مقاربت دردناك
painful intercourse (dyspareunia)
اين وضعيت شامل درد مداوم يا عود كننده دستگاه تناسلي است كه درست قبل، حين و پس از مقاربت رخ ميدهد.
شرح بیماری
مقاربت دردناك به دلايل مختلفي، اعم از مشكلات ساختاري تا مشكلات روحي و رواني، رخ ميدهد. بسياري از زنان، مقاربت دردناك را در طول زندگي خود تجربه ميكنند.
اصطلاح پزشكي مقاربت دردناك، ديسپارونيا نام دارد. اين وضعيت شامل درد مداوم يا عود كننده دستگاه تناسلي است كه درست قبل، حين و پس از مقاربت رخ ميدهد. در صورتيكه شما نيز از مقاربت دردناك رنج ميبريد، با پزشك خود مشورت نماييد. در درمان اين بيماري بر درمان علت زمينه اي تمركز ميشود.
نشانه ها
علائم و نشانه هاي مقاربت دردناك عبارتند از:
- درد در هنگام دخول جنسي
- درد با هر نوع دخول، مانند قرار دادن تامپون
- درد پس از مقاربتي كه بدون درد صورت گرفته است
- درد در طول مقاربت
- درد يا سوزش
- درد ضرباندار و تير كشنده ساعت ها پس از مقاربت
زمان مناسب مراجعه به پزشک
چنانچه در طول مقاربت، درد مداومي را تجربه ميكنيد، به پزشك مراجعه نماييد. درمان چنين مشكلي، زندگي زناشويي شما را حفظ ميكند و تاثيرات مثبتي بر روابط عاطفي شما خواهد گذاشت.
علل
علل فيزيكي مقاربت دردناك، بسته به درد حين دخول رخ دهد يا در طول مقاربت، متفاوت است. عوامل روحي و رواني نيز در بروز بسياري از انواع مقاربت دردناك موثرند.
درد حين دخول
درد در حين دخول با طيف وسيعي از عوامل زير مرتبط است:
- عدم روان بودن كافي؛ اين مورد در نتيجه عدم عشقبازي كافي رخ ميدهد. عدم روان بودن كافي همچنين در اثر كاهش سطح استروژن، پس از يائسگي، زايمان يا در طول شيردهي اتفاق مي افتد. مصرف برخي داروها نيز به مهار ميل جنسي كمك ميكند و خود اين مساله منجربه كاهش ميزان روان بودن ناحيه تناسلي شده و در نتيجه درد در طول مقاربت ايجاد ميگردد. برخي از اين داروها عبارتند از داروهاي ضد افسردگي، داروي فشار خون، آرامبخش ها، آنتي هيستامين و برخي از قرص هاي پيشگيري از بارداري.
- جراحت، صدمه يا التهاب؛ اين موارد شامل آسيب و صدمات در اثر يك سانحه، جراحي لگن، ختنه زنان يا برش در حين زايمان براي بزرگنمايي كانال تولد (اپيزيوتومي) ميباشد.
- التهاب، عفونت يا اختلال پوستي؛ عفونت در ناحيه تناسلي يا دستگاه ادراري نيز ميتواند منجربه مقاربت دردناك شود. اگزما يا ساير مشكلات پوستي در ناحيه تناسلي نيز ميتواند سبب ايجاد اين مشكل شود.
- واژينيسموس؛ اسپاسم ها غير ارادي عضلاني ديواره واژن (واژينيسموس) سبب ايجاد درد در حين دخول ميگردد.
- ناهنجاري هاي مادرزادي؛ برخي از مشكلات مادرزادي مانند عدم وجود واژن (آژنزي واژن) يا پرده بكارت بدون سوراخ (بكارت مسدود) در بروز مقاربت دردناك دخيل ميباشند.
درد عمقي
درد عمقي معمولا با دخول عمقي ايجاد ميگردد. دلايل اين مورد عبارتند از:
- وجود بيماري هاي خاص؛ برخي از اين بيماري هاي عبارتند از اندومتريوز، بيماري التهابي لگن، پرولاپس رحم، فيبروم رحم، التهاب مثانه، سندرم روده تحريك پذير، بواسير و كيست هاي تخمداني.
- جراحي و درمان هاي پزشكي؛ زخم ناشي از جراحي هاي لگني، مانند هستركتومي نيز منجربه بروز مقاربت دردناك ميگردد. برخي از درمان هاي پزشكي در زمينه سرطان نيز مانند پرتودرماني و شيمي درماني ميتوانند منجربه تغييراتي شوند كه ايجاد مقاربت دردناك ميكند.
عوامل روحي و رواني
احساسات به شدت در فعاليت جنسي و متعاقبا در بروز هريك از انواع مقاربت دردناك نقش دارد. عوامل روحي و رواني عبارتند از:
- مشكلات رواني؛ اضطراب، افسردگي، نگراني در خصوص چهره ظاهري، ترس از روابط زناشويي و مشكلات در روابط، منجربه بروز درد و ناراحتي ميگردد.
- استرس و فشار عصبي؛ عضلات كف لگن در نتيجه استرس و فشارهاي عصبي زندگي، منقبض ميگردند. اين امر منجربه بروز مقاربت دردناك خواهد شد.
- سابقه تجاوز و سوء استفاده جنسي؛ بسياري از زنان بدليل داشتن سابقه سوء استفاده جنسي، به مقاربت دردناك مبتلا ميشوند.
آمادگی برای ملاقات پزشک
چنانچه به درد مداوم در حين مقاربت مبتلا هستيد، نخستين اقدام، ملاقات با پزشكتان است. در صورت لزوم او شما را به يك متخصص ارجاع خواهد داد.
آنچه ميتوان انجام داد
به دلیل محدود بودن زمان ملاقات با پزشک و نیز به دلیل اینکه اغلب در این جلسه بحث های مختلفی مطرح می شود، بهتر است برای این جلسه از قبل آمادگی داشته باشید.
- فهرستي از مشكلات جنسي كه تجربه ميكنيد، تهيه كنيد.
- فهرستي از اطلاعات پزشكي خود و تمام داروها، ویتامین ها و مكمل هايي که مصرف میکنيد، تهیه کنید.
- فهرستي از سوالاتي كه تصميم داريد از پزشك بپرسيد، تهيه كنيد.
برخي از سوالاتي كه ميتوانيد از پزشكتان بپرسيد، عبارتند از:
- چه عاملي سبب بروز اين مشكل شده است؟
- چه تغييراتي ميتواند به بهبود وضعيت من كمك كند؟
- جه درمان هايي موجود است؟
- آيا بروشور يا وبسايتي وجود دارد كه از آن طريق اطلاعاتي در اين خصوص كسب نمايم؟
انتظارات شما از پزشك
پزشک شما ممکن است سؤالاتی را از شما بپرسد. آماده باشید که به آنها پاسخ دهید تا زمان بیشتری برای پرسیدن سؤالات اضافی خود داشته باشید. پزشک شما ممکن است پرسش های زیر را از شما سؤال کند:
- آيا نگراني خاصي داريد؟
- چه زماني درد آغاز ميگردد؟
- در كدام قسمت درد را حس ميكنيد؟
- آيا هربار كه قصد برقراري روابط زناشويي داريد، به اين درد مبتلا ميشويد؟
- آيا در خصوص نگراني هاي خود با همسرتان صحبت ميكنيد؟
- آيا به غير از روابط جنسي، فعاليت ديگري سبب بروز درد در شما ميگردد؟
- چقدر نسبت به روابط جنسي تان نگران هستيد؟
- آيا به سوزش، خارش و التهاب واژن نيز مبتلا هستيد؟
- آيا پيش از اين براي يك بيماري زنان و زايمان درمان شده ايد، تحت جراحي بوده ايد، يا زايمان كرده ايد؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
معمولا ارزيابي پزشكي براي مقاربت دردناك متشكل از موارد زير است:
- پرسش در خصوص سابقه دقيق پزشكي
- معاينه لگن
- سونوگرافي از لگن
درمان و دارو
گزينه هاي درمان، بسته به علت زمينه اي درد، متفاوت است.
داروها
داروي اوسپميفن جهت درمان مقاربت دردناك از نوع متوسط تا شديد براي زناني كه مشكل عدم روان بودن كافي ناحيه تناسلي را دارند، موجود ميباشد. اوسپميفن، مانند استروژن، بر ديواره واژن تاثير ميگذارد، اما عوارض بالقوه استروژن بر را دارا نميباشد. مشكلات اين دارو، گران بودن آن، ايجاد گر گرفتگي و خطر بروز سكته مغزي و لخته شدن خون ميباشد.
درمان
انواع درمان هاي موثر در اين زمينه، عبارتند از:
- حساسيت زدايي؛ در طول جلسات درماني حساسيت زدايي، بشما روش شل كردن عضلات واژن آموزش داده ميشود. اين موضوع در كاهش درد بسيار موثر است. ممكن است درمانگر بشما تمرينات عضلات كف لگن (تمرين كگل) را توصيه نمايد.
- مشاوره يا سكس درماني
درمان شناختي رفتاري نيز ميتواند در تغيير الگوهاي رفتاري و افكار منفي موثر واقع گردد.
سبک زندگی و مراقبت در خانه
شما و همسرتان ميتوانيد ايجاد يكسري تغييرات در روال فعاليت جنسي خود، درد را به حداقل برسانيد. اين تغييرات عبارتند از:
- حالت و موقعيت (پوزيشن) خود را در هنگام مقاربت تغيير دهيد.
- در خصوص آنچه حين مقاربت برايتان خوشايند و ناخوشايند است، صحبت نماييد. اگر در برخي مواقع لازم است همسرتان آهسته تر فعاليت كند، اين را از وي بخواهيد.
- عجله نكنيد. طولاني تر شدن عشقبازي، بطور طبيعي به روان تر شدن ناحيه تناسلي كمك ميكند.
- از ژل روان كننده (لوبريكانت) استفاده نماييد. اين ژل، روابط جنسي را آسانتر ميسازد. براي نتيجه بهتر، سعي كنيد چندين برند متفاوت را امتحان نماييد.
همراهی و حمایت
تا زمانيكه درد حين مقاربت كمتر شود، سعي كنيد روش هاي ديگري را براي برقراري روابط زناشويي و ايجاد صميميت بكار گيريد. ممكن است، اين روش ها جذاب تر و سرگرم كننده تر از قبل نيز باشد.