لیکن پلان دهانی

لیکن پلان دهانی بیماری مزمن التهابی است که غشای مخاط داخلی دهان را مبتلا می کند.  تکه های سفید نخ مانند دردهان ازمشخصات این بیماری است.  همچنین بافت متورم و قرمز و یا زخم بازدردهان ازعلائم بیماری لیکن پلان دهانی است.  

این زخم ها ممکن است موجب سوزش،  درد و بروزناراحتی های دیگری نیزبشود.
این بیماری هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به دلیل نامعلومی به غشای مخاطی دهان حمله می کند.  این بیماری مسری است.

افرادی که به این بیماری دچارمی شوند باید بطورمرتب تحت نظرپزشک باشند زیرا درمعرض خطرابتلا به سرطان دهان هستند.
 

نشانه های لیکن پلان دهانی  عبارتند از:
•    وجود قسمتهای تورمانند وسفید و برروی بافت دهان
•    بافت قرمز و متورم 
•    زخم های باز
 
این زخمها درقسمتهای زیردهان مشاهده می شوند:
•    داخل گونه ها شایع ترین قسمت بروزاین زخم ها است.
•    لثه
•    زبان
•    بافت داخلی لب
•    کام

تکه های سفید و تورمانند که داخل گونه ها بروزمی کنند ناراحتی و درد ایجاد نمی کند.  اما زخمها ی باز و یا قسمتهای قرمزو متورم ممکن است مشکلات زیررا بوجود بیاورد:
•    احساس سوزش یا درد
•    حساسیت به مواد غذایی گرم،  اسیدی یا تند
•    خونریزی و التهاب با مسواک زدن
•    التهاب لثه  
•    قسمتهای ضخیم ودردناک  بر روی زبان
•    احساس ناراحتی هنگام صحبت کردن، جویدن یا بلع

بیماری لیکن پلان دهانی گاهی دربخش های دیگربدن ظاهرمی شود.  مانند:
•    پوست    ضایعات معمولا به  رنگ ارغوانی و مسطح هستند که اغلب با خارش ظاهر می شوند.
•    اندام تناسلی   ضایعات در دستگاه تناسلی زن اغلب باعث درد یا سوزش و ناراحتی هنگام مقاربت می گردد . ضایعات معمولا قرمز و ساییده هستند و به ندرت بصورت سفید رنگ ظاهر می شود.  ضایعات همچنین ممکن است بر روی دستگاه تناسلی مرد دیده شوند.
•    گوش  لیکن پلان گوش ممکن است موجب از دست دادن شنوایی بشود.
•    پوست سر  هنگامی که ضایعات پوستی بر روی پوست سر ظاهر می شود (یک بیماری نادر) ممکن است موجب ریزش موقتی یا دائمی موبشود.
•    ناخن    اگر چه لیکن پلان  ناخن پا و یا ناخن دست نادر است، اما ممکن است موجب نازک شدن و یا نصف شدن ناخن ویا از بین موقت یا دائم ناخن  بشود.
•    چشم    به ندرت لیکن پلان ممکن است سطوح غشای مخاطی چشم را گرفته  و منجربه زخم و کوری بشود.
•    مری   لیکن پلان مری نیز نادر است، اما زمانی که بروزکند ممکن است موجب تنگی مری شده وموجب تشکیل قسمتهایی حلقه مانندی بشود که عمل بلع را دشوارمی کنند.   
 

 اگرمتوجه مشکلات ذکرشده شدید به دندانپزشک پزشک مراجعه کنید.
 

هنوز مشخص نیست که چه عواملی موجب بروزبیماری  لیکن پلان دهانی می شود اما به نظرمی رسد لنفوسیت های T گلبول های سفید خون در التهاب  لیکن پلان دهانی مؤثرهستند. همچنین بروزاین بیماری می تواند وجود یک اختلال درسیستم ایمنی بدن را نشان بدهد اما تحقیقات بیشتری برای تعیین علت دقیق مورد نیاز است.
 

در برخی افراد، لیکن پلان دهانی ممکن است توسط برخی از داروها،  آسیب دهان،  عفونت، و یا عوامل ایجاد آلرژی مانند مواد دندانپزشکی ایجاد بشود با این حال، این علل هنوز تایید نشده است.

برخی از عوامل ممکن خطر ابتلا به لیکن پلان دهانی را افزایش دهد.  مانند اختلالاتی که سیستم ایمنی بدن را به خطر می اندازد و یا مصرف برخی داروها.  

با این حال تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
 

لیکن پلان دهانی در موارد شدید  ممکن است مشکلات زیررا بوجود بیاورد:
•    درد قابل توجه
•    ازدست دادن وزن و یا کمبود تغذیه
•    استرس یا اضطراب
•    افسردگی
•    زخم براثر ساییدگی ضایعات
•    عفونت های قارچی
•    قارچی دهانی ثانویه  
•    سرطان دهان

به احتمال زیاد دروهله اول شما به پزشک خانوادگی خود مراجعه خواهید کرد.  سپس او شما را به متخصص بیماریهای چشم معرفی خواهد کرد. 
 
آنچه شما می توانید انجام دهید  
  چون زمان ملاقات با پزشک محدود می باشد قبلاً سؤالات خود را یادداشت کنید.
•    نوشتن نشانه های بیماری هایی که تجربه کرده اید ازجمله هرچه که بنظر می رسد ربطی به مشکل فعلی شما داشته باشد.
•    هرگونه سابقه بیماری را به اطلاع پزشک برسانید.
•    نوشتن اطلاعات شخصی مهم مثلاً استرس و یا تغییراتی که اخیراٌ درزندگیتان صورت گرفته است.
•    لیستی ازداروهایی که استفاده می کنید مانند مکمل ها و ویتامینها تهیه کنید. 

بعضی ازسؤالاتی که درمورد بیماری فعلی خود ممکن است داشته باشید عبارتند از:
•    علل و علائم احتمالی بیماری من چیست؟
•     چه آزمایشاتی باید انجام بدهم؟
•    چند وقت یکبارباید برای معاینه به شما مراجعه کنم؟
•    آیا این بیماری طولانی است یا موقت؟
•    چه درمانهایی وجود دارد و شما چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
 

چه انتظاری ازپزشک خود دارید
قبل از مراجعه به متخصص پاسخ سؤالهای زیر را آماده کنید.  ممکن است پزشک چنین سؤالاتی ازشما بپرسد:
•     چند وقت است که به این عارضه دچارشده اید؟
•     چه علائمی دارید؟
•    آیا احساس درد،  سوزش و یا نارحتی دردهان می کنید؟
•    شدت درد درچه حدی است؟
•    چه بیماری های دیگری دارید؟ 
•    آیا آلرژی دارید؟
•    آیا استرس جدید یا غیرعادی دارید؟ 
 

ممکن است پزشک معالج  با دیدن علائم و نشانه ها و بررسی سابقه پزشکی و انجام معاینات بالینی شما را نزد دندانپزشک بفرستد.   
•      سابقه پزشکی و دندان شما و داروهایی که  در حال مصرف کردن هستید.
•      بررسی علائم، از جمله ضایعات  دهانی و قسمت های دیگر بدن  
•    معاینه دهان و قسمت های دیگر بدن  

ممکن است پزشک انجام آزمایشات زیررا تجویزکند:  
•    نمونه برداری:  دراین روش بافت کوچکی ازیک یا چند زخم دهان برداشته می شود و توسط میکروسکوپ برای تشخیص بیماری بررسی می شود.  
 

•    کشت بافت:  دراین روش نمونه ای ازسلولهای دهان با کمک سواپ پنبه ای برداشته می شود و ازنظرقارچ ثانویه،  عفونت باکتریایی و یا ویروسی بررسی می شود.  
 

•    آزمایش خون:  آزمایش خون برای تشخیص بیماریهایی مانند هپاتیت که گاهی بصورت همزمان با بیماری لیکن پلان دهانی بروز می کند و یا لوپوس که علائمی شبیه به لیکن پلان دارد،  انجام می شود.
 

لیکن پلان دهانی یک بیماری مزمن است که هیچ درمانی ندارد.  اما درمان برروی کمک به بهبود و کاهش درد و ناراحتی ضایعات شدید متمرکز است.   پزشک تصمیمات لازم برای تشخیص درمان مناسب یا قطع درمان را اتخاذ خواهد کرد.
 

اگر درد و ناراحتی ندارید و فقط متوجه ضایعات بند مانند و سفید شده اید، ممکن است نیازبه درمان نداشته باشید. درصورت بروزعلایم شدید  لازم است  یک یا چند مورد از درمان های زیر نیاز صورت بگیرد:
 

درمان علامتی
درمان علامتی مانند استفاده از بیحس کننده موضعی   برای تسکین موقت درد می باشد.
 

استفاده ازکورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها ممکن است التهاب مربوط به لیکن پلان دهانی را کاهش بدهند.  
•    کورتیکواستروئیدهای موضعی:   استفاده ازدهانشویه،  پماد یا ژل به طور مستقیم برروی غشای مخاطی  
•    کورتیکواستروئیدهای دهان و دندان:   مصرف قرص برای مدت محدود  
•    کورتیکواستروئیدهای تزریقی:   دراین روش دارو به طور مستقیم به داخل ضایعه تزریق می شود.
 
داروهای پاسخ ایمنی
داروهایی که باعث کنترل و یا تغییر پاسخ ایمنی بدن می شوند ممکن است به بهبود  ضایعات شدید و کاهش درد کمک کنند :
•    پماد موضعی و یا ژل:  داروهای خوراکی مهار کننده های کلسینورین که برای جلوگیری از رد عضو پیوندی تجویزمی شود  ممکن است برای درمان لیکن پلان دهانی موثر باشد اما اداره غذا و دارو درمورد مصرف این داروها و ارتباط نا مشخص آنها با سرطان هشدار داده است. مانند تاکرولیموس (Protopic) و پیمکرولیموس (Elidel).
•    داروهای سیستمیک :  درموارد شدید که  بیماری لیکن پلان دهانی به قسمت های دیگر مانند پوست سر، آلت تناسلی یا مری سرایت کرده باشد،  داروهای سیستمیک که مهارکننده سیستم ایمنی است تجویزمی شود.
 

برخورد با محرک
اگر پزشک شما به ارتباط لیکن پلان دهانی با عواملی مانند مصرف دارو،  آلرژی یا استرس مشکوک  است ،  بهترمی تواند به نحوه درمان رسیدگی کند.  برای مثال جایگزینی یک دارو با داروی دیگرو یا مراجعه به  پزشک متخصص آلرژی یا متخصص پوست برای ازبین بردن آلرژی و یا یادگیری تکنیک های مدیریت استرس.
 

 علاوه بر درمان های مرتب پزشکی و دندانپزشکی ، مراقبت ازخود ممکن است به بهبود علائم لیکن پلان دهانی  کمک کرده و یا به پیشگیری ازحملات مکررعلائم شدید آن کمک کند:
 

•    حفظ بهداشت دهان خوب  دهان خود را برای کاهش علائم خود و کمک به جلوگیری ازعفونت تمیز نگه دارید.  حداقل دو بار در روز به آرامی دندان های خود را با استفاده از خمیر دندان مسواک بزنید وهرروزازنخ دندان استفاده کنید.
 

•     رژیم غذایی مناسب    ازمصرف غذاهای تند، شور و یا اسیدی خودداری کنید.  غذاهای نرم بخورید تا کمتر ناراحت بشوید و مصرف کافئین را کاهش داده یا قطع کنید.
 

•    اجتناب از محرک   ازمصرف الکل و دخانیات خودداری کنید.  همچنین ازعاداتی که می تواند داخل دهان دهان را زخمی کند مانند جویدن لب یا گونه اجتناب کنند.
 

•    یادگیری مدیریت استرس  از آنجا که استرس ممکن است علائم را پیچیده ترکرده و یا باعث عود علائم بشود،  ممکن است  با یادگیری تکنیک های لازم به جلوگیری و یا مدیریت استرس کمک کنید.  

بهترین روش مراجعه به متخصص سلامت روان است که می تواند به شما کمک کند تا عوامل استرس زا را شناسایی کرده و استراتژی های مدیریت استرس را فرابگیرید.
 

•    به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید  دو بار درسال برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.  

درمان این بیماری طولانی مدت است واغلب نیازبه مراجعه مرتب به دندانپزشک برای ارزیابی نحوه درمان   و برای غربالگری سرطان دارد.

دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.

دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.

دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.