حساسیت به شیر

حساسیت به شیر یکی از رایج ترین حساسیت های غذایی در کودکان است، این حساسیت نوعی پاسخ غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن به شیر و محصولات حاوی شیر می باشد. معمولا شیر گاو باعث بروز این حساسیت می شود، اما شیر گوسفند، بز و دیگران پستانداران نیز ممکن است باعث بروز واکنش حساسیتی شود. 
واکنش آلرژیک معمولا چند دقیقه یا چند ساعت پس از مصرف شیر رخ می دهد. علائم حساسیت به شیر گاهی خفیف و گاهی خیلی شدید است و شامل خس خس سینه، استفراغ، کهیر و مشکلات گوارشی می شود. گاهی حساسیت به شیر باعث بروز آنافیلاکسی – یک واکنش بسیار شدید و خطرناک – می شود. 
پرهیز از مصرف اولین راه درمانی است. خوشبختانه حساسیت به شیر در بسیاری از کودکان با بزرگ تر شدن برطرف می شود. برخی دیگر نیز با افزایش سن همچنان لازم است از مصرف شیر اجتناب کنند. 

علائم حساسیت به شیر در افراد مختلف، متفاوت است و چند دقیقه یا چند ساعت پس از مصرف شیر یا محصولات آن رخ می دهد. 
علائمی که بلافاصله بعد از خوردن شیر بروز می کنند، عبارتند از: 
•    کهیر
•    خس خس سینه
•    استفراغ
دیگر علائمی که بروز آنها مدت زمان بیشتری طول می کشد، عبارتند از: 
•    مدفوع شل که ممکن است حاوی خون باشد.
•    اسهال
•    گرفتگی شکم
•    سرفه و خس خس سینه 
•    آبریزش بینی
•    اشک آلود شدن چشم ها
•    بثورات و خارش پوست که معمولا در اطراف دهان بروز می کند. 
•    قولنج در نوزادان
حساسیت به شیر یا عدم تحمل شیر؟
حساسیت به شیر با عدم تحمل پروتئین شیر یا لاکتوز متفاوت است. بر خلاف حساسیت به شیر، در عدم تحمل پروتئین شیر یا لاکتوز، سیستم ایمنی بدن درگیر نمی شود. عدم تحمل شیر باعث بروز علائم مختلفی می شود و نیاز به روش های درمانی متفاوتی دارد. 
مهم ترین علائم مربوط به عدم تحمل شیر و لاکتوز بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ و اسهال می باشد که پس از مصرف شیر و محصولات آن رخ می دهد. 
آنافیلاکسی
حساسیت به شیر باعث بروز آنافیلاکسی می شود. آنافیلاکسی یک واکنش حساسیتی خطرناک است که باعث تنگ شدن یا مسدودیت مسیر هوایی می شود. بعد از بادام زمینی شیر مهم ترین غذایی است که باعث بروز آنافیلاکسی می شود. 
اگر شما یا فرزندتان به شیر واکنش نشان می دهید، به پزشک خود اطلاع دهید، حتی اگر این حساسیت خفیف باشد. طی انجام آزمایش هایی حساسیت به شیر تایید می شود و می توان از واکنش های شدیدتر آینده پیشگیری کرد. 
آنافیلاکسی یک موقعیت اورژانسی است و نیاز به درمان فوری با اپی نفرین (آدرنالین) دارد. علائم این بیماری بلافاصله پس از مصرف شیر بروز می کنند و عبارتند از: 
•    انقباض راه های هوایی از جمله متورم شدن گلو که نفس کشیدن را دشوار می کند. 
•    گرگرفتگی صورت 
•    خارش
•    شوک به خاطر کاهش قابل توجه فشار خون 

اگر علائم مربوط به حساسیت به شیر و فرآورده های آن را در خود یا فرزندتان مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در صورت امکان در زمان بروز علائم به پزشک مراجعه کنید تا بتواند به شما کمک کند. در صورت مشاهده علائم آنافیلاکسی بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. 

تمام حساسیت های غذایی به خاطر عملکرد نامناسب سیستم ایمنی بروز می کند. سیستم ایمنی پروتئین های خاص شیر را مضر تشخیص داده و تولید آنتی بادی ایمونوگلوبین E را برای خنثی کردن پروتئین (آلرژن) آغاز می کند. دفعه بعد که بدن در مقابل این پروتئین قرار گیرد، آنتی بادی نامبرده آنها را تشخیص داده و سیستم ایمنی را تحریک می کند تا هیستامین و دیگر مواد شیمیایی تولید کند که باعث بروز علائم حساسیتی می شوند. 
دو پروتئین اصلی در شیر گاو که باعث بروز واکنش حساسیتی می شوند، عبارتند از: 
•    Casein (ماده پروتئینی) شیر که در بخش جامد شیر (کشک) موجود است. 
•    Whey (آب پنیر)، در بخش مایع شیر موجود است. 
بدن به یکی از این پروتئین ها یا هر دوی آنها حساسیت نشان می دهد. اجتناب از این پروتئین ها ممکن است دشوار باشد، زیرا آنها در برخی غذاهای فرآوری شده نیز موجود هستند. اکثر افرادی که به شیر گاو حساسیت نشان می دهند، به شیر گوسفند و بز هم حساس هستند. گاهی نیز برخی افرادی که به شیر گاو حساس هستند، ممکن است به شیر سویا هم حساسیت نشان دهند. 
سندروم پروتئین ناشی از مواد غذایی آنتروکولیت (FPIES)
یک آلرژن غذایی باعث بروز حساسیت غذایی تاخیری می شود. گرچه هرگونه ماده غذایی ممکن است باعث بروز حساسیت شود، شیر یکی از مهم ترین غذاهای حساسیت زاست. واکنش حساستی که شامل اسهال و استفراغ می شود، معمولا چند دقیقه یا چند ساعت پس از مصرف شیر و فرآورده های آن بروز می کند. 
برخلاف حساسیت های غذایی دیگر، FPIES به مرور زمان برطرف می شود. برای پیشگیری از بروز FPIES بهتر است از مصرف شیر و فرآورده های آن اجتناب کرد. 

عوامل متعددی باعث تشدید شدن حساسیت به شیر می شوند، از جمله: 
•    حساسیت های دیگر: بسیاری از کودکانی به شیر حساسیت دارند، داری حساسیت های دیگری نیز می باشند. حساسیت به شیر معمولا قبل از هر حساسیت دیگری رخ می دهد. 
•    درماتیت آتوپیک: کودکانی که دچار درماتیت آتوپیک – التهاب مزمن پوست – هستند، بیشتر به حساسیت های غذایی مبتلا می شوند. 
•    سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا هر دوی آنها دچار حساسیت های دیگری – مانند تب یونجه، آسم، کهیر و اگزما – باشند، احتمال بروز حساسیت های غذایی از جمله حساسیت به شیر، در فرزندان آنها بیشتر خواهد شد. 
•    سن و سال: حساسیت به شیر در کودکان رایج تر است. با افزایش سن، دستگاه گوارش آنها بالغ تر شده و واکنش بدن آنها به مواد غذایی کاهش می یابد. 

کودکانی به شیر حساسیت دارند، احتمال بروز مشکلات دیگر نیز در آنها بیشتر خواهد بود، از جمله: 
•    حساسیت به دیگر غذاها – مانند تخم مرغ، سویا، بادام زمینی یا حتی گوشت گاو
•    تب یونجه – یک واکنش شایع به موی حیوانات خانگی، گرد و غبار، گرده علف و دیگر مواد 

برای درمان حساسیت های غذایی احتمالا ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید و پس از آن به پزشک متخصص آلرژی، ایمونولوژیست، معرفی خواهید شد. در ادامه اطلاعاتی ارائه خواهد شد که به شما کمک می کند برای ملاقات پزشک آماده شوید. 
آنچه بیمار انجام می دهد
•    آگاهی در مورد محدودیت های قبل از ملاقات: زمان ملاقات با پزشک، در مورد محدودیت های لازم، مانند رژیم غذایی خاص، اطلاعات کافی کسب کنید. به عنوان مثال، برای سونوگرافی یا اکوکاردیوگرام لازم است مدتی قبل از انجام آزمایش از خوردن پرهیز کنید. 
•    نوشتن هر گونه علائمی که مشاهده می کنید: هر گونه نشانه ای را که مشاهده می کنید، از جمله نشانه هایی که بی ارتباط به بیماری آنوریسم به نظر می رسند، را یادداشت کنید. 
•    تمام اطلاعات شخصی مهم را یادداشت کنید، از جمله سابقه خانوادگی از بیماری قلبی و یا آنوریسم. 
•    لیستی از تمام داروهایی که مصرف می کنید، تهیه کنید، از جمله ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید. 
•    سوالات خود را قبل از ملاقات یادداشت کنید.
برخی از مهم ترین سوالات مربوط به حساسیت به شیر عبارتند از: 
•    آیا فکر می کنید این علائم مربوط به حساسیت به شیر یا عدم تحمل لاکتوز است؟ 
•    آیا آزمایشی برای تشخیص حساسیت به شیر وجود دارد؟ آیا این آزمایش ها نیاز به آادگی دارند؟ 
•    آیا احتمال برطرف شدن این حساسیت ها وجود دارد؟ 
•    آیا درمانی برای این حساسیت ها وجود دارد؟ 
•    آیا لازم است از شیر و فرآورده های آن پرهیز کنم؟ 
•    چه غذاهایی حاوی فرآورده های شیر می باشند؟ 
•    آیا لازم است از دیگر افرادی که شیر می نوشند، دوری کنم؟ 
•    چه مواردی را بهتر است با معلم فرزند خود در این زمینه در میان بگذارم؟ 
•    چگونه می توان حساسیت به شیر را به همراه دیگر مشکلات و بیماری ها مدیریت کرد؟ 
•    آیا لازم است همیشه با خود داروی اپی نفرین داشته باشم؟ 
اگر سوال دیگری در ذهن دارید، بدون تردید بپرسید. 
انتظارات بیمار از پزشک 
پزشک نیز سوالاتی از شما خواهد پرسید که عبارتند از: 
•    اولین بار چه زمانی علائم حساسیت به شیر را در خود مشاهده کردید؟ 
•    آیا می توانید علائم را توصیف کنید؟
•    آیا هر بار که شیر می نوشید، این علائم بروز می کنند؟ 
•    چه مدت طول می کشد که تا این علائم در شما بروز کند؟ 
•    شدت این علائم چگونه است؟ 
•    آیا چیزی مانند داروهای ضد حساسیت، باعث بهبود این علائم می شوند؟ 
•    چه عاملی نشانه ها را در شما بدتر می کند؟ 
•    آیا شخص دیگری در بین اعضای خانواده تان مبتلا به حساسیت به شیر است؟ 
اگر دچار علائم حساسیتی خفیف می شوید، مصرف داروی آنتی هیستامین تا حدی باعث بهبود موقت علائم می شود. مراقب علائم شدیدتر باشید. اگر علائم آنافیلاکسی را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. 

در صورت بروز حساسیت غذایی معمولا تعیین غذای حساسیت زا کار ساده ای نیست. برای تعیین اینکه آیا به شیر حساسیت دارید یا نه، پزشک اقداماتی انجام می دهد، از جمله: 
•    در مورد علائم بیماری سوالاتی می پرسد. 
•    معاینه جسمی انجام می دهد. 
•    از شما می خواهد جزئیات کاملی از غذای روزانه خود ارائه دهید. 
•    توصیه می کند که شیر را از رژیم غذایی خود حذف کنید – و سپس مجددا آن را به رژیم خود اضافه کنید تا تغییرات جسمی را در شما بررسی کند. 
پس از آن پزشک آزمایش های زیر را توصیه خواهد کرد: 
•    آزمایش پوست. در این آزمایش بخشی از پوست در معرض مقداری از پروتئین های موجود در شیر قرار می گیرد. اگر حساسیت داشته باشید، در محل استفاده از شیر دچار کهیر و بثورات یا تاول خواهید شد. متخصصان آلرژی معمولا تجهیزاتی برای بررسی آزمایش های حساسیت پوستی دارند. این نوع آزمایش همیشه برای تشخیص حساسیت به شیر دقیق نیست. 
•    آزمایش خون. آزمایش خون چگونگی واکنش سیستم ایمنی را به شیر تعیین کرده و میزان آنتی بادی ایموگلوبین lg E را اندازه می گیرد. این آزمایش همیشه در مورد حساسیت به شیر دقیق نیست. 
اگر نتایج معاینه و آزمایش حساسیت به شیر را تایید نکند، پزشک آزمایش دیگری انجام خواهد داد که طی آن مقداری شیر می نوشید یا از فرآورده های شیر مصرف خواهید کرد و سپس واکنش بدن در مقابل هر یک از آنها مورد بررسی قرار می گیرد. آزمایش های حساسیت توسط یک پزشک متخصص آلرژی آموزش دیده انجام می شود. 
اگر با توجه به علائم مشاهده شده، پزشک به مشکل دیگری به جز حساسیت غذایی مشکوک باشد، آزایش های دیگری انجام خواهد شد. 

تنها راه پیشگیری از واکنش های حساسیتی اجتناب از مصرف شیر و فراورده های آن است. این کار کمی مشکل است زیرا شیر یکی از ترکیبات مهم در بسیاری از غذاهاست. به علاوه برخی افرادی که دچار حساسیت به شیر هستند، ممکن است به شکل های دیگری از شیر، مانند ماست یا شیر کاملا گرم شده، حساسیتی نشان ندهند. در مورد این مسئله با پزشک خود مشورت کنید. 
علیرغم تمام تلاش هایی که می کنید، اگر ناخواسته و تصادفی شیر یا فرآوردهای شیر را مصرف کنید، مصرف داروی آنتی هیستامین باعث بهبود علائم خفیف این واکنش می شود. اگر دچار واکنش حساسیتی شدید مانند آنافیلاکسی شده اید، به تزریق فوری اپی نفرین و مراجعه سریع به پزشک نیاز خواهید داشت. 

در مورد سبک زندگی و مراقبت از فرد مبتلا به حساسیت به شیر با پزشک خود مشورت کنید.

در مورد داروهای جایگزین مربوط به حساسیت به شیر با پزشک خود مشورت کنید.

هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از حساسیت غذایی وجود ندارد، اما می توانید با پرهیز از مصرف شیر و فرآورده های آن از بروز علائم این بیماری پیشگیری کنید. 
بهتر است برچسب روی بسته بندی مواد غذایی را با دقت مطالعه کنید. به دنبال ترکیباتی مانند کازئین و مشتقات شیر باشید که ممکن است به طور غیر منتظره، در برخی مواد غذایی وجود داشته باشد، از جمله کنسرو ماهی تن و یا محصولات غیرلبنی. در هنگام سفارش غذا در رستوران نیز در مورد ترکیبات غذای خود سوالات لازم را بپرسید. 
فرآورده های شیر 
منابع آشکاری که باعث بروز حساسیت از پروتئین های شیر می شوند، در محصولات لبنی یافت می شوند که عبارتند از: 
•    شیر کامل، شیر کم چرب، شیر بدون چربی و دوغ 
•    کره
•    ماست
•    بستنی
•    پنیر و هر چیزی شامل پنیر
شناسایی شیر در غذاهای فرآوری شده از جمله مواد غذایی پخته شده، گوشت فرآوری شده و غلات صبحانه، کار آسانی نیست. 
منابع پنهان شیر عبارتند از: 
•    کشک
•    ماده پروتئین شیر (کازئین)
•    برخی محصولات مانند آب نبات ها، شکلات، شیرینی بادامی و کارامل حاوی لاکتوز و لاکتاک هستند. 
•    پودر پروتئین
•    عطر و طعم مصنوعی کره
•    عطر و طعم مصنوعی پنیر
•    هیدرولیز
حتی اگر غذایی داری برچسب "فاقد شیر" می باشد، ممکن است باعث بروز حساسیت شود – به خاطر پروتئین های شیر- بنابراین لازم است که برچسب مواد غذایی را با دقت بیشتری مطالعه کنید. اگر تردیدی در رابطه با مواد غذایی دارید، با سازنده آن تماس بگیرید تا اطمینان پیدا کنید. 
زمانی که در رستوران غذا می خورید، در مورد چگونگی پختن غذا سوال کنید. از جمله: آیا این استیک با کره سرخ شده است؟ آیا غذای دریایی قبل از پخت به شیر آغشته شده اند؟ 
جایگزین های شیر برای نوزادان 
برخی محققان معتقدند که تغذیه نوزاد با شیر مادر به جای شیر گاو در 4 تا 6 ماه اول به پیشگیری از حساسیت به شیر کمک می کند. در کودکانی که به شیر حساسیت دارند، تغذیه با شیر مادر و استفاده از فرمول ضدحساسیت می تواند از بروز واکنش های آلرژیک پیشگیری کند. 
•    تغذیه نوزاد با شیر مادر بهترین منبع مغذی برای فرزندتان است. تغذیه نوزاد با شیر مادر حداقل در 4 تا 6 ماه اول تولد به طور جدی توصیه می شود، به خصوص اگر نوزاد در معرض خطر ابتلا به حساسیت به شیر می باشد. 
•    فرمول های ضد حساسیت با استفاده از آنزیم هایی برای شکستن (هیدرولیز) پروتئین های شیر، مانند کازئین یا آب پنیر، استفاده می شوند. پردازش بیشتر شامل حرارت و فیلتر کردن شیر است. بسته به سطح پردازش، محصولات طبقه بندی می شوند – طبق این مسئله که تا حدی یا به طور کامل هیدرولیز شده اند. 
برخی فرمول های ضد حساسیت 
برخی از فرمول های ضدحساسیت براساس شیر نیستند، بلکه حاوی اسید آمینه هستند. علاوه بر محصولات گسترده هیدرولیز شده، فرمول هایی که بر اساس اسید آمینه می باشند کمتر باعث بروز واکنش های آلرژیک می شوند. 
فرمول های مبتنی بر سویا به جای پروتئین شیر براساس پروتئین سویا هستند. فرمول های سویا غنی شده با مواد مغذی کامل هستند – اما متاسفانه برخی کودکان مبتلا به حساسیت به شیر، به سویا نیز حساسیت دارند. 
اگر کودک خود را با شیر خود تغذیه می کنید، پروتئین های شیر گاو ممکن است از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود و باعث بروز واکنش حساسیتی شود. بنابراین لازم است تمام فراورده های شیر را از رژیم غذایی خود حذف کنید. اگر فکر می کنید فرزندتان مبتلا به حساسیت به شیر است حتما با پزشک مشورت کنید. 
اگر رژیم غذایی شما فاقد شیر و لبنیات است، پزشک یا متخصص تغذیه ای که با وی مشورت می کنید می تواند در تنظیم یک رژیم غذایی متعادل به شما کمک کند. در این شرایط نیاز است از مکمل ها یا جایگزین های کلسیم استفاده کنید، از جمله ویتامین D و ریبوفلاوین. 

اگر به شیر حساسیت دارید یا کودکی مبتلا به این مشکل دارید، مطمئنا دچار اضطراب هایی خواهید بود. در این مواقع مشورت با افرادی که دارای شرایطی مشابه هستند، بسیار موثر خواهد بود. علاوه بر حمایت ها و تشویق هایی که این افراد برای شما دارند، نکات موثری در رابطه با مقابله با این مشکل به شما ارائه می دهند.