پریکاردیت (التهاب لایه خارجی قلب )
pericarditis
پریکاردیت تورم و ناراحتی لایه خارجی قلب است –غشای نازک و کیسه مانند دور قلب .روش های درمانی این بیماری با توجه به دلیل و شدت بیماری متقاوت هستند .انواع خفیف ان هم بدون نیاز به درمان بهبود می یابند .
شرح بیماری
پریکاردیت تورم و ناراحتی لایه خارجی قلب است –غشای نازک و کیسه مانند دور قلب .این بیماری معمولا باعث بروز درد قفسه سینه و یا نشانه های دیگر میشود .درد قفسه سینه زمانی برو زمکیند که لایه های حساس خارجی قلب به یکدیگر مالیده میشوند .
این بیماری به صورت ناگهانی اغاز شده ولی مدت زیادی طول نمیکشد (حاد ).زمانی که علائم بیماری به صورت تدریجی و یا دائمی بروز کنند ،بیماری از نوع مزمن است .
در بیشتر موارد بیماری خفیف بوده و خود بخود بهبود می یابد .درمان انواع شدید پریکاردیت شامل دارودرمانی وبه ندرت جراحی میباشد .تشخیص و درمان زودهنگام به کاهش خطر بروز پیامدهای بلند مدت ناشی از پریکاردیت کمک میکند
نشانه ها
معمولا پریکاردیت کمتر از چند هفته ادامه می یابد و نوع مزمن و عود کننده ان هم دو حالت دارد :حالت پی در پی که در طی شش هفته پس از قطع داروهای درمانی و در اپیزود های مزمن بروز میکند و حالت متناوب که پس از شش هفته بروز میکند .
در صورتی که شما به پریکاردیت حاد مبتلا باشید ،نشانه هایی مانند درد تیز قفسه سینه در پشت استخوان سینه و یا در سمت چپ قفسه سینه دارید ولی تعدادی از افراد مبتلا به پریکاردیت حاد ،علائم خود را به صورت فشار و درد در قفسه سینه توصیف میکنند و شدت درد انها تغییری نمیکند .
درد پریکاردیت حاد میتواند به سمت شانه چپ و گردن حرکت کند و زمانی بیشتر میشود که فرد سرفه میکند ،میخوابد و یا عمیقا هوا را به داخل شش های خود میشکد .نشستن و یا خم شدن به سمت جلو در بیشتر موارد درد را بهبود میبخشد .در بعضی از موارد تشخیص پریکاردیت از درد ناشی از حمله قلبی دشوار است .
پریکاردیت مزمن با التهاب مزمن مرتبط است و میتواند منجر به بروز مایعات دور قلب ( پریکاردیال افیوژن )شود .معمول ترین نشانه ی پریکاردیت مزمن درد قفسه سینه است .
نشانه های این بیماری با توجه به نوع ییماری متفاوتند و شامل این موارد میشوند :
• درد تیز و عمیق قفسه سینه در مرکز و سمت چپ قفسه سینه
• کمبود نفس به هنگام خم شدن
• تب با درجه پایین
• حس ضعف و ناراحتی و خستگی و یا حس بیماری
• سرفه
• التهاب شکم و یا پا
• تپش قلب
زمان مناسب مراجعه به پزشک
در صورتی که علائم جدیدی را در قفسه سینه مشاهده کردید به پزشکتان بلافاصله مراجعه کنید .تعداد زیادی از نشانه های این بیماری مشابه سایر بیماری های قلبی و یا ششی میباشند .هر چه زودتر فرد مورد بررسی قرار گیرد ،بیماری زودتر تشخیص داده شده و درمان میشود .به عنوان مثال اگر چه درد قفسه سینه حاد میتواند به دلیل پریکاردیت بروز کند ولی دلیل اصلی ان میتواند حمله قلبی و یا بروز لخته های خونی در شش ها باشد (انسداد جریان خون در شش )
علل
در شرایط معمول ،کیسه دولایه ای پریکاردیال که به دور قلب کشیده میشود شامل میزان کمی از مایع روان کننده است . در بیماری پریکاردیت این کیسه ملتهب شده و سایش ناشی از این التهاب منجر به درد قفسه سینه میشود .
تعیین دلیل اصلی این بیماری دشوار است و در بیشتر موارد پزشکان نمیتوانند دلیل ان را متوجه شوند(ایدیوپاتیک ) و یا عفونت های ویروسی را عامل میدانند .
این بیماری میتواند پش از حمله قلبی و در مدتی کوتاه بروز کند که به دلیل اسیب دیدگی عضله قلب است . همچنین نوع تاخیری ان میتواند چندین هفته پس از حمله قلبی و یا جراحی قلب بروز کند که به ان سندروم درسلر میگویند .تعداد زیادی از پزشکان باور دارند که این سندروم در اثر پاسخ گویی التهابی اشتباه بدن به بافتهای خود بروز میکند (پاسخ خودایمنی ) – در این مورد قلب و پریکاردیوم
سایر دلایل این بیماری عبارتند از :
• اختلالات التهابی سیستمی :مانند لوپوس و ارتریت روماتوئید
• اسیب دیدگی :اسیب دیدگی قلب و یا قفسه سینه به دلیل تصادف با ماشین و یا موتور
• سایر اختلالات مانند نارسایی کلیه ،ایدز ،سرطان و سل
• تعدادی از داروهای درمانی :تعدادی از داروها در بروز پریکاردیت نقش دارند اگرچه این حالت خیلی نادر است
عوامل تشدید
در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید
پیامدهای مورد نظر
پیامدهای این بیماری عبارتند از :
• پریکاردیت فشارنده :اگر چه این مورد غیر معمول است ولی تعدادی از افراد مبتلا به این بیماری به خصوص نوعی که با التهاب و بازگشت مزمن همراه است ،میتواند منجر به بروز ضخامت و زخم و انقباض های دائمی پریکاردیوم شود .
• در این افراد پریکاردیوم انعطاف خود را از دست داده و به حالتی سفت و سخت در دور قلب تبدیل میشود و مانع از ان میشود که قلب به درستی کار کند .به این حالت پریکاردیت فشارنده میگویند که معمولا منجر به تورم پا و شکم و کمبود نفس میشود .
• تامپوناد قلبی :در حالتی که میزان زیادی از مایعات در دور پریکاردیوم جمع شود ،نوعی بیماری خطرناک به نام تامپوناد قلبی بروز میکند .سطح بالای مایعات فشار زیادی را بر قلب وارد میکند و به ان اجازه نمیدهد تا به درستی پر شود و این یعنی میزان خون کمتری از قلب خارج میشود و فشار خون به میزان قابل توجهی کاهش می یابد .این بیماری در صورتی که بلافاصله درمان نشود ،میتواند خیلی خطرناک باشد .
تشخیص و درمان زود هنگام پریکاردیت باعث کاهش خطر بروز پیامد میشود .
آمادگی برای ملاقات پزشک
میتوایند با پزشکتان و یا اورژانس مراجعه نمایید و در بعضی موارد هم به هنگام تعیین وقت ملاقات ،به یک متخصص قلب ارجاع داده میشوید .
بهتر است پیش از ملاقاتتان با پزشک ،لیستی این موارد تهیه نمایید :
• علائم خود را بنویسید به همراه مدت زمان انها .همچنین موارد مشابه و یا نشانه های عود کننده را بنویسید
• سوالاتی را که میخواهید از پزشک بپرسید را یادداشت نمایید
• اطلاعات پزشکی تان مانند ابتلا به سایر بیماری هاو تمام داروهای تجویزی و غیر تجویزی مصرفی
• میتوانید از یکی از اعضای خانواده بخواهید که شما را همراهی کند و سوالات دیگر را یاد اوری نماید
میتوانید این سوالات را از پزشک خود در اولین ملاقات بپرسید
• دلیل بروز بیماری چیست ؟
• ایا بیماری های دیگر در بروز ان نقش دارند ؟
• ایا به ازمایشات تشخیصی نیاز دارم ؟درمان چیست ؟
• ایا باید در بیمارستان بستری شوم ؟
• ایا روشی وجود دارد که به کمک ان علائم خود را بهتر مدیریت کنم ؟
• ایا باید رژیم غذایی و یا محدودیت هایی را رعایت کنم ؟
• یا یک بروشور اموزشی در خصوص این بیماری وجود دارد ؟
• ایا من به حملات ترس مبتلا هستم و یا اختلا ل ترس ؟
• در صورتی که دارو درمانی را پیشنهاد میکنید ،ایا انها عوارض دارند ؟
• ایا روش های خود درمانی برای بهبود بیماری وجود دارد ؟
• چگونه میتوان این بیماری را در کنار سایر بیماری ها مدیریت کرد ؟
میتوانید سوالات دیگری را هم در طی ملاقات از پزشکتان بپرسید
پزشکتان نیز احتمالا این سوالات را از شما میپرسد :
پزشکتان نیز میتواند سوالاتی را از شما بپرسد که در صورتی که از قبل برای پاسخ گویی به انها اماده باشید ،میتوانید وقت بیشتری را برای موارد مهم تر ذخیره کنید
• ایا میتوانید نشانه هایتان را توصیف کنید ؟محل درد کجاست ؟شدت ان چقدر است ؟
• ایا علائمتان به صورت تدریجی و یا ناگهانی بروز میکنند ؟چه زمانی ؟
• ایا در گذشته نشانه های مشابهی داشتید ؟
• ایا به سختی نفس میکشید ؟یا تغییر حالت بر درد اثر میگذارد ؟
• ایا به تازگی به سرماخوردگی و یا انفولانزا و یا تب مبتلا شده اید ؟
• ایا به تازکی بدون سعی وزن کم کرده اید ؟
• ایا یکی از بستگاه درجه یک شما به بیماری های قلبی مبتلا بوده است ؟
• ایا شما سیگار میکشید و یا در قبل اسبقه ان را داشتید ؟چقدر ؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
پزشکتان ابتدا سابقه بالینی شما را بررسی میکند و تعدادی سوال در خصوص درد قفسه سینه و سایر نشانه ها میپرسد .در بخشی از ارزیابی اولیه ،پزشکتان از ازمایشات فیزیکی و بررسی صدای قلبتان استفاده میکند
پزشکتان در حالی که به صدای قلبتان گوش میدهد ،گوشی طبی را بروی قفسه سینه شما گذاشته تا صدای ناشی از پریکاردیت را بشنود –این حالت زمانی که دو لایه بروی هم کشیده میشوند بروز میکند .به این صدا،ساییدگی پریکاردیال می گویند .
پزشکتان ازمایشاتی را به شما پیشنهاد میکند تا بتواند احتمال بروز حمله قلبی و یا تجمع مایعات در کیسه پریکاردیال و یا بروز نشانه های التهاب و عدم ان را بررسی کند .همچنین به منظور تعیین نوع عفونت باکتریایی و یا انواع دیگر از ازمایشات استفاده میشود
یک یا چندین مورد از پروسیجر های تشخیصی زیر هم پیشنهاد میشوند :
• الکتروکاردیوگرام :در این ازمایش برچسب ها و سیم هایی به پوست شما متصل میشوند تا ایمپالس های الکتریکی قلبتان را اندازه گیری کنند .این ایمپالس ها به صورت امواج بروی مانیتور نمایش داده میشوند و یا بروی کاغذ پرینت میشوند .در تعدادی از موارد نتایج این ازمایش حاکی از حمله قلبی و یا در سایر موارد پریکاردیت هستند .
• عکس برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس :پزشکتان با این روش میتواند اندازه و شکل قلبتان را بررسی کند .تصاویر قلب میتواند نشان دهنده ی بزرگی قلب باشد واین در صورتی است که مایعات در پریکاردیوم تجمع کرده باشند .
• اکوکاردیوگرام :این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده میکند تا تصاویری از قلب و ساختار ان تهیه کند مانند تجمع مایعات در پریکاردیوم .پزشکتان میتواند این تصاویر را بروی مانیتور بررسی کرده و مشاهده نماید .
• سی تی اسکن :این تکنیک از اشعه ایکس میتواند در مقایسه با روش پیش ،تصاویر دقیق تری را از قلب و پریکاردیوم تولید کند .از این روش به منظور جداسازی سایر دلایل درد حاد قفسه سینه مانند بروز لخته های خونی در عرق ششی و یا پارگی ائورت استفاده میشود .از این روش به منظور بررسی احتمال ضخیم شدن پریکاردیوم و بروز پریکاردیت فشاری هم استفاده میشود .
• ام ار ای :این تکنیک از امواج رادیویی به همراه میدان های مغناطیسی به منظور تولید تصاویر مقطعی از قلب استفاده میکند که میتواند نشان دهنده ی ضخامت و یا التهب و دیگر تغییرات پریکاردیوم باشد
درمان و دارو
روش های درمانی این بیماری با توجه به دلیل و شدت بیماری متقاوت هستند .انواع خفیف ان هم بدون نیاز به درمان بهبود می یابند .
دارودرمانی
داروهای که به منظور کاهش التهاب و تورم ناشی از پریکاردیت به کار میروند عبارتند از :
• داروهای مسکن غیر تجویزی :در بیشتر موارد درد ناشی از این بیماری با مصرف داروهای مسکن مانند اسپرین و ایپوبروفن بهبود می یابد.این داروها به کاهش التهاب و درد کمک میکنند .علائم در طی یک روز بهتر میشوند و برای بیشتر مردم این داروها تنها روش درمانی مورد نیاز هستند .ممکن است از داروهای تجویزی قوی تر ی هم استفاده شود .
• کلشیسین :این دارو التهاب بدن را کاهش میدهد و ممکن است برای پریکاردیت حاد و یا درمان نشانه های عود کننده به کار رود .کلشیسین مدت زمان بروز نشانه های پریکاردیت و خطر بازگشت بیماری را کاهش میدهد .این دارو برای افرادی که به بیماری های دیگری مبتلا هستند مناسب نمیباشد مانند ییماری های کبدی و کلیوی و یا انهایی که از داروهای ویژه ای مصرف میکنند .پزشکتان پیش از تجویز این دارو سابقه پزشکی شما را بررسی میکند .
• کورتیکواستروئید ها :در صورتی که شما به روش های پیشین درمان نشوید و یا نشانه های عود کننده داشته باشید ،ممکن است پزشکتان داروهای کورتیکواستروئیدی را تجویز نماید مانند پردنیزون.
• انواع حاد این بیماری حدود چندین هفته ادامه می یابند ولی ممکن است در اینده بروز کنند .در افراد مبتلا به پریکاردیت بیماری در طی چند ماه پس از اپیزود اولیه باز میگردد .در صورتی که عفونت باکتریایی علت اصلی بروز بیماری باشد ،شما با انتی بیوتیک ها و یا تخلیه درمان میشوید .
بستری و پروسیجر ها
در صورتی که پزشکتان به وجود بیماری تامپوناد قلبی مشکوک شود –نوعی پیامد خطرناک از پریکاردیت که در اثر تجمع مایعات دور قلب بوجود می اید – ممکن است بستری شوید .در صورت ابتلا به بیماری تامپوناد قلبی فرد به پروسیجر کاردیوسنتز نیاز خواهد داشت .همچنین اگر پریکاردیت از نوع شدیدو عود کننده باشد ،پزشکتان ممکن است پریکاردیوم را با جراحی بردارد .(پریکاردیکتومی )
• پریکاردیوسنتز :در این پروسیجر پزشکتان از یک سوزن استریل شده یا یک لوله کوچک (کاتتر ) به منظور برداشت و تخلیه مایع اضافی از حفره پریکاردیوم استفاده میکند .شما پیش از این جراحی ،مواد بی حسی موضعی دریاقت میکنید و این پروسیجر به همراه ارزیابی الکتروکاردیوگرام و به کار گیری سونوگرافی انجام میشود .این تخلیه میتواند تا چندین روز در طی بستری ادامه یابد .
• پریکاردیوکتومی : در صورتی که شما به پریکاردیت فشاری مبتلا باشید ،باید مورد جراحی پریکاردیوکتومی قرار گیرید تا کل پریکاردیوم برداشته شود زیرا حالتی سخت پیدا کرده اشت و به قلبتان اجازه نمیدهد به خوبی کار پمپاژ را انجام دهد .
سبک زندگی و مراقبت در خانه
انواع خفیف این بیماری در بیشتر موارد توسط استراحت و مصرف داروهای غیر تجویزی –با توجه به راهنمایی پزشک –درمان میشوند .پس از ان هم بهتر است از انجام فعالیت های سنگین ورزشی بپرهیزید زیرا میتواند محرک علائم پریکاردیت باشد .با پزشکتان در خصوص مدت زمان مورد نیاز صحبت کنید تا راحت تر بتوانید کنار بیایید .
داروهای جایگزین
در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید .
پیشگیری
در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید .
همراهی و حمایت
در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید .