دردهاي قاعدگي

دردهاي قاعدگي يا ديسمنوره به تير كشيدن يا درد گرفتن زير شكم اطلاق ميشود. بسياري از زنان كمي قبل از دوره قاعدگي، دردهاي قاعدگي را تجربه ميكنند.
براي برخي از زنان اين ناراحتي كمي آزار دهنده است، اما در برخي ديگر دردهاي قاعدگي، هر ماه آنچنان شديد است كه تا چند روز منجربه مختل شدن فعاليت هاي روزمره ميگردد.
دردهاي قاعدگي ممكن است در اثر مشكلاتي چون اندومتريوز يا فيبروئيدهاي رحمي ايجاد گردند. درمان علت زمينه اي مهمترين مساله در كاهش درد محسوب ميگردد. 
 

علائم و نشانه هاي دردهاي قاعدگي عبارتند از:
-    تير كشيدن يا درد گرفتن زير شكم كه گاهي بسيار شديد است
-    درد خفيف و مداوم
-    درد در قسمت تحتاني كمر و ران 

برخي از زنان علائم زير را نيز تجربه ميكنند:
-    تهوع
-    مدفوع شل
-    سردرد
-    سرگيجه
 

چنانچه عادت ماهانه در شما از چند سال اخير آغاز شده است و به دردهاي قاعدگي دچار ميشويد، دليلي براي نگراني وجود ندارد. اما چنانچه دردهاي قاعدگي هر ماه زندگيتان را مختل ميسازد، علائم به تدريج وخيم تر ميشوند، يا سنتان بالاي 25 سال است و اخيرا به اين دردها دچار ميشويد، حتما به پزشك مراجعه كنيد.

در طول دوره قاعدگي، رحم جهت كمك به خارج كردن پوشش داخلي خود، منقبض ميگردد. موادی مانند هورمون (پروستاگلندین ها) که در ایجاد درد و التهاب دخیل هستند، انقباضات رحمی را تحریک می کنند. سطوح  بالای پروستاگلندین ها با دردهای شدید تر قاعدگی همراهند.
بسیاری از متخصصان عقیده دارند که انقباضات شدید، رگ های خونی تغذیه کننده رحم را تنگ و منقبض می کنند. دردی را که در نتیجه این عمل ایجاد می شود می توان با آنژین مقایسه کرد. آنژین زمانی رخ می دهد که انسداد عروق کرونری سبب عدم دستيابي قلب به غذا و اکسیژن می گردد.
دردهای قاعدگی ممکن است در موارد زیر نیز رخ دهند:
-    آندومتریوز؛ در این وضعیت دردناک، بافتی که دیواره رحم را می پوشاند به خارج از رحم گسترش می یابد. شایع ترین نقاط، لوله های فالوپ، تخمدان ها یا بافت استری لگن هستند.
-    فیبروئیدهای رحم؛ در این مورد، توده غیرسرطانی در دیواره رحم رشد کرده و به ندرت موجب درد می شود.
-    آدنومیو؛ در این وضعیت، بافتی که رحم را می پوشاند شروع به رشد در داخل دیواره عضلانی رحم می کند.
-    بیماری های التهابی لگن (PID)؛ این بیماری عفونت های اعضای تولید مثلی زنان است که معمولا توسط باکتری هایی که از طریق جنسی منتقل می شوند، ایجاد می گردند.
-    استنوز(تنگی) دهانه رحم؛ در برخي از زنان، دهانه رحم بسیار کوچک است و مانع جریان قاعدگی شده و سبب افزایش فشار رحم دردناک می گردد.
 

عوامل تشديد كنده مرتبط با دردهاي قاعدگي عبارتند از:
-    سن کمتر از 20 سال
-    بلوغ زودرس (11 سال یا کمتر)
-    خونریزی شدید در دوران قاعدگی (منوراژی)
-    خونریزی نا منظم قاعدگی (متروراژی)
-    نداشتن زایمان
-    سابقه خانوادگی دردهاي قاعدگي
-    کشیدن سیگار
 

دردهای قاعدگی پيامد پزشكي خاصي ندارند، اما اغلب سبب اختلال در فعاليت هاي کار، مدرسه و اجتماعی می شوند. بیماری هایی که با اين دردها در ارتباط هستند، می توانند عواقبي با خود به همراه داشته باشند. برای مثال اندومتریوز می تواند سبب مشکلات ناباروری گردد یا بیماری های التهابی لگن می توانند سبب زخم لوله های فالوپ شده و احتمال کاشت تخم بارور در لوله (بارداری خارج رحمی) را افزایش دهند.

در ابتدا احتمالا شما به پزشک خانواده یا عمومی مراجعه خواهید کرد و در صورت نیاز او شما را به یک متخصص زنان ارجاع خواهد داد. در اینجا اطلاعاتی ارائه شده که به آمادگی شما جهت ملاقات پزشک کمک خواهند کرد.

آنچه ميتوان انجام داد
سعي كنيد فهرستي از اطلاعات زير تهيه كنيد:
-    شرح مفصلي از علائم 
-    زمان شروع دو دوره قاعدگی قبلی
-    اطلاعاتی در مورد مشکلات و بیماری هایی که داشته اید
-    نام تمامی دارو ها و مکمل های مصرفی

زمان ملاقات پزشک محدود است بنابراین تهیه لیست سوالات از قبل به شما کمک خواهد کرد تا استفاده بهتری از این زمان ببرید. سوالات خود را بر اساس اهميت یادداشت کنید. برخي از سوالاتی که در این زمینه می توانید از پزشک خود بپرسید شامل موارد زیر می باشند:
-    احتمالا چه چیزی این علائم را ایجاد کرده است؟
-    آیا دلایل دیگری نیز برای این علائم وجود دارد؟
-    علائم من در مقایسه با دختران و زنان دیگر چگونه است؟
-    آیا احتمال دارد این علائم با گذشت زمان تغییر کنند؟
-    آیا نیاز به انجام آزمایش خاصی هست؟
-    چه روش درمانی پزشکی یا خانگی می تواند به من کمک کند؟
-    آیا بروشور یا کتابچه ای هست که همراه خود ببرم؟ چه وبسایتی را توصیه می کنید؟
علاوه بر یان سوالات، چنانچه سوال دیگری در طول ویزیت برایتان مطرح شد در پرسیدن آن تردید نکنید.

انتظارات شما از پزشك
به احتمال زياد پزشك سوالات زير را از شما خواهد پرسيد:
-    قاعدگی شما از چه سنی شروع شده است؟
-    فاصله بین قاعدگی های شما چقدر است و هر دوره معمولا چه مقدار طول می کشد؟
-    خونریزی قاعدگی شما چگونه است؟
-    محل دردهای شما کجاست؟
-    آیا علائم دیگری مثل حالت تهوع، استفراغ، اسهال، کمردرد، سرگیجه و سردرد هم دارید؟
-    آیا علائم شما معمولا همزمان با قاعدگی رخ می دهند؟
-    آیا در بین دوره ها هم علائمی دارید؟
-    آیا این علائم سبب اختلال در فعالیت روزمره شما ميگردد؟ مانند خارج شدن از محل کار و مدرسه یا پرهیز از ورزش؟
-    اگر از لحاظ جنسی فعال هستید، آیا هنگام نزدیکی هم درد دارید؟
-    آیا هنگام دفع مدفوع درد دارید؟
-    تا به حال چه روش های درمانی را امتحان کرده اید؟ آیا موردی بوده که به شما کمک کند؟
-    چه دارو، مکمل یا ویتامینی مصرف می کنید؟
-    آیا بیماری دیگری نیز دارید؟
-    آیا خانمی در خانواده سابقه علائمی مشابه شما را دارد؟
در عين حال ميتوانيد از حمام آب گرم یا کمپرس گرم بر روی شکم استفاده كنيد كه سبب تخفیف درد شما خواهد شد. مسکن های بدون نسخه مثل ایبوپروفن هم می توانند به شما کمک کنند.
 

پزشک سابقه پزشکی شما را بررسي کرده و معاینات لازم را از جمله معاینه لگن انجام می دهد. در طول این معاینه، پزشک اندام های تولید مثلی را از لحاظ هرگونه مشکل و وجود نشانه های عفوني بررسی می کند.
در بعضی موارد، چنانچه پزشک در مورد وجود اختلال تردید داشته باشد، ممکن است یک یا چند مورد از آزمايشات زیر را توصیه کند:
-    سونوگرافی؛ در این تست که بدون درد است از امواج صوتی برای مشاهده اندام های داخلی، مانند رحم، سرویکس و لوله های فالوپ استفاده می شود.
-    سي تي اسکن؛ از اشعه X از زواياي مختلف جهت ایجاد تصویری از سطح مقطع استخوان ها، اندام ها و سایر بافت های نرم داخل بدن استفاده می شود. این روش بدون درد است و نسبت به اشعه X معمولی، اطلاعات بیشتری در اختیار پزشک قرار می دهد.
-    ام آر آي؛ در این روش از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی جهت تولید تصویری با جزئیات از ساختار داخلی، استفاده می شود. این روش بدون درد بوده و می تواند جهت بررسی تومور یا نشانه های اندومتریوز استفاده شود.
-    هیستروسکوپی؛ در این روش، پزشک لوله باریک و سبکی را از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می کند. بوسیله هیستروسکوپ که همانند یک تلسکوپ ریز عمل می کند، پزشک می تواند داخل رحم را از لحاظ وجود توده، فیبروئید یا پولیپ بررسی کند.
-    لاپاروسکوپی؛ در این عمل جراحی سرپایی، پزشک با ایجاد یک سوراخ کوچک در شکم و وارد کردن یک لوله فیبر نوری همراه یک لنز دوربین کوچک، حفره شکمی را بررسی می کند. لاپاروسکوپی جهت بررسی شرایط خاص مثل اندومتریوز، چسبندگی، فیبروئید، کیست های تخمدان و بارداری خارج رحم استفاده می شود.
 

دردهای قاعدگی قابل درمان هستند. پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز نماید:
-    داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی؛ اين داروها می توانند در برطرف کردن دردهاي قاعدگی موثر باشند. ممکن است پزشک ابتدا از مسكن هاي بدون نسخه مثل ایبوپروفن (ادویل، موترین، ...) یا ناپروکسن با دوز معمول، در روزهای قبل از شروع قاعدگی استفاده کند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی با نسخه نیز مانند مفناميك اسيد در دسترس می باشند.
-    داروهاي ضد بارداری های هورمونی؛ قرص های ضد بارداری خوراکی حاوی هورمون هایی هستند که از تخمک گذاری جلوگیری کرده و شدت دردهای قاعدگی را کاهش می دهند. این هورمون ها می توانند از طرق دیگر مانند تزریق و کاشت زیر پوست بازو یا حلقه انعطاف پذیری که وارد واژن می شود، نیز استفاده شوند.
-    عمل جراحی؛ چنانچه دردهای قاعدگی در اثر یک اختلال مانند اندومتریوز یا فیبروئید بوجود آمده باشد، خارج کردن بافت غیر طبیعی از طریق جراحی به کاهش علائم کمک خواهد کرد.

اقداماتي كه در خانه ميتوان انجام داد عبارتند از:
-    ورزش؛ مطالعات نشان می دهند که فعالیت فیزیکی می تواند در کاهش دردهاي قاعدگی موثر باشند.
-    گرما؛ يك حمام آب گرم يا استفاده از يك سطح گرم و گداشتن آن در زير شكم، ميتواند دردهاي قاعدگي را كاهش دهد.
-    مکمل های غذایی؛ مطالعات نشان داده اند که مکمل های ویتامین E، امگا 3، تیامین، B6 و منیزیم در کاهش دردهاي قاعدگی موثر بوده اند.
-    پرهيز از مصرف الكل و تنباكو؛ اين موارد ميتوانند دردهاي قاعدگي را شدت بخشند.
-    كاهش استرس؛ تنش هاي رواني خطر ابتلا به دردهاي قاعدگي را افزايش ميدهند.