سرطان تخمدان

سرطان تخمدان نوعي سرطان است كه از تخمدان ها آغاز ميگردد. تخمدان ها در دو طرف رحم وجود دارند. تخمدان ها كه هريك به اندازه يك بادام هستند، مسئول توليد تخمك و همچنين هورمون هاي استروژن و پروژسترون ميباشند.
سرطان تخمدان معمولاً تا زمانی که به داخل لگن و شکم پخش نشده است، تشخیص داده نمی شود. در این مرحله، درمان سرطان تخمدان مشکل تر بوده و مهلك بودن آن بیشتر است. درمان سرطان تخمدان در مراحل اولیه، که در آن بیماری محدود به تخمدان هاست، با احتمال موفقیت بیشتری صورت می پذیرد.
معمولاً جراحی و شیمی درمانی برای درمان سرطان تخمدان مورد استفاده قرار می گیرند.

سرطان تخمدان در مراحل ابتدایی، به ندرت منجر به ایجاد علائم می شود. سرطان تخمدان در مراحل پیشرفته، علائم اندک و غیر اختصاصی ایجاد می کند که معمولاً با بیماری های رایجی از جمله یبوست یا روده تحریک پذیر اشتباه گرفته می شود.
نشانه ها و علائم سرطان تخمدان عبارتند از:
-    نفخ و باد کردگی شکم
-    احساس سیری زودرس
-    کاهش وزن
-    احساس ناراحتی در ناحیه لگن
-    تغییر در عادات روده ای، مثل ایجاد یبوست
-    احساس تکرر ادرار
 

چنانچه نشانه ها و علائمی داشتید که شما را نگران می کرد، با پزشک خود مشورت نمایید.
چنانچه سابقه خانوادگي سرطان تخمدان یا پستان دارید، در مورد احتمال و خطر سرطان تخمدان با پزشک خود مشورت نمایید. ممکن است پزشک شما را جهت انجام تست جهش های ژنتیکی که خطر سرطان تخمدان و پستان را افزایش می دهند، به مشاوره ژنتیک ارجاع دهد.
تنها تعداد اندکی از افراد هستند که بخاطر جهش های ژنتیکی به سرطان تخمدان مبتلا می شوند.
 

علل سرطان تخمدان هنوز به درستی شناخته نشده است.
به طور کلی، سرطان زمانی آغاز می شود که جهش های ژنتیکی سبب تغییر سلول های نرمال به سلول های سرطانی می شوند. سلول های سرطانی به سرعت تکثیر یافته و توده (تومور) را تشکیل می دهند. این سلول ها می توانند به بافت های اطراف حمله کرده و به سایر بخش های بدن گسترش یابد (متاستاز).

انواع سرطان تخمدان
نوع سلول هایی که سرطان از آنجا نشأت می گیرد، نوع سرطان تخمدان را تعیین می کند. انواع مختلف سرطان تخمدان عبارتند از:
-    تومورهای اپیتلیالی، که از لایه نازک بافتهایی آغاز می گردد که بیرون تخمدان ها را پوشانده اند. حدود 90% سرطان های تخمدان از نوع تومورهای اپیتلیالی هستند.
-    تومورهای استرومال، که در آن سرطان تخمدان از بافتی آغاز می شود که حاوی سلول های تولید کننده هورمون است. این تومورها نسبت به سایر انواع تومورهای تخمدان، معمولاً در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند. حدود 7% از تومورهای تخمدان، استرومال هستند.
-    تومور سلول های بنیادی، که از سلول های تولید کننده تخمک آغاز می شود. این نوع از سرطان تخمدان نادر بوده و به بیشتر در زنان جوان اتفاق می افتد.
 

عواملی که می توانند خطر سرطان تخمدان را افزایش دهند، عبارتند از:
-    سن. سرطان تخمدان می تواند در هر سنی رخ دهد اما در زنان سنین 50 تا 60 سال شايع تر است.
-    جهش های ژنتیکی موروثی. درصد اندکی از سرطان های تخمدان بدليل جهش های ژنتیکی موروثی ایجاد می شود. ژن های شناخته شده در افزایش خطر سرطان تخمدان، ژن-1 سرطان پستان (BRCA1) و ژن-2 سرطان پستان (BRCA2) نامیده می شود. منشأ شناسایی این ژن ها در خانواده هایی است که موارد متعدد سرطان پستان دارند، که در زنان داراي این جهش ژنتیکی، خطر سرطان تخمدان نیز افزایش می یابد. جهش های ژنتیکی که سبب سندروم لینچ (مرتبط با سرطان کولون) می شود، خطر سرطان تخمدان را نیز افزایش می دهد.
-    درمان جایگزینی با هورمون استروژن، به ویژه در استفاده بلند مدت و در دوزهای بالا.
-    سن شروع و اتمام قاعدگی. اگر قاعدگی قبل از 12 سالگی شروع و یا پس از 52 سالگی اتمام یابد، یا هر دو مورد اتفاق بیفتد، خطر سرطان تخمدان در فرد افزایش می یابد.
-    عدم بارداری
-    درمان های ناباروری
-    سیگار کشیدن
-    استفاده از ابزارهای داخل رحمی
-    سندروم تخمدان پلی کیستیک
اگر فردی استعداد ژنتیکی ابتلا به سرطان تخمدان داشته باشد، ممکن است پزشک تصویربرداری منظم لگنی و آزمايش های خون را جهت غربالگری به بیمار توصیه کند.
 

چنانچه علائم و نشانه هایی دارید که شما را نگران کرده است، باید به پزشک خانواده خود، پزشک عمومی یا متخصص زنان مراجعه نمایید. چنانچه پزشک در معاينات اولیه، به سرطان تخمدان مشکوک شود، شما را به متخصص سرطان زنان (ژنیکولوژیست آنکولوژیست) ارجاع می دهد. متخصص ژنیکولوژیست آنکولوژیست، ماما و متخصص زنانی است که آموزش های ویژه ای در زمینه تشخیص و درمان سرطان تخمدان و سایر سرطان های زنان را گذرانده است.

آنچه ميتوان انجام داد
-    از محدودیت های پیش از مراجعه به پزشك، مانند عدم مصرف غذاهای جامد در روز پیش از مراجعه اطلاع کسب نمایید.
-    تمام علائم خود را یادداشت نمایید، حتی مواردی که با علت مراجعه شما به پزشک بی ارتباط است.
-    اطلاعات پزشکی و مهم خود را مانند سایر بیماری ها یادداشت نمایید.
-    اطلاعات شخصی و مهم خود مانند تغییرات عمده یا استرس های پیش آمده اخیر را یادداشت نمایید.
-    فهرستي از تمام داروهای مصرفی خود شامل ویتامین ها و مکمل ها تهیه نمایید.
-    از یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود بخواهید تا شما را همراهی کنند، تا به شما در یادآوری مطالب بیان شده کمک کند.
-    سؤالاتی را که قرار است از پزشک بپرسید، یادداشت نمایید.

سؤالاتی را که می توانید از پزشک بپرسید، عبارتند از:
-    محتمل ترین علت علائم من چیست؟
-    چه تست ها و آزمایشاتی را باید انجام دهم؟
-    چه درمان هایی موجود است، چه عوارض جانبی دارند؟
-    پیش آگهی بیماری من چگونه است؟
-    اگر بخواهم باردار شوم، چه درمان هایی برای من در دسترس هستند؟
-    من بیماری های دیگری هم دارم، چکونه می توانم همه را با هم مدیریت کنم؟
علاوه بر این سؤالات، اگر در حین جلسه موضوعی برای شما سؤال شد، حتماً از پزشک خود بپرسید.

انتظارات شما از پزشك
احتمالاً پزشک از شما می خواهد به تعدادی سؤال پاسخ دهید. آمادگی داشتن برای پاسخگویی به این سؤالات می تواند در استفاده بهینه از وقت به شما کمک کند. ممکن است پزشکسوالات زير از شما بپرسد:
-    چه زمانی برای اولین بار متوجه علائم خود شدید، شدت این علائم چگونه بود؟
-    علائم شما دائمی بود یا موقت؟
-    آیا عاملی سبب تشدید علائم یا بهبودی آن می شد؟
-    آیا در اقوام شما شخصی به سرطان تخمدان یا پستان مبتلا شده است؟
-    آیا در اقوام شما سابقه سایر سرطان ها وجود دارد؟

احتمالاً پزشک از آزمایشات لگنی شروع می کند:
-    بخش بیرونی اندام تناسلی شما به دقت معاینه می شود.
-    سپس پزشک دو انگشت خود را وارد واژن کرده و همزمان دست خود را روی شکم قرار داده تا رحم و تخمدان های شما را احساس نماید.
-    ابزاری به نام اسپکولوم را وارد واژن شما کرده تا ناهنجاری های را بررسی نماید.

همچنین ممکن است پزشک موارد زیر را نیز توصیه کند:
-    بررسی های تصویری، مثل اولتراسوند یا سی تی اسکن از شکم و لگن. این تست ها می تواند سایز، شکل و ساختار تخمدان ها را مشخص کند.
-    تست های خون، که می تواند پروتئین CA 125 یافته شده در سطح سلول های سرطانی تخمدان را تشخیص دهد.
-    جراحی برای برداشتن نمونه بافتی و مایع شکمی به منظور تأیید تشخیص سرطان تخمدان. یک جراحی رباتیک کم مهاجم می تواند مورد استفاده قرار گیرد. اگر سرطان تشخیص داده شود، پزشک جراح می تواند در صورت امکان در همان لحظه سرطان را بردارد.

مرحله بندی سرطان تخمدان
پزشکان از نتایج جراحی برای کمک به تعیین  گستردگی – یا مرحله – سرطان استفاده می کنند. مرحله سرطان به تعیین پیش آگهی و گزینه های درمانی کمک می کند.
مراحل سرطان تخمدان عبارتند از:
-    مرحله 1. سرطان در یک یا هر دو تخمدان یافت شده است.
-    مرحله 2. سرطان به سایر بخش های لگن کشیده شده است.
-    مرحله 3. سرطان در داخل شکم گسترش یافته است.
-    مرحله 4. سرطان به خارج از شکم گسترش یافته است.
 

درمان سرطان تخمدان معمولاً مستلزم ترکیب جراحی و شیمی درمانی است.

جراحی
-    درمان معمولاً با برداشت هر دو تخمدان، لوله فالوپ، رحم، گره های لنفاوی اطراف و نیز چند لایه بافت چربی شکمی انجام می شود، که معمولاً سرطان تخمدان به آنجا نیز کشیده می شود. همچنین جراح تا حد امکان سرطان را از شکم بر می دارد.
-    اگر سرطان تخمدان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، این امکان وجود دارد که از جراحی هایی که گستره کمتری دارند استفاده شود. برای زنانی که در مرحله یک سرطان تخمدان قرار دارند، جراحی شامل برداشت تخمدان ها و لوله های فالوپ است. این روش می تواند توانایی بچه دار شدن را هم حفظ کند.

شیمی درمانی
-    پس از جراحی، احتمالاً فرد تحت شیمی درمانی قرار می گیرد تا سلول های سرطانی باقیمانده را از بین ببرد. داروهای شیمی درمانی می توانند به داخل ورید و یا مستقیماً به داخل حفره شکمی و یا هر دو راه تزریق شوند.
-    شیمی درمانی می تواند به عنوان درمان اولیه در برخی از زنان که سرطان تخمدان پیشرفته دارند، مورد استفاده قرار گیرد.

هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد. اما عواملي وجو دارند که با كاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان در ارتباط هستند:
-    استفاده از قرص های خوراکی ضد بارداری، به ویژه در مصارف بالای 10 سال
-    بارداری های پیشین
-    سابقه شیردهی
-    مصرف روزانه آسپرین