هواجنبی یا پنوموتراکس

پنوموتوراکس به معنای وجود حفره در ریه می باشد. پنوموتوراکس زمانی رخ می دهد که هوا به فضای بین ریه ها و دیواره قفسه سینه نشت می کند. این هوا قسمت خارجی ریه را فشار داده و باعث فرورفتگی آن می شود. در بیشتر موارد تنها بخشی از ریه دچار این فرورفتگی می شود. 
پنوموتوراکس با بروز مصدومیت در قفسه سینه، صدمات نفوذ کننده، روش های درمانی خاص بر روی ریه ها ویا بیماری های ریوی رخ می دهد. گاهی نیز این بیماری هیچ دلیل مشخصی ندارد. علائم این بیماری معمولا درد ناگهانی قفسه سینه و تنگی نفس است. 
پنوموتراکس کوچک و ساده به سرعت و به خودی خود بهبود می یابد. زمانی که پنوموتوراکس بزرگتر است، پزشک با قرار دادن یک لوله انعطاف پذیر یا سوزن بین دنده ها هوای اضافه را حذف می کنند. 

مهم ترین علائم پنوموتوراکس عبارتند از درد ناگهانی در قفسه سینه و تنگی نفس. اما این علائم به خاطر مشکلات دیگر نیز رخ می دهند که برخی از آنها تهدید کننده و خطرناک هستند. اگر درد قفسه سینه شما شدید است و تنفس به طور فزاینده ای برایتان دشوار می شود، فورا به پزشک مراجعه کنید. 

اگر درد قفسه سینه شما شدید است و تنفس به طور فزاینده ای برایتان دشوار می شود، فورا به پزشک مراجعه کنید.

علت بروز بیماری پنوموتوراکس یا هواجنبی عبارت است از: 
•    صدمات ریه: هر گونه صدمه نافذ به ریه می تواند باعث بروز حفره در ریه شود. برخی صدمات ممکن است با حملات فیزیکی یا تصادف با خودرو اتفاق بیفتد، در حالیکه برخی دیگر به طور غیر عمد و در زمان انجام فرایندهای پزشکی رخ می دهند که شامل وارد کردن سوزن به قفسه سینه است. 
•    بیماری های ریوی: بافت های آسیب دیده ریه بیشتر در معرض تشکیل حفره هستند. آسیب ریه به خاطر بیماری های زیادی، مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، فیبروزسیستیک و ذات الریه بروز می کند. 
•    تاول پاره شده هوا: تاول های کوچک هوا (blebs) ممکن است در بالای ریه به وجود آیند. گرچه این تاول ها بیماری محسوب نمی شوند، اما گاهی پاره شده و باعث می شوند هوا به فضای اطراف ریه ها نفوذ کند. 
•    تهویه مکانیکی: نوع شدید پنوموتوراکس در افرادی که نیاز به کمک های مکانیکی برای نفس کشیدن دارند، رخ می دهد. ونتیلاتور باعث بروز نوعی عدم تعادل فشار هوا در قفسه سینه می شود. در این حالت ممکن است ریه به طور کامل فرو رفته و قلب تا حدی فشرده شود که نتواند به دستی کار کند. 

عوامل تشدید کننده بیماری پنوموتوراکس عبارتند از:
•    جنسیت: به طور کل مردان بیشتر از زنان به این بیماری دچار می شوند.
•    سیگار کشیدن: با مدت زمان سیگار کشیدن و تعداد آنها خطر بروز بیماری نیز افزایش می یابد، حتی بدون وجود التهاب. 
•    سن و سال: نوع پنوموتوراکس ناشی از پارگی تاول هوا بیشتر در بین افراد 20 و 40 سال رخ می دهد، به ویژه اگر مردی قد بلند و کم وزن باشد. 
•    ژنتیک: انواع خاصی از در بین اعضای خانواده رخ می دهد. 
•    بیماری های ریوی: داشتن بیماری ریه – به ویژه بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) – احتمال فرورفتگی ریه را زیاد می کند. 
•    تهویه مکانیکی: افرادی که برای نفس کشیدن به دستگاه های مکانیکی احتیاج پیدا می کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پنوموتوراکس هستند. 
•    سابقه پنوموتوراکس: هرکس که قبلا به پنوموتوراکس مبتلا بوده، معمولا تا 1 یا 2 پس از آن نیز در معرض خطر ابتلا به آن می باشد. 

بسیاری از افرادی که یک بار به پنوموتوراکس مبتلا شده اند، معمولا تا یک یا دوسال اول بهبود آن ممکن است مجدد به آن دچار شوند. گاهی اگر قسمت باز در ریه بسته نشود، نشت هوا ممکن است ادامه پیدا کند. جراحی می تواند جلوی نشت هوا را بگیرد. 

قبل از مراجعه به پزشک بهتر است آمادگی لازم را داشته باشید. در این صورت می توانید در وقت خود صرفه جویی کنید. 

پنوموتوراکس به طور کل با استفاده از اشعه ایکس در قفسه سینه تشخیص داده می شود. در برخی موارد برای ارائه تصاویر دقیق تر توموگرافی کامپیوتری، سی تی اسکن، لازم خواهد بود. اسکنر تصاویر گرفته شده با اشعه ایکس را از جهات مختلف با یکدیگر ترکیب می کند تا یک تصویر مقطعی از ساختار داخلی ارائه دهد. 

هدف از درمان پنوموتوراکس این است که فشار وارد شده به ریه کاهش یابد و از بروز مجدد بیماری جلوگیری شود. بهترین راه برای دست یابی به این هدف بستگی به شدت فرورفتگی ریه و گاهی شرایط جسمی بیمار دارد. 
مشاهده
اگر تنها یک بخش از ریه دچار فرورفتگی شده باشد، پزشک با استفاده از اشعه ایکس در قفسه سینه شرایط را کنترل می کند تا هوا کاملا جذب شده باشد و ریه دوباره به حالت اول برگردد. معمولا این فرایند یک یا دو هفته طول می کشد. تجهیزات اکسیژن می وانند فرایند جذب اکسیژن را سرعت بخشند. 
وارد کردن سوزن یا لوله به قفسه سینه
اگر بخش بزرگتری از قفسه سینه فرو رفته باشد، احتمالا یک سوزن یا لوله برای از بین بردن هوا مورد استفاده قرار خواهد گرفت. سوزن یا لوله در فضای بین دنده ها و در بخشی که هوا وجود دارد، وارد می شود. به سوزن، یک سرنگ متصل است که پزشک می تواند به وسیله آن هوای اضافه را بیرون بکشد – درست مانند زمانی که سرنگ برای بیرون کشیدن خون از بدن استفاده می شود. لوله ها نیز معمولا به یک دستگاه ساکشن متصل هستند که به طور مکرر هوا را از این حفره بیرون می کشد. 
جراحی
اگر استفاده از لوله و ساکشن هم مشکل پنوموتوراکس را برطرف نکند، جراحی برای جلوگیری از نشت هوا لازم خواهد بود. در بیشتر موارد، ماده ای مانند تالک از طریق لوله به این فضا دمیده می شود تا از بروز نشتی پیشگیری کرده و این فضای خالی را از بین ببرد. به ندرت پیش می آید که جراح برش بزرگی بین دنده ها به وجود آورد تا دسترسی بهتری به نشت های متعدد و بزرگتتر هوا داشته باشد. 
 

در مورد سبک زندگی و مراقبت در خانه در رابظه یا بیماری پنوموتراکس با پزشک مشورت کنید.

در مورد داروهای جایگزین مربوط به بیماری پنوموتراکس با پزشک مشورت کنید.

در مورد پیشگیری های لازم برای بیماری پنوموتراکس با پزشک مشورت کنید.

در مورد همراهی و حمایت از بیمار مبتلا به پنوموتراکس با پزشک مشورت کنید.