قارچ ناخن
nail fungus
قارچ ناخن نوعی بیماری معمول است که با نقاط سفید یا زردرنگ زیر نوک انگشتان دست یا پا خود را نشان میدهد
شرح بیماری
قارچ ناخن نوعی بیماری معمول است که با نقاط سفید یا زردرنگ زیر نوک انگشتان دست یا پا خود را نشان میدهد .با پیشرفت عفونت قارچی ،ناخن شما بیرنگ و ضخیم شده و لبه های آن خرد میشوند .این بیماری میتواند چندین ناخن را دچار کند ولی معمولاً همه ناخنها به این وضعیت مبتلا نمیشوند .
در صورتی که بیماری شما خفیف باشد و برای شما آزاردهنده نباشد ،نیازی به درمان نیست .در صورتی که قارچ ناخن شما دردناک بوده و باعث ضخامت ناخنهایتان میشود ،روش های مراقبت شخصی و دارودرمانی میتوانند در بهبود بیماری مؤثر باشند .ممکن است بیماری حتی پس از درمان هم بازگردد .
به قارچ ناخن اونیکومیکوسیز یا تینه اونگویوم هم گفته میشود.زمانی که این بیماری باعث عفونت ناحیه میان انگشتان پا و پوست پا شود ،به آن پای ورزشکار یا تینه پدیس می گویند.
نشانه ها
در صورتی که یک و یا چندین ناخن شما این علایم را داشته باشند،به قارچ نان یا اونیکومیکوسیز دچار شدهاید :
· ضخیم شدن
· شکنندگی ،خرد شدن یا ناصافی
· تغییر شکل
· تیرگی و از دست دادن درخشندگی
· تیرگی رنگ ناخن که به دلیل انباشتگی مواد زائد در زیر آن بوجود آمده است
این امکان نیز وجود دارد که ناخن عفونی از بستر ناخن جدا شود که به آن اونیکولیسیز میگویند .احتمالا شما در این بیماری دردی را در ناحیه انگشتان پا و یا نوک انگشتان دست احساس خواهید کرد و بویی عجیب را استشمام میکنید
زمان مناسب مراجعه به پزشک
در صورتی که روشهای درمان خانگی مؤثر نباشند ،میتوانید به پزشکتان مراجعه نمایید .همچنین اگر به دیابت دچار شدهاید و احتمال میدهید که به قارچ ناخن هم گرفتار شدهاید ،حتما به پزشک مراجعه نمایید .
علل
عفونت قارچی ناخن در بیشتر موارد به دلیل قارچ درماتوفیتی بوجود میآید .مخمرها و کپک ها هم میتوانند عامل بروز این بیماری باشند .
قارچ چیست ؟
قارچها ارگانیسمهای میکروسکوپی هستند که به نورخورشید برای بقا نیازی ندارند .تعدادی از قارچها برای موارد کاربردی استفاده میشوند ولی انواع دیگر باعث بروز بیماری و عفونت میشوند . ویژگیهای قارچها عبارتند از :
· در محیط های گرم و مرطوب مانند استخرهای شنا و حمام زندگی میکنند
· میتوانند با ایجاد برش های بسیار کوچک به پوست شما حمله کنند و این در حالی است که شما قادر به دیدن آنها نیستید و یا از طریق فاصله کم بین ناخن و بستر آن وارد پوست شما شوند
· در صورتی که ناخن شما در معرض رطوبت و یا گرما قرار گیرد ،باعث بروز مشکلاتی میشوند
ناخن انگشتان دست در برابر ناخن انگشتن پا
عفونت قارچی بیشتر ناخن های پا را دچار میکند تا دست و در ین قسمت به دلیل آن اشاره میکنیم :
· ناخن های پا بیشتر در معرض محیط های تاریک و مرطوب و گرم قرار دارند (داخل کفش شما ) که در آنجا احتمال حمله قارچها بیشتر میباشد
· جریان خون انگشتان پاها کمتر از دستان میباشد و به همین دلیل سیستم ایمنی شما با سختی بیشتری یتواند عفونت را کشف کرده و با آن مقابله نماید .
عوامل تشدید
عواملی که احتمال ابتلا به قارچ ناخن را افزایش میدهند عبارتنند از :
· سن بالا که باعث میشود فرد بیشتر به کاهش جریان خون مبتلا شود و بیشتر در معرض قارچها قرار گیرد .همچنین در این دسته رشد ناخن اهسته تر از سایرین است
· تعریق شدید
· آقایان بهخصوص آنهایی که سابقه خانوادگی ابتلا به عفونت قارچ ناخن دارند
· کار در محیطی مرطوب یا کارهایی که در آن دستان فرد بیشتر نمناک و خیس است مانند خانه داری و متصدی بار
· استفاده از جوراب ها و کفشهایی که اجازه عبور هوا را نمیداند و تعریق را جذب نمیکنند
· زندگی با کسی که به عفونت قارچی ناخن مبتلا است
· راه رفتن با پای برهنه در محیط های عمومی و مرطوب مانند استخر شنا ،حمام و باشگاه
· ابتلا به بیماری پای ورزشکار
· ابتلا به یک نوع خفیفی از آسیب های پوستی یا ناخن یا بیماریهای پوستی مانند پسوریازیس
· ابتلا به دیابت ،اختلالات گردش خون ،ضعف سیستم ایمنی و سندروم داون در کودکان
پیامدهای مورد نظر
انواع شدید این بیماری میتواند دردناک باشد و به طور دائمی به ناخنها آسیب رساند .همچنین ممکن است باعث بروز سایر عفونت های جدی شود که به بخشهای دیگری از بدن منتقل میشود واین در حالی است که شما به دلیل مصرف دارو و یا دیابت و یا سایر موارد سیستم ایمنی ضعیفی دارید .
در صورتی که شما به دیابت مبتلا باشید ،گردش خون شما کاهش مییابد و هیچ وقت خون کافی به ناحیه پاها نمیرسد .همچنین در این موارد شما بیشتر در معرض عفونت باکتریایی پوستی قرر دارید (التهاب بافتهای ارتباطی زیر پوستی ).بنابراین هر نوع جراحت خفیف پا مانند عفونت قارچی ناخن میتواند منجر به پیامدهای جدی شود .در صورتی که شما به دیابت مبتلا هستید و تصور میکنید به قارچ ناخن دچار شدهاید به پزشکتان مراجعه نمایید .
آمادگی برای ملاقات پزشک
شما میتوانید به پزشک خانوادکی و یا عمومی مراجعه کنید ولی در بعضی موارد پس از برقراری تماس به منظور تعیین وقت ملاقات به متخصص پوست و یا متخصص پا ارجاع داده میشوید .
بهتر است به منظور استفاده بهتر از جلسات ملاقات ،قبل از آن خود را آماده کنید :
-علائم خود را بنویسید حتی موارد غیر مرتبط
-اطلاعات شخصی تان را بنویسید :مانند استرس های شدید یا تغییرات اخیر سبک زندگی
-سوالاتی را که میخواهید از پزشکتان بپرسید را یادداشت نمایید
میتوانید در زمینه قارچ ناخن این سؤالات را از پزشکتان بپرسید :
· دلیل اصلی بروز علایم چیست ؟ و سایر دلایل کدامند ؟
· به چه ازمایشاتی نیاز است و بهترین اقدام کدام است ؟
· روشهای درمانی جایگزین کدامند ؟
· در صورتی که به سایر بیماریها مبتلا باشم ،چگونه میتوانم آنها را مدیریت کنم ؟
· آیا جایگزینی برای داروهای تجویزی شما وجود دارد ؟
· آیا بروشور و یا وب سایتی در خصوص قارچ ناخن وجود دارد ؟
در صورتی که سؤال دیگری هم داشتید میتوانید با پزشکتان مشورت کنید .
آزمایشات و تشخیص بیماری
احتمالاً پزشکتان ابتدا ناخن هایتان را معاینه میکند و ممکن است مقداری از مواد انباشته شده در زیر ناخن شما را به عنوان نمونه به آزمایشگاه بفرستد تا نوع قارچ عامل عفونت را تشخیص دهد .
سایر بیماریها مانند پسوریازیس میتوانند ویژگیهای مشابه قارچ ناخن را داشته باشند .میکروارگانهایی همانند مخمر و باکتری هم میتوانند ناخن را عفونی کنند .اطلاع از نوع عفونت به پزشکتان کمک میکند تا بهترین روش درمانی را انتخاب نماید .
درمان و دارو
در صورتی که روشهای مراقبت شخصی و داروهای غیر تجویزی نتوانند به بهبود بیمار کمک کنند ،پزشکتان ترکیبی از داروهای تجویزی و سایر رویکردها را پیشنهاد خواهد کرد .حتی در صورتی که علایم شما کاملاً بهبود یابند ،احتمال عود مجدد عفونت وجود خواهد داشت .
داروها
• داروهای خوراکی ضد قارچ:ممکن است پزشکتان داروهای خوراکی ضد قارچ را تجویز نماید .مطالعات انجام شده نشان میدهند که مؤثر ترین روشهای درمانی عبارتند از :تربینافین (Lamisil) ، ایتراکونازول (Sporanox) .این داروها به رشد ناخنهای جدیدی کمک میکند که عاری ازهرگونه عفونت میباشند .این ناخنها در نهایت جایگزین بخشهای عفونی میشوند . به طور معمول این دارو ها به مدت 12 هفته مصرف میشوند ولی شما فقط زمانی شاهد نتایج نهایی خواهید بود که ناخن به صورت کامل رشد کند .رفع عفونت میتواند در طی چهار ماه یا بیشتر صورت گیرد .موفقیت حاصل از درمان با این دارها برای افراد بالای 65 سال کمتر از دیگران است و احتمال اثر بخشی این روشها زمانی افزایش مییابد که از ترکیبی از درمانهای خوراکی و موضعی استفاده میشود .انواع خوراکی ضد عفونت ها میتوانند باعث بروز عوارض ناخواسته ای شوند که شامل بثورات پوستی تا آسیب به کلیه میشود .ممکن است نیاز باشد تا در مواردی آزمایش خون بدهید تا نحوه واکنش بدن تان به این داروها مشخص شود .این داروها برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی احتقانی و مشکلات کلیوی و یا آنهایی که از داروهای خاص مصرف میکنند ،توصیه نمیشود .
• لاک ناخن دارویی :ممکن است پزشکتان نوعی لاک ناخن ضد قارچ به نام سیکلوپوریکس یا پنلاک را تجویز نماید .این لاک روزی بک بار بروی ناخن عفونی و منطقه اطراف آن مالیده میشود .پس از یک هفته شما لایه های لاک را با الکل پاک کرده و از ابتدا آغاز میکنید .ممکن است نیاز باشد تا شما از این لاک ها به صورت روزانه و به مدت یک سال استفاده کنید .
• کرمهای درمانی ناخن :ممکن است پزشکتان کرمهای ضد قارچ را تجویز نماید که پس از غوطه ور شدن ناخن ،در ناحیه عفونی مالیده میشود .این کرمها در صورتی بهترین عملکرد را دارند که بروی ناخن های نازک شده مالیده شوند .در این حالت کرم کاملاً از سطح سخت ناخن عبور کرده و قارچهای زیرین آن میرسد .به منظور کاهش ضخامت ناخن،شما یک لوسیون غیر تجویزی حاوی اوره را بروی ناحیه مورد نظر می مالید و یا ممکن است پزشکتان سطح ناخن یا دبرید را توسط یک سهان و یا سیله ای مشابه نازک میکند .
روشهای جراحی و سایر موارد
• برداشت ناخن :در صورتی که عفونت ناخن شدید باشد و یا با درد زیادی همراه باشد ،پزشکتان پیشنهاد میکند که ناخنتان برداشته شود .معمولا ناخنی جدید به جای آن رشد خواهد کرد .ولی رشد کامل ناخن به آرامی و در طی یک سال صورت میگیرد .گاهی اوقات از جراحی به همراه سیکلوپیروکس به منظور درمان بستر ناخن استفاده میشود
• لیزر و سایر روشهای پرتو درمانی :در این زمینه به مطالعات بیشتری نیاز است ولی این متدها به تنهایی و یا در ترکیب با داروها میتوانند به بهبود ناخن کمک کنند .در مطالعهای اثر لیزر درمانی با دی اکسید کربن به همراه کرمهای ضد قارچ بررسی شد .اکثریت 24 نفری که در این مطالعه شرکت کرده بودند،از این درمان بهره بردند .لیزر و پرتودرمانی در همه مناطق وجود نداشته و روشی گران است .اغلب هزینه این روش توسط بیمه تقبل نمیشود
سبک زندگی و مراقبت در خانه
در بیشتر موارد شما میتوانید از ناخن های عفونی مبتلا به قارچ در خانه نگاه داری کنید :
• از کرمها و پماد های غیر تجویزی مصرف کنید :محصولات متعددی در این زمینه وجود دارند .اگر شما نشانه ای سفید رنگ را بروی سطح ناخن خود مشاهده کردید ،ان را با سوهان رفع کنید و ناخنهایتان را در آب بگذارید .سپس آنها را خشک کرده و از کرمها و یا لوسیون های دارویی استفاده کنید .در صورتی که شما علاوه بر قارچ ناخن به پای ورزشکار هم مبتلا هستید ،بیماری دوم را با پودر ها یا اسپریهای درمانی رفع کنید و پاهایتان را تمیز و خنک نگاه دارید .
• از Vicks VapoRub استفاده کنید :این مورد برای بسیاری از بیماران اثربخش بوده است .در مطالعهای بروی18 نفر مشخص شد که 56 درصد از افرادی که از این ماده استفاده کردند شاهد بهبود علایم خود بودند و 17 درصد آنها نیز بهبودی نداشتند .به منظور استفاده از این متد ،میزان کمی از محصول را به صورت روزانه بوسیله گوش پاک کن مصرف کنید
• ناخن ها را پیراسته و نازک کنید :با کاهش فشار وارد بر ناخن میتوانید درد را نیز کاهش دهید .همچنین در صورتی که شما این کار را پیس از مصرف داروی ضد قارچ انجام دهید ،دارو میتواند به لایههای زیرین ناخن شما نفوذ کند .پیش از آنکه ناخنتان را پیرایش کنید و یا با سوهان آن را نازک نمایید ،بهتر است آن را نرم کنید .این کار توسط با متد شبانه پیش رو انجام میگیرد :کرم اوره را بروی ناخن عفونی بمالید و آن را با بانداژ بپوشانید .سپس اوره را با صابون و آب در هنگام صبح بشویید و این کار را انقدر انجام دهید تا ناخنتان نرم شود .میتوانید پوست دور این ناخن را با وازلین محافظت کنید .اگر شما به بیماری مبتلا هستید که باعث کاهش میزان جریان خون به پاهای شما میشود و شما نمیتوانید ناخن هایتان را بیارایید ،به صورت منظم به یک پزشک مراجعه نمایید تا در این زمینه با شما کمک نماید .
داروهای جایگزین
روشهای درمانی جایگزین برای قارچ ناخن در بهبود تعدادی از بیماران مؤثر بوده است مانند :
· عصاره ی زراوند :این محصول از خانواده گلهای آفتاب گردان است .در مطالعهای بروی 110 نفر مشخص شد که این تأثیر این عصاره به میزان داروی سیکلوپیروکس میباشد .ابتدا از آن هر سه روز یک بار مصرف شد و سپس این مقدار به دو بار در هفته در ماه دوم و یک بار در هفته در ماه سوم رسید .
· روغن درخت چای :این ماده در صورتی که دو بار در روز مصرف شود ،میتواند در بهبود قارچ ناخن مؤثر باشد ولی به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است .
پیشگیری
ین عادتها از بروز قارچ ناخن یا عود محدد عفونت پیشگیری میکنند :
· دستها و پاهایتان را به صورت منظم بشویید و ناخن هایتان را خشک و کوتاه حفظ کنید :دست و پاهایتان را با آب و صابون کامل بشویید و آب بکشید و کامل خشک کنید حتی میان انگشتانتان را .ناخن هایتان را به صورت مسطح بیارایید و سوهان را به سمت قسمت بخشهای ضخیمتر ببرید
· از جورابهای جذب کننده تعریق استفاده کنید :موادی که میتوانند رطوبت را از بین ببرند عبارتند از پشم ،نایلون و پلی پروپیلین .جورابتان را به صورت مداوم عوض کنید بهخصوص اگر پاهایتان زیاد عرق میکند
· از کفشهای کاهش دهنده ی رطوبت استفاده کنید :همچنین میتوانید در بعضی موارد کفش هایتان را در آورده و از کفشهایی استفاده کنید که بخش انگشتان آن باز است
· کفشهای قدیمی را دور بریزید :در صورت امکان از مصرف کفشهای قدیمی بپرهزیدی زیرا میتوانند عفونت را بیشتر کرد و باعث عود مجدد آن شوند و یا میتوانید از ضد عفونی کننده ها و یا پودر های ضد عفونی برای این کفشهای استفاده کنید .
· از اسپریها و یا پودر های ضد قارچ استفاده کنید :پاهایتان و داخل کفش تان را با این مواد اسپری کنید
· از دستکش های چرمی استفاده کنید :این دستکش ها از دستان شما در برابر آب محافظت میکنند .در طی زمانهای بین مصرفتان میتوانید دستکش ها را خارج کنید تا خشک شوند
· پوست دور ناخنتان را نگیرید و یا نیارایید :این کار باعث میشود تا میکروب ها به پوست و ناخن شما دسترسی پیدا نمایند
· از رفتن با پای برهنه به محلهای عمومی بپرهیزید :در حما و اتاق رختکن و دور استخر حتماً صندل و یا کفش بپوشید
· به یک سالن زیبایی معتبر مراجعه کنید :مطمئن شوید که محلی که برای پدیکور و یا مانیکور انتخاب میکنید از مواد استریلیزه استفاده میکنند .میتوانید وسایل خود را بیاورید و در آنجا و پس از مصرف ضد عفونی کنید .
· از لاک زدن ناخن و یا گذاشتن ناخن مصنوعی بپرهیزید :شاید وسوسه شوید که ناخنهای مبتلا به قارچ را با لاه ای ناخن های مصنوعی صورتی رنگ و زیبا بپوشانید ولی این کار رطوبت محیط را بیشتر کرده و باعث وخامت عفونت میشود
· پس از تماس دستتان با ناخن عفونی ،حتما دستتان را بشویید :عفونت ناخن میتواند از ناخنی به دیگری منتقل شود .
همراهی و حمایت
در این زمینه با پزشکتان مشورت کنید