عصب باریکش ( عصب تحت فشار )

عصب باریکش زمانی رخ می دهد که به یک عصب توسط بافت های اطراف، مانند استخوان، غضروف، عضلات و تاندونها فشار بیش از حد اعمال شود. این فشار با مختل کردن عملکرد عصب باعث درد، سوزش، بی حسی یا ضعف می شود.

عصب باریکش می تواند در مناطق مختلف بدن رخ دهد. برای مثال، فتق دیسک بین مهره ای در پایین ستون فقرات ممکن است به ریشه های عصبی فشار وارد کرده و باعث درد شود که به پشت پا گسترش می یابد. به همین ترتیب، عصب باریکش در مچ دست می تواند باعث درد و بی حسی در دست و انگشتان (سندرم تونل کارپال) شود.

با استراحت کردن و دیگر درمان های محافظه کارانه و سنتی، بسیاری از افراد در عرض چند روز یا چند هفته بهبود می یابند. گاهی اوقات، برای از بین بردن درد عصب باریکش به جراحی نیاز است.

• بی حسی یا کاهش حس در مناطق دارای عصب
• درد تیز، سوزش دار و تیر کشنده، ممکن است به مناطق دیگر هم گسترش یابد
• مور مور شدن، "سوزن سوزن شدن" (پارستزی)
• ضعف عضلانی در منطقه آسیب دیده
• احساس های مکرر "خواب رفتن" یک پا و یا دست 

مشکلات مربوط به عصب باریکش ممکن است در زمان خواب بدتر شوند.

چنانچه علایم بیماری بهبود نیابند، برای چندین روز ادامه پیدا کنند، به درمانهای خانگی و ضد درد های بی نسخه پاسخ ندهند، به پزشک مراجعه کنید.

عصب باریکش زمانی رخ می دهد که به یک عصب توسط بافت های اطراف فشار بیش از حد اعمال شود. 

در برخی موارد، این بافت ممکن است استخوان یا غضروف باشد، مانند فشاری که فتق دیسک ستون به ریشه های عصبی وارد می کند. در موارد دیگر، عضله یا تاندون ممکن است باعث بیماری شود.

در مورد سندرم مجرای مچ دست، انواع بافت ها ممکن است مسئول فشرده سازی عصب میانی مجرای مچ دست باشند، از جمله غلاف تاندون متورم در مجرا، استخوان بزرگ شده_ که باعث باریک شدن مجرا می شود_، یا یک رباط ضخیم و بد فرم.

شرایط مختلف ممکن است باعث فشرده سازی یک عصب یا اعصاب توسط بافت شود، از جمله:

• آسیب دیدگی
• حالت نامناسب بدن
• آرتریت روماتوئید یا مچ دست
• استرس/فشار ناشی از انجام یک کار تکراری
• سرگرمی و یا فعالیت های ورزشی
• چاقی

این فشار باعث التهاب و مختل شدن عملکرد عصب می شود. چنانچه یک عصب برای یک زمان کوتاه تحت فشار قرار گیرد، معمولا دچار آسیب دیدگی دائمی نمی شود. به محض از بین رفتن فشار، عصب عملکرد طبیعی خود را از سر می گیرد. با این حال، با ادامه یافتن فشار، درد مزمن شده و آسیب دیدگی عصب دائمی می شود.

• حالت بدن. حالت نادرست بدن باعث افزایش فشار بر ستون فقرات و اعصاب می شود.
• جنسیت. زنان احتمال بیشتری برای ابتلا به سندرم مجرای مچ دست دارند، احتمالا به علت داشتن مجرای کارپال کوچکتر 
• اسپرز/خار استخوان. تروما یا بیماری ضخیم کننده ی استخوان، مانند آرتروز، می تواند باعث خار استخوان شود. خار استخوان، ستون فقرات را فشرده کرده و باعث محدود شدن فضای عبوری عصب ها می شود. این امر باعث عصب باریکش می شود.
• آرتریت روماتوئید. التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید می تواند باعث فشرده سازی اعصاب شود، به ویژه در مفاصل.
• تیرویید. افراد مبتلا به بیماری تیروئید احتمال بیشتری در تجربه ی سندرم مجرای مچ دست دارند.

 

دیگر عوامل عبارتند از:

• دیابت. افراد مبتلا به دیابت احتمال بیشتری در تجربه ی عصب باریکش دارند.
• استفاده ی بیش از حد. شغل و یا سرگرمی هایی که نیاز به انجام حرکات تکراری و استفاده ی بیش از حد از دست، مچ یا شانه دارند، مانند کار در خط مونتاژ، احتمال ابتلا به عصب باریکش را افزایش می دهند.
• چاقی. اضافه وزن می تواند به اعصاب فشار بیشتری وارد کند.
• بارداری. افزایش آب و وزن مرتبط با بارداری باعث متورم شدن مسیرهای عصبی و در نتیجه فشرده سازی اعصاب می شود.
• وراثت. به نظر می رسد برخی از افراد به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به عصب باریکش هستند.

ابتدا، پزشک خانوادگی یا عمومی شما را معاینه خواهد کرد.

 

سوالات شما از پزشک
پیش از مراجعه این اطلاعات را در برگه ایی بنویسید:

• آگاهی از تمام مواردی که پیش از ملاقات با پزشک باید انجام داد. می توانید در زمان گرفتن وقت ملاقات در مورد این موارد سوال بپرسید مانند رژیم غذایی خاص یا پوشیدن لباسهای گشاد جهت تصویر برداری
• علایمی که مشاهده کرده ایید، حتی علایمی که مربوط به عصب باریکش نیستند
• هر نوع دارویی که در حال حاضر مصرف می کنید، حتی ویتامین یا مکمل گیاهی
• اسم خویشاوند یا دوستی که شما را در زمان معاینه همراهی کند تا تمام موارد توضیح داده شده توسط پزشک را برای شما ثبت و ضبط کند. 
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید

سوالات را از مهم به کمتر مهم بچینید تا در صورت تمام شدن وقت ویزیت، اطلاعات مهم تر را به دست آورده باشید. سوالاتی مانند:

• علت اصلی و ایجاد کننده ی این علائم چیست؟
• چه عامل دیگری ممکن است ایجاد کننده این علایم و شرایط باشد؟
• چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟
• این شرایط موقتی و یا دایمی است؟
• درمان مناسب چیست؟
• آیا جایگزینی برای گزینه ی درمانی انتخابی وجود دارد؟
• با داشتن مشکل جسمانی دیگر، چگونه می توان هر دو را مدیریت و کنترل کرد؟
• از چه چیز هایی باید دوری کنم؟ محدودیتها چه هستند؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟ هزینه ی این مراجعه چقدر است؟ آیا بیمه ی درمانی این هزینه را در بر می گیرد؟
• آیا بروشور یا هر نوع اطلاعات نوشتاری دراختیارم قرار می گیرد تا اطلاعاتم را در این زمینه بالا ببرم؟ 
• سایت و یا وب سایت خاصی را توصیه می کنید؟

 

*** نترسید از پرسیدن سوال و گرفتن اطلاعات. هر سوالی که باعث نگرانی و یا درگیری ذهنیتان است را بدون لحظه ایی تامل بپرسید تا اطلاعات کافی به دست بیاورید.

سوالات پزشک از شما 

• علایم دقیقا چه هستند؟
• کدام یک از این علائم را داشتید: درد، بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف؟
• محل دقیق مشاهده ی علایم کجا است؟
• چه مدت زمانی است که این علایم را تجربه می کنید؟
• آیا علایم گاه به گاه و یا دایمی هستند؟
• چه فعالیت یا شرایطی باعث بهبود علایم می شود؟
• چه فعالیت یا شرایطی باعث آغاز شدن یا بدتر شدن علایم می شود؟
• آیا شغل یا سرگرمی دارید که نیاز به انجام حرکات تکراری دارد؟

ابتدا، پزشک در خصوص علایم سوالاتی پرسیده و معاینه فیزیکی انجام می دهد. در صورت نیاز آزمایشات زیر انجام می شود:

• بررسی هدایت عصبی. این تست تکانه های الکتریکی و عملکرد اعصاب در عضلات را اندازه گیری می کند. متخصص یک الکترود روی پوست قرار می دهد. این تست، تکانه های الکتریکی در سیگنال های عصبی در هنگام عبور یک جریان کوچک از طریق عصب را اندازه گیری می کند. نتایج این تست آسیب دیدگی عصب را نشان خواهد داد.
• الکترومیوگرافی (EMG). در طول این تست، پزشک یک الکترود سوزنی را از طریق پوست به عضلات مختلف وارد می کند. این تست فعالیت الکتریکی ماهیچه ها در هنگام فعالیت و استراحت را ارزیابی می کند. نتایج این تست آسیب دیدگی عصب  ناشی از عضلات را نشان خواهد داد.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی /ام آر آی (MRI). این تست با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی قدرتمند تصاویر دقیقی از بدن ارایه می دهد. در صورت شک به  فشرده سازی ریشه های عصبی این تست انجام می شود.

درمان معمول، استراحت دادن منطقه ی تحت تاثیر است. پزشک انجام هر نوع فعالیت ایجاد یا تشدید کننده ی فشرده سازی عصب را قدغن خواهد کرد.

بسته به محل عصب باریکش، جهت بی حرکت سازی منطقه ی تحت تاثیر، ممکن است به آتل یا بریس نیاز باشد. چنانچه دچار سندرم مجرای مچ دست باشید، پزشک ممکن است پوشیدن آتل در طول روز و همچنین در شب را توصیه کند، زیرا در هنگام خواب خم و راست کردن مچ دست بیشتر است.

 

ورزش درمانی/فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست می تواند به شما تمریناتی بدهد که موجب تقویت و کشش عضلات در منطقه آسیب دیده می شود تا فشار بر روی عصب کاهش یابد. همچنین، در نحوه ی انجام فعالیتهای تشدید کننده ی فشار عصبی تغییراتی انجام می دهد.

 

دارو
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن (Advil, Motrin IB, و غیره ) و یا ناپروکسن (Aleve)، باعث تسکین درد و کاهش التهاب در اطراف عصب می شوند.
کورتیکواستروئید، خوراکی یا تزریقی، درد و التهاب را به حداقل می رساند.

 

جراحي
چنانچه پس از چند هفته تا چند ماه با درمانهای خانگی و بدون نسخه بهبود نیابد، جهت کاهش فشار وارده به عصب، پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد. بسته به محل عصب باریکش، نوع جراحی متفاوت است.
جراحی ممکن است مستلزم از بین بردن اسپرز/خار استخوان یا بخشی از فتق دیسک بین مهره ای در ستون فقرات، یا قطع رباط مچ باشد تا فضای بیشتری برای عصب جهت عبور از طریق مچ دست ایجاد کند.

• حفظ حالت درست بدن
• ترکیب تمرینات قدرتی و انعطافی با برنامه ورزشی روزمره
• محدود کردن فعالیت های تکراری و داشتن زمان استراحت در هنگام انجام این فعالیت ها
• داشتن وزن مناسب