برفک دهان

برفک دهان یا کاندیدیازیس دهانی یک بیماری است که درآن قارچ کاندیدا آلبیکس دردهان ایجاد عفونت می کند.  درحالت طبیعی کاندیدا دردهان وجود دارد اما گاهی اوقات رشد بیشتری پیدا کرده و علائم آن بروزمی کند.
برفک دهان ضایعات سفید خامه مانندی است که دردهان برروی زبان و گونه های داخلی دیده می شود.  گاهی نیزممکن است سقف دهان،  لثه ها،  لوزه ها و پشت گلو را هم بپوشاند.
برفک دهان بیشتردرنوزادان و افراد سالمند و درافرادی با سیستم ایمنی ضعیف و مبتلا به بیماریهای خاص وکسانی که ازداروهای خاصی استفاده می کنند،  دیده می شود.
درافراد سالم بیماری برفک دهان مشکل کوچکی است اما درافرادی که دچار سیستم ایمنی ضعیف هستند علائم آن شدید بوده و کنترل این بیماری مشکل است.

در ابتدا، شما ممکن است  حتی متوجه علائم برفک دهانی نشوید. علائم و نشانه ها با توجه به علت ممکن است به آرامی یا به طور ناگهانی دیده شوند  وبه مدت چند روز، چند هفته یا چند ماه باقی بماند. 
علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیرباشد:
•    زخم هایی برنگ سفید و خامه مانند که بر روی زبان،  گونه داخلی و گاهی اوقات در سقف دهان،  لثه و لوزه دیده می شود.
•    دیده شدن زخمهای پنیر مانند  
•    قرمزی یا درد که ممکن است آنقدر شدید باشد که  با خوردن و یا بلع مشکل پیدا کنید
•    خونریزی خفیف درصورت خراشیده و یا ساییده شدن زخمها
•    ترک خوردگی و قرمزی درگوشه دهان به خصوص درافرادی که دندان مصنوعی دارند
•    احساس وجود بافت پنبه ای دردهان  
•    از دست دادن طعم و مزه
در موارد شدید ممکن است زخمها به  مری هم سرایت کند (کاندیدا ازوفاژیت) و دراین صورت  ممکن است هنگام بلع احساس کنید که مواد غذایی درگلویتان گیرکرده است.  مری لوله درازعضلانی است که از پشت دهان به معده می رود

نوزادان و مادران شیرده
علاوه بر علائم ذکرشده،  نوزادان ممکن است دچارمشکل تغذیه شده نق نقوو تحریک پذیر شوند.  ممکن است نوزاد در حین شیرخوردن ازسینه مادرعفونت را به مادر خود منتقل کند.  عفونت ممکن است چندین بارازمادر به نوزاد و ازنوزاد به مادرمنتقل شود.
علائم و نشانه برفک دهان درسینه های مادران شیرده عبارت است از:
•    خارش ،  قرمزی غیرعادی ،  حساس شدن و یا  ترک خوردگی نوک سینه
•     پوست براق و یا پوسته پوسته شدن در اطراف نوک پستان (آرئول)
•    درد غیرعادی ویا دردناک بودن نوک سینه ها درهنگام شیردهی
•    درد خنجری درسینه 
 

اگرمتوجه زخمهای سفید رنگ دردهان خود یا نوزادتان  شدید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید.  اگربرفک دهانی شدید باشد درمان را پیگیری کنید زیرا ممکن است علت بروزآن بیماری های زمینه ای باشد.
 

درشرایط عادی سیستم ایمنی بدن  میکروب ها،  باکتریها،  ویروس ها و قارچ ها را دفع می کند و درعین حال میان میکروب های خوب و بد تعادل برقرارمی کند.  اما گاهی اوقات مکانیسم این سیستم ایمنی و حفاظتی بهم می ریزد و درنتیجه عفونت برفکی اتفاق می افتد.
برفک دهانی و سایرعفونت های  کاندیدا هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن براثر بیماری و یا مصرف داروهایی مانند پردنیزون و یا آنتی بیوتیک ضعیف شده و تعادل طبیعی میکروارگانیسم ها در بدن بهم می خورد.
 بیماری های زیرممکن است موحب ابتلا به عفونت برفک دهان بشوند:
•    HIV / AIDS  ویروس نقص ایمنی انسانی:  (HIV)  ویروسی است که باعث ایدزشده و موجب ازبین رفتن  سلول های سیستم ایمنی بدن می شود و افراد را مستعد ابتلا به عفونت هایی می کند که درشرایط عادی بدن دربرابرآنها مقاومت می کند.  حملات مکرر برفک دهان همراه با سایر علائم  ممکن است نشانه های اولیه  نقص ایمنی بدن مانند عفونت   HIVباشد.
•    سرطان:    سیستم ایمنی بدن افراد مبتلا به سرطان براثرابتلا به این بیماری و درنتیجه  شیمی درمانی و پرتو درمانی ضعیف می شود.  این بیماری و درمان آن می تواند خطرابتلا به عفونت کاندیدا مانند برفک دهان را افزایش دهد.
•    دیابت شیرین:   اگرشما به دیابت درمان نشده و یا کنترل نشده مبتلا هستید،  سرشاربودن بزاق ازمقادیر زیاد قند موجب رشد کاندیدا می شود.
•    عفونت قارچی واژن:   عفونت قارچی واژن  توسط همان قارچی ایجاد می شود که  موجب برفک دهان می شود.     عفونت قارچی بیماری خطرناکی است واگر شما حامله هستید احتمال انتقال قارچ در هنگام زایمان به نوزاد وجود دارد.
 

 هر کسی ممکن است به برفک دهان مبتلا بشود اما عفونت در افراد خاصی شایع تر است. 
عوامل تشدید کننده این بیماری عبارتند از:
•    نوزاد یا سالمند بودن
•    داشتن  سیستم ایمنی ضعیف
•    داشتن دندان مصنوعی
•    داشتن بیماریهایی مانند دیابت
•    مصرف برخی از داروها مانند آنتی بیوتیک و یا کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا استنشاقی
•    شیمی درمانی و یا پرتو درمانی برای سرطان
•    بیماری هایی که باعث خشکی دهان می شوند

برفک دهان به ندرت برای کودکان سالم و بزرگسالان مشکل ایجاد میکند اگر چه ممکن است عفونت  پس ازدرمان   بازگشت کند.  برای افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مانند  مبتلایان به  HIV و سرطان،  بیماری برفک می تواند جدی تر باشد.   درمان نکردن برفک دهان ممکن است  به عفونت های جدی سیستمیک کاندیدا منجر شود.
اگرسیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد احتمال دارد برفک  به  سایر نقاط بدن مانند دستگاه گوارش،  ریه،  کبد و دریچه های قلبی سرایت کند.
درصورت شدید بودن بیماری دردهان یا مری غذا خوردن  دردناک و دشوار می شود.
درصورت سرایت این عفونت  به روده داشتن تغذیه مناسب دشوارمی شود.
 

به احتمال زیاد دروهله اول شما به پزشک خانوادگی خود مراجعه خواهید کرد.  سپس او شما را به متخصص اطفال معرفی خواهد کرد. اما اگربیماری علت زمینه ای دارد باید به متخصص دیگری مراجعه کنید.
 
آنچه شما می توانید انجام دهید  
  چون زمان ملاقات با پزشک محدود می باشد قبلاً سؤالات خود را یادداشت کنید.
•    نوشتن نشانه های بیماری هایی که تجربه کرده اید ازجمله هرچه که بنظر می رسد ربطی به مشکل فعلی شما داشته باشد.
•    هرگونه سابقه بیماری را به اطلاع پزشک برسانید.
•     لیستی ازداروهایی که استفاده می کنید مانند مکمل ها و ویتامینها تهیه کنید. 
•    لیستی ازداروهای آنتی بیوتیک و یا کورتیکو استروئید های خوراکی یا داروهای آسم که مصرف می کنید تهیه کنید.

بعضی ازسؤالاتی که درمورد بیماری فعلی خود ممکن است داشته باشید عبارتند از:
•    علل و علائم احتمالی بیماری من چیست؟
•     چه آزمایشاتی باید انجام بدهم؟
•     آیا این بیماری طولانی است یا موقت؟
•    چه درمانهایی وجود دارد و شما چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
•    آیا این بیماری عوارض جانبی دارد؟
•    آیا باید رژیم غذایی خاصی داشته باشم؟

چه انتظاری ازپزشک خود دارید
قبل از مراجعه به متخصص پاسخ سؤالهای زیر را آماده کنید.  ممکن است پزشک چنین سؤالاتی ازشما بپرسد:
•     چند وقت است که به این عارضه دچارشده اید؟
•     چه بیماری یا علائم دیگری دارید؟
•     آیا بیماری مزمن دیگری دارید؟ 
•    آیا آسم دارید؟  ازچه داروهای استنشاقی برای درمان آن استفاده می کنید؟
 

اگرمبتلا به برفک دهانی باشید ممکن است پزشک معالج  با دیدن علائم و نشانه ها بیماری را تشخیص بدهد اما گاهی ممکن است برای تأئید تشخیص میکروسکوپی ازبافت زخم نمونه برداری شود.    
بیماری زمینه ای ممکن است علت  ابتلا به برفک دهان درنوجوانان باشد.  اگر پزشک به شما این مورد مشکوک باشد،   با انجام  معاینه فیزیکی وانجام آزمایش خون به پیدا کردن علت بیماری کمک خواهد کرد.
 

گسترش برفک  به مری خطری جدی است.  برای کمک به تشخیص این بیماری  ممکن است پزشک انجام آزمایشات زیررا توصیه کند:

•    کشت گلو:  در این روش، ابتدا پشت گلو استریل می شود.  سپس نمونه بافت دریک محیط خاص کشت می شود تا نوع باکتری یا قارچ شناسایی شود.
•    آزمایشات تشخیصی:  دراین روش پزشک با استفاده ازروش آندوسکوپی مری،  معده و قسمت فوقانی روده کوچک (دئودنوم) را بررسی می کند.
 

هدف ازدرمان برفک دهان جلوگیری ازگسترش سریع قارچی می باشد.  بهترین روش درمان با توجه به سن،  سلامت کلی فرد و علت عفونت تجویزمی شود.
•    کودکان و بزرگسالان:   پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ را توصیه کند.  این داروها به اشکال مختلف مانند قرص و یا مایع وجود دارد.
•    نوزادان و مادران شیرده :   اگردردوران شیردهی نوزاد مبتلا به برفک دهان شود، این بیماری ممکن است مرتب تکرارشود.   پزشک داروی ضد قارچ خفیف برای کودک  و کرم ضد قارچ برای سینه های مادرتجویز می کند.   بهترین راه برای تمیز کردن نوک پستان و پستانک سربطری را از متخصص بپرسید.    
•    بزرگسالان با سیستم ایمنی ضعیف:   دراغلب موارد پزشک داروهای ضد قارچ توصیه خواهد کرد اما کاندیدا آلبیکنس به خصوص در افراد مبتلا به مراحل آخرعفونت HIV  می تواند به بسیاری از داروهای ضد قارچ مقاوم می شود.  دراین صورت دارویی به نام آمفوتریسین B ممکن است تجویز شود البته تنها زمانی که داروهای دیگر مؤثر نباشد زیرا این داروممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند.
 

روش های زیرممکن است درکنترل برفک دهان کمک کند:
•    حفظ بهداشت دهان خوب  دهان خود را برای کاهش علائم  و کمک به جلوگیری ازعفونت تمیز نگه دارید.  حداقل دو بار در روز به آرامی دندان های خود را با استفاده از خمیر دندان مسواک بزنید وهرروزازنخ دندان استفاده کنید.
•     استفاده ازمسواک برقی  
•     خودداری ازمصرف دهانشویه
•    ضد عفونی کردن دندان های مصنوعی با نظردندانپزشک  به یک لیوان آب گرم 2/1قاشق چایخوری نمک اضافه کرده و دهان را با آن شستشودهید.
•    قراردادن پد بهداشتی برروی سرسینه برای جلوگیری ازانتقال قارچ به لباس ها

دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.

این اقدامات ممکن است به کاهش خطر ابتلا به عفونت کاندیدا کمک کند :
•     اگراز داروی استنشاقی کورتیکواستروئید استفاده می کنید لازم است  دهان خود را با آب بشویید و یا دندان های خود را پس از مصرف دارو مسواک بزنید.   
•    حداقل دو بار در روز دندان های خود را مسواک زده و روزانه ازنخ دندان استفاده کنید و یا به توصیه های دندانپزشک خود عمل کنید.
•     دندان مصنوعی خود را هر روزتمیزکنید و از دندانپزشک خود بپرسید  بهترین راه برای تمیز کردن   دندان مصنوعی چیست.
•    به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید ،  به خصوص اگرمبتلا به دیابت هستید و یا دندان مصنوعی دارید.
•    مراقب آنچه می خورید باشید.  سعی کنید مقدار مصرف مواد غذایی حاوی قند و مخمر را محدود کنید زیرا ممکن است باعث رشد کاندیدا بشود.
•    درمان هر گونه عفونت قارچی واژن که در دوران بارداری بسرعت گسترس می یابد.

دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.