کیست پانکراس

کیست های پانکراس (لوزالمعده) کیسه هایی محتوی مایع هستند که داخل یا روی پانکراس قرار دارند. پانکراس یا لوزالمعده، اندام بزرگی در پشت معده است که وظیفه تولید هورمون ها و آنزیم هایی را برای کمک به هضم غذا بر عهده دارد.
بیشتر کیست های پانکراس سرطانی نبوده و بسیاری از آنها بدون علامت هستند. این کیست ها معمولا حین تصویربرداری برای سایر بیماری ها کشف میشوند. برخی از این کیست ها غیر سرطانی (خوش خیم) میباشند.
اما برخی از کیست ها پانکراس میتوانند سرطانی باشند یا به سرطان تبدیل شوند. پزشک معمولا از مایع پانکراس نمونه برداری میکند تا بتواند وجود سلول های سرطانی را در آن تشخیص دهد. همچنین ممکن است پزشک برای مدتی بر روی کیست نظارت کند تا بتواند تغییراتی که بیانگر سرطان هستند را شناسایی کند.
 

ممکن است علائم و نشانه هاي کیست پانکراس تا انجام آزمایشات تصویربرداری در ناحیه شکم برای سایر بیماری ها بروز نیابند.
در صورت بروز، علائم و نشانه های کیست پانکراس عبارتند از:
-    شکم درد مداوم که ممکن است تا کمر بپیچد
-    وجود توده ای در قسمت فوقانی شکم که به راحتی قابل لمس است
-    تهوع و استفراغ
 

کیست ها به ندرت عفونی میشوند. در صورت بروز تب و شکم درد مداوم به پزشک مراجعه کنید. در صورت پاره شدن کیست های غیر سرطانی، وضعیت اورژانسی میشود، اما خوشبختانه این مورد بسیار نادر است. مایعات آزاد شده از کیست های غیر سرطانی پاره شده میتواند به عروق خونی مجاور آسیب رسانده و منجربه خونریزی شود.
کیست های غیر سرطانی پاره شده همچنین میتوانند به التهاب و عفونت پرده صفاق (پریتونیت) منجر شوند. در صورت دارا بودن علائم و نشانه های خونریزی داخلی و شوک فورا به اورژانس مراجعه کنید. این علائم عبارتند از:
-    غش کردن
-    شکم درد شدید
-    کاهش سطح هوشیاری
-    ضربان ضعیف و سریع قلب
-    استفراغ خونی
 

علت اغلب کیست های پانکراس ناشناخته است. برخی از این کیست ها با بیماری های نادری از جمله ون هیپل لینداو (von Hippel-Lindau) که یک اختلال ژنتیکی است و میتواند پانکراس و سایر اندام ها را درگیر کند، در ارتباط هستند.
کیست های غیر سرطانی اغلب به دنبال پانکراتیت (التهاب پانکراس) ایجاد میگردند. کیست های غیر سرطانی همچنین میتوانند در اثر آسیب و صدمه به شکم (مانند تصادف) ایجاد شوند.
 

عوامل خطر پانکراتیت، مصرف زیاد الکل و سنگ کیسه صفرا میباشند و پانکراتیت نیز عامل خطری برای کیست های غیر سرطانی محسوب میگردد. آسیب و صدمه به شکم نیز از عوامل خطر کیست های غیر سرطانی میباشد.

در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما در آماده شدن برای مراجعه به پزشک کمک می کند.

آنچه میتوان انجام داد
-    علائم خود، زمان شروع علائم و تغییرات آن را در طول زمان یادداشت کنید.
-    اطلاعات شخصی مهم مانند سابقه آسیب به شکم را بنویسید.
-    لیستی از داروها، ویتامین ها و مکمل های دریافتی خود را یادداشت نمایید.
-    سوالات خود را بنویسید.

برخی سوالات مهم که می توانید از پزشک بپرسید، عبارتند از:
-    علت احتمالی بیماری من چیست؟
-    چه نوع آزمایشاتی باید انجام دهم؟
-    اگر نیاز به انجام جراحی است، روند بهبودی من چگونه است؟
-    آیا رژیم غذایی و شیوه زندگی من باید بعد از انجام جراحی تغییر می کند؟
-    چه مراقبت هایی نیاز دارم؟

انتظارات شما از پزشک
سوالاتی که پزشک ممکن است از شما بپرسد عبارتند از:
-    از چه زمانی علائم شما شروع شد؟
-    علائم شما به صورت گاه به گاه وجود دارد یا دائمی؟
-    شدت علائم شما چقدر است؟
-    علائم را بیشتر در کدام قسمت های بدن احساس می کنید؟
-    چه عواملی سبب بهبود علائم شما می شوند؟
-    چه عواملی سبب تشدید علائم شما می شوند؟
-    آیا تا به حال پانکراتیت داشته اید؟
-    روزانه چه مقدار از نوشیدنی های الکلی استفاده می کنید؟
-    آیا سنگ کلیه دارید؟
 

امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی تصویربرداری، کیست پانکراس بیشتر و آسانتر از قبل تشخیص داده میشود. بسیاری از کیست های پانکراس در طول بررسی سایر بیماری ها کشف میشوند. چالش اصلی در تشخیص، سرطانی بودن یا نبودن کیست است. معمولا در تشخیص و درمان کسیت پانکراس، روش های زیر مورد استفاده قرار میگیرد:
-    سابقه پزشکی. وجود سابقه آسیب به شکم یا پانکراتیت می تواند نشان دهنده وجود کیست پانکراس باشد.
-    سی تی اسکن. این روش تصویربرداری اطلاعات دقیقی در مورد ساختار کیست پانکراس فراهم می کند.
-    ام آر آی (MRI).  این روش تصویربرداری جزئیات دقیقی در مورد کیست پانکراس فراهم می کند.
-    اندوسکوپی اولتراسوند. در طی این روش جزئیات دقیقی در مورد کیست به دست می آید و مایع داخل کیست به منظور بررسی توسط آزمایشگاه از نظر وجود سرطان جمع آوری می شود.
خصوصیات و محل قرارگیری کیست به همراه سن و جنسیت بیمار میتواند به پزشک در تشخیص نوع کیست کمک کند.
 

مراقبت و درمان هوشیارانه به نوع، اندازه، ویژگی ها و علل بروز علائم کیست بستگی دارد.

مراقبت هوشیارانه
کیست های غیر سرطانی یا خوش خیم، حتی نوع بزرگ آن، به خودی خود و بدون نیاز به درمان بهبود میابند. کیست آدنوما سروز به ندرت سرطانی میشود. بنابراین نیازی به درمان آن نیز نیست، مگر اینکه منجربه بروز نشانه هایی شود یا رشد کند. اما همیشه انواع کیست های پانکراس باید تحت نظارت باشند.

درناژ (تخلیه کیست)
ممکن است نیاز باشد کیستی که سبب بروز علائم آزادهنده می شود یا در حال بزرگ شدن است، تخلیه شود. یک لوله کوچک قابل انعطاف (اندوسکوپ) از طریق دهان به معده و روده کوچک رفته و با یک سوزن اقدام به تخلیه کیست می کند.

جراحی
ممکن است به منظور حذف کیست های بزرگ که سبب بروز درد یا سایر علائم می شوند، نیاز به انجام جراحی باشد. به طور کلی سایر انواع کیست های پانکراس به علت وجود خطر سرطان نیاز به جراحی دارند.
 

بهترین راه پیشگیری از بروز کیست های غیر سرطانی، پیشگیری از پانکراتیت میباشد که معمولا در اثر سنگ کیسه صفرا یا مصرف بالای الکل ایجاد میشود. اگر سنگ کیسه صفرا سبب بروز پانکراتیت شود، ممکن است لازم باشد کیسه صفرا برداشته شود. در صورتیکه پانکراتیت ناشی از مصرف الکل باشد، ننوشیدن آن میتواند خطر را کاهش دهد.