بیماری رینود
reynaud’s disease
بیماری رینود باعث میشو تا بخشی از بدن مانند انگشتان دست و پا در پاسخ به سرما و یا استرس بی حس و سرد شوند.در صورتی که این بیماری شدید شود (به ندرت این اتفاق می افتد) جریان خون به انگشتان دست و پای شما قطع شده و منجر به تغییر شکل انها میشود
شرح بیماری
بیماری رینود باعث میشو تا بخشی از بدن مانند انگشتان دست و پا در پاسخ به سرما و یا استرس بی حس و سرد شوند .در این بیماری شریانهای کوچکی که جریان خون را به سمت پوست می برند ،باریک میشوند و در نتیجه گردش خون در این مناطق کاهش می یابد .(وازواسپاسم )
خانمها بیشتر از اقایان به این بیماری دچار میشوند که با نامهای سندروم و یا پدید ه ی رینود هم شناخته میشود .شیوع این بیماری در میان ساکنین مناطق سرد سیر بیشتر است .
درمان این بیماری به شدت و ابتلا به سایر بیماری ها و یا عدم ان وابسته است .بیمار رینود در بیشتر موارد فرد را ناتوان نمیکند ولی میتواند بر کیفیت زندگی وی اثر گذارد .
نشانه ها
نشانه های این بیماری با توجه به تعداد دفعات بروز بیماری ،طول انها و شدت اسپاسم شریانهای خونی مرتبط متفاوت خواهد بود .نشانه های بیماری رینود عبارتند از :
• سردی انگشتان دست و پا
• تغییر رنگ پوست در واکنش به سرما و یا استرس
• بی حسی و حس سوزش پس از کاهش استرس و یا گرم شدن محیط
در طی این حملات ،ناحیه متاثر بدن ابتدا سفید میشود و سپس به رنگ ابی در می اید و سرد و بی حس میشود .پس از انکه بدن فرد گرم میشود و گردش خون به اندام ها باز میگردد ،نواحی متاثر قرمز و متورم میشوند و با مور مور و ضربان همراه هستند .ترتیب تغییر رنگهای یاد شده در همه افراد یکسان نیست و ممکن است فردی هر سه مرحله را تجربه نکند .
اگرچه بیماری رینود بیشتر انگشتان دست و پا را دچار میکند ولی میتواند سایر نواحی مانند بینی ،گوش و حتی نوک سینه را هم گرفتار کند .پس از انکه بدن گرم شود ،حدود 15 دقیقه طول میشکد تا جریان خون نرمال به ناحیه مور نظر باز گردد .
زمان مناسب مراجعه به پزشک
در صورتی که شما سابقه ی ابتلای شدید به این بیماری را دارید و یا به زخم ها و عفونت هایی در ناحیه انگشتان دست و پا دچار شده اید ،به پزشکتان مراجعه نمایید .
علل
پزشکتان دلیل اصلی بروز این بیماری را نمی دانند ولی به نظر میزسد که رگهای خونی دست و پا به سرما و یا استرس واکنش نشان میدهند .
اسپاسم رگهای خونی
در این بیماری ،شریانهای انگشتان دست و پای شما در واکنش به سرما و یا استرس به وازواسپاسم دچار میشوند (انقباض ناگهای رگهای خونی ) . .در این حالت رگهای شما باریک شده و جریان خون محدود میشود .در طی زمان هم این شریانهای کوچک به میزان کمی ضخیم شده و جریان خون را محدود تر میکنند .
هوای سرد مهم ترین محرک این بیماری است . قرار گیری در معرض سرما مانند قرار دادن دستان در اب سرد و یا یا برداشتن یک شی از از فریزر و یا رویارویی با هوای سرد همه از محرک های مهم بیماری رینود میباشند .در تعدادی از افراد هم استرس های روحی موجب بروز این حالت میشود .
رینود اولیه در برابر ثانویه
بیماری رینود دو نو ع دارد که عبارتند از :
• رینود اولیه که با نام بیماری رینود هم شناخته میشود و بسیار رایج است ولی در اثر سایر بیماری های موثر و محرک وزواسپاسم بروز نمی کند .
• رینود ثانویه : که با نام پدیده رینود هم شناخته میشود و به دلیل سایر بیماری ها بروز میکند .اگرچه نوع ثانویه این بیماری به نسبت اولیه شیوع کمتری دارد ولی جدی تر است ونشانه های این بیماری معمولا در اواخر زندگی و در سنین 40 سالگی بروز میکنند که دیر تر از زمان بروز نشانه های نوع اولیه است .
دلایل بروز نوع ثانویه ی بیماری رینود عبارتند از :
• بیماری بافتهای همبند : بیشتر افرادی که به بیماری های نادری دچار هستند و نشانه هایی همانند سفتی و زخم پوست و یا اسکلرودرم دارند ،به بیماری رینود چار میباشند .سایر بیماری های موثر در بروز این بیماری عبارتند از لوپوس و ارتریت روماتوئید و سندروم شوگان .
• بیماری شریانها : پدید ی رینود میتواند ارتباط زیادی با بیماری هایی داشته باشد که بر شریانها موثرند مانند تجمع پلاک ها در رگهای خونی که به قلب میرسند(0تصلب شرایین ) و یا اختلالاتی که در ان رگهای خونی دست و پا متورم میشوند مانند بیماری بورگر . نوعی از فشار خون بالا که شریانهای ریوی را دچار میکند (فشار خون بالای ریوی اولیه ) هم به بیماری رینود مرتبط است
• سندروم تونل کارپال : در این بیماری فشاری بر یک عصب مهم و یا میانجی وارد میشود و باعث بروز بی حسی و درد در دست میشود .این ناحیه هم نسبت یه سرما و اپیزود های بیماری رینود حساس تر میشود
• حرکات تکراری یا لرزش : تاثیپ ،نواختن پیانو و یا انجام حرکات مشابه برای مدت طولانی و کار با وسایل لرزان مانند مته دستی سنگ میتواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد .
• سیگار کشیدن :سیگار رگهای خونی را منقبض کرده و محرک این بیماری میباشد
• اسیب دیدگی :اسیب دیدگی دست و پا مانند شکستگی مچ دست ،جراحی و یا سرمازدگی میتواند به ابتلا به پدیده ی رینود منجر شود
• تعدادی از دارو ها :تعدادی از دارو ها همانند مسدود کننده های بتا که برای درمان فشار خون به کار میروند ،دارو های درمانی میگرن که حاوی ارگوتامین یا سوماتریپتان میباشند ،دارو های درمانی اختلال کم توجهی بیش فعالی ،تعدادی از عاملهای شیمی درمانی و داروهای باریک کننده ی رگهای خونی مانند تعدادی از داروهای غیر تجویزی سرما خوردگی با این بیماری مرتبط هستند .
عوامل تشدید
عوامل تشدید کننده ی نوع اولیه ی این بیماری عبارتند از :
• جنسیت :نوع اولیه ی این بیماری بیشتر خانمها را دچار میکند تا اقایان
• سن :این بیماری میتواند در هر سنی بروز نماید ولی در سنین 15 تا 30 سال شایع تر است
• اب و هوا :این اختلال در میان ساکنین مناطق سرد سیر شایع تر است
• سابقه خانوادگی :سابقه خانوادگی احتمال بروز این بیماری را برای فرد افزایش میدهد و خانواده درجه یک( مانند والدین و خواهر و برادر و یا کودکان انها )حدود یک سوم از افراد مبتلا به نوع اولیه بیماری رینود ،به این بیماری دچار میباشند .
فاکتور های ریسک نوع ثانویه این بیماری عبارتند از :
• بیماری های مرتبط مانند اسکلرودرم و یا لوپوس
• شغلهای خاص :افرادی که در شغل خود اسیب مکرر را تجربه میکنند مانند ابزار هایی که لرزش دارند ،بیشتر در معرض ابتلا به نوع ثانویه ی این بیماری هستند
• قرار گیری در معرض مواد ویژه : سیگار کشیدن ،دارو ها موثر بر رگهای خونی و قرار گیری در معرض انواع ویژه ای مواد شیمیایی مانند وینیل کلرید در افزایش احتمال ابتلا به این بیماری موثر است
پیامدهای مورد نظر
در صورتی که این بیماری شدید شود (به ندرت این اتفاق می افتد) جریان خون به انگشتان دست و پای شما قطع شده و منجر به تغییر شکل انها میشود .در صورتی که شریان متصل به یک ناحیه متاثر از این بیماری کاملا مسدود شود ،زخم های پوستی و یا مرگ بافتها و یا قانقاریا بروز میکند .درمان این مواردهم دشوار است .در موارد شدید هم پزشکتان مجبور میشود تا ان ناحیه از بدن را قطع کند .
آمادگی برای ملاقات پزشک
زشک خانوادگی تان و یا پزشک عمومی میتواند با توجه به نشانه های این بیماری ،ان را تشخیص دهد ولی ممکن است در بعضی موارد شما به یک روماتولوژیست و یا متخصص استخوان و مفاصل و عضلات ارجاع داده شوید .
با استفاده از این اطلاعات میتوانید برای ملاقات با پزشکتان اماده شوید و توقعات خود از پزشکتان را ارزیابی کنید
انچه که خودتان میتوانید انجام دهید
• علائم خود را بنویسید :پزشکتان میخواهد زمان اغاز علائم و محرکهای انان را بشناسد
• سایر بیماری های تان را بنویسید : در صورتی که به بیماری های مرتبط مبتلا هستید ان ها را بنویسید مانند اسکلرودرم و یا لوپوس و شوگرن
• لیستی از تمام دارو های مصرفیتان را تهیه نمایید مانند دارو های تجویز ی و غیر تجویزی و دوز انها
• سوالاتی را که میخواهید از پزشک بپرسید را یادداشت نمایید
میتوانید این سوالات را از پزشک خود بپرسید
• یا یک بروشور اموزشی در خصوص این بیماری وجود دارد ؟
• دلایل اصلی بروز این بیماری کدامند ؟
• بیماری من اولیه است یا ثانویه ؟
• ایا من در معرض ابتلا به پیامدهای این بیماری هستم ؟
• چگونه میتواتم احتمال بروز حملات این بیماری را کاهش دهم ؟
• روش های درمانی موجود کدامند ؟
میتوانید سوالات دیگری را هم در طی ملاقات از پزشکتان بپرسید
پزشکتان نیز احتمالا این سوالات را از شما میپرسدو در صورتی کخه از پیش برای پاسخگویی به انها اماده باشید ،میتوانید در زمان ضرفه جویی کرده و زمان بیشتری را به سوالات مهم تر اختصاص دهید :
• چه زمانی علائم شما اغاز شد ؟
• ایا در طی حملات رینود ،انگشتان دست و پای شما بی حس و دردناک میشوند و یا تغییر رنگ میدهند ؟
• عوامل محرک این بیماری کدامند ؟
• ایا شما به بیماری دیگری مبتلا هستید ؟
• ایا از داروهای تجویزی و غیر تجویزی مصرف میکنید ؟
• ایا سابقه ی خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارید ؟
• ایا از سیگار یا کافئین استفاده میکنید ؟
• نحوه زندگی و تفریح شما چگونه است ؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
پزشکتان در خصوص نشانه ها و سابقه بالینی شما سوالاتی می پرسد و یک ارزیابی فیزیکی انجام میدهد .همچنین مممکن است پزشکتان ازمایشاتی انجام دهد تا بتوان سایر بیماری ها را تشخیص دهد که علائمی مشابه این بیماری دارند مانند عصب پینچ یا خم خورده .
تشخیص نوع اولیه ی بیماری رینود از نوع ثانویه
پزشکتان به منظور تشخیص این دو حالت از هم از ازمایشاتی در مطب خود به نام کاپیلاراسکوپی ناخن استفاده میکند .در طی این ازمایش ،پزشکتان پوست مرکز ناخن شما را با میکروسکوپ بررسی میکند .در صورتی که رگهای خونی ویا مویرگهای نزدیک این ناحیه تغییر شکل داده باشند و یا بزرگ شده باشند ،بیماری موثر تشخیص داده خواهد شد .اگرچه تشخیص بعضی از انواع رینود ثانویه توسط ازمایشات امکان پذیر نیست .
در صورتی که پزشکتان احتمال دهد بیماری های دیگری مانند بیماری های بافت های اهمبند و یا خود ایمنی دلیل اصلی بروز رینود هستند ،از این ازمایشات استفاده میکند :
• ازمایش پاد تنهای ضد هسته : در صورتی که این پادتنها توسط سیستم ایمنی در بدن شما تولید شوند ، میتوانند نشان دهنده ی سیستم ایمنی تحریک شده باشند و این بیماری در افرادی رایج است که به بیماری بافتهای همبند و یا سایر اختلالات خود ایمنی دچارند .
• میزان ته نشینی گلبولهای قرمز : این ازمایش میزان ته نشینی گلبولهای قرمز در انتهای لوله را نشان میدهد .در صورتی که سرعت ته نشینی این گلبولها بیش از حالت نرمال باشد ،احتمالا فرد به بیماری های التهابی و یا خود ایمنی دچار است .
هیچ ازمایش خونی وجود ندارد که بتواند بیماری رینود را تشخیص دهد ولی ممکن است پزشکتان از ازمایشاتی استفاده کند که بیماری های شریانها را تشخیص میدهند تا بتوان بیماری های مرتبط با بیماری رینود را تشخیص داد .
درمان و دارو
معمولا میتوان نشانه های خفیف این بیماری را با پوشیدن لباس و دستکش و جورابهای کلفت مدیریت نمود .از دارو ها هم میتواند به منظور درمان انوع شدید تر این بیماری استفاده نمود .اهداف این روش درمانی عبارتند از :
• کاهش تعداد و شدت حملات
• پیشگیری از اسیب دیدگی بافت ها
• درمان بیماری های موثر بر رینود
داروها
دارو ها میتوانند با توجه به دلیل بیماری رینود ، ان را درمان کنند .پزشکتان به منظور اتساع رگهای خونی و بهبود گردش خون این دارو ها را تجویز میکند :
• مسدود کننده های کانالهای کلسیمی : این دارو ها رگهای خونی کوچک دست و پا را باز و ارام میکنند و تعداد دفعات و شدت حملات را در بیشتر افراد مبتلا به بیماری رینود کاهش میدهند .همچنین این دارو ها به کاهش زخم های پوستی دست و پا کمک میکنند .مثالهایی از این دارو ها عبارتند از : نافدپین ،آلمودیپین و فلودیپین .
• مسدود کننده های الفا :تعدادی از افراد با مصرف مسدود کننده های الفا بهبود می یابند .این دارو ها عملکرد نوپی نفرین و یا هورمون منقبض کننده یرگهای خونی را خنثی میکنند .نمونه هایی از ان عبارتند از پرازوسین و دوکسازوسین .
• گشاد کننده های عروق خونی : تعدادی از پزشکان از داروهای گشاد کننده ی عروق خونی استفاده میکنند مانند کرم نیتروگلیسیرین که بروی مرکز انگشت مالیده میشود تا زخم ها ی پوستی را بهبود بخشد وانواع از این دارو ها که برای درمان سایر بیماری ها به کاربرده میشوند عبارتند از : لوزارتان داروی درمانی فشار خون بالا ،سیلدنافیل یا داروی درمانی اختلال در نعوظ ، داروی درمانی اسفردگی به نام فلووکستین و تعدادی از دارو ها با نام پروستاگلاندین ها که میتوانند نشانه های بیماری رینود را کاهش دهند
با پزشکتان در خصوص بهترین داروی مناسب شما مشورت نمایید و همچنین در صورتی که یک دارو عوارض جانبی نامطلوبی داشت و یا اثر خود را پس از مدتی از دست داد ،با پزشکتان مشورت کنید .
تعدادی از دارو ها بیماری رینود و اسپاسم رگهای خونی را افزایش میدهند و پزشکتات توصیه میکند تا از مصرف این موارد بپرهیزید :
• داروهای غیر تجویزی سرماخوردگی : مانند داروهای حاوی پزودوافدرین (کلور تریمتون ،سودافد و موارد دیگر )
• مسدود کننده های بتا : انواعی از داروها که برای درمان فشار خون بالا و بیماری های قلبی مصرف میشوند مانند متاپورول و نادولول و پروپرانولول .
جراحی و پروسیجر های بالینی
به منظور درمان انواع ویژه ای از بیماری رینود ،میتان از رویکردهایی به جز دارو درمانی استفاده نمود مانند :
• جراحی عصب : اعصاب سمپاتیک در دست و پا به اتساع و تنگی عروق این نواحی کمک میکنند .قطع این اعصاب باعث میشود تا از واکنش شدید انها جلوگیری به عمل اید .در این روش ،پزشکتان با ایجاد برش هایی کوچک در دست و پا اعصاب کوچک را از دور رگها بر میدارد .به این روش سیمپاتکتومی میگویند و میتوان تعداد دفعات و طول این حملات را کاهش دهد ولی همیشه موفقیت امیز نیست .
• تزریق مواد شیمیایی : پزشکتان میتواند مواد بی حس کننده ی موضعی و یا بوتاکس را به منظور انسداد اعصاب سمپاتیک در دست و پا به کار برند .در صورتی که نشانه ها بازگردند و یا ادامه پیدا کنند ،باید این پروسیجررا مجددا انجام گیرد .
سبک زندگی و مراقبت در خانه
تعدادی زیادی از روش ها به شما در کاهش خطر ابتلا به حملات رینود و بهبود وضعیت کمک میکند .
• سیگار نکشید : سیگار باعث میشود تا دمای بدن با انقباض رگهای خونی کاهش یاید که خود میتواند منجر به حمله شود .استشمام بوی سیگار دیگران هم میتواند این بیماری را وخیم تر نماید .
• ورزش کنید :ورزش علاوه بر مزایای موجود ،میتواند گردش خون را بهبود بخشد .در صورتی که شما به نوع ثانویه این بیماری دچار شده اید ،پیش از انکه در هوای سرد ورزش کنید ،با پزشکتان مشورت نمایید .
• استرس را کنترل کنید :شناسایی و اجتناب از موقعیت های استرس زا میتواند به کاهش تعداد حملات این بیماری کمک نماید .
• از قرار گیری در دمای متغیر بپرهیزید :از یک محیط گرم به محیطی با هوای تهویه شده نروید . در صورت امکان از مصرف غذاهای یخ زده ی خواربار فروشی ها بپرهیزید
انچه که باید در طی حملات انجام دهید
ابتدا مناطق مورد نظر از بدنتان را گرم نمایید . به منظور حرارت دهی به انگشتان دست و پا میتوانید این مراحل را انجام دهید :
• به داخل خانه و یا محیطی گرم تر بروید
• انگشتان دست و پایتان را حرکت دهید
• دستهایتان را زیر بغل خود قرار دهید
• با بازوی های خود شکل دایره بزرگی را بسازید
• اب گرم و نه داغ را بروی انگشتان خود بگیرید .
• دست و پایتان را ماساژ دهید
در صورتی که استرس محرک این حملات است ،از شرایط استرس زا دوری کرده و ریلکس کنید .نوعی حرکت کاهنده ی استرس را انتخاب نمایید که برای شما مناسب است و سپس دست و پایتان را در اب گرم کنید تا به کاهش حملات کمک نماید .
داروهای جایگزین
تغییراتی در سبک زندگی و مصرف مکمل ها به شما کمک میکند تا این بیماری را مدیریت نمایید ولی باید مطالعات بیشتری در این خصوص انجام گیرد.میتوانید با پزشکتان در زمینه موارد ذیل مشورت نمایید :
• روغن ماهی : مصرف قرص های روغن ماهی به شما کمک میکند تا بتوانید به میزان بیشتری حرارت را تحمل کنید و تنگی رگهای خونی هم با تاخیر انجام میگیرد که خود محرک این حملات میباشد
• گینکو : مصرف مکمل های گینکو به کاهش تعداد حملات این بیماری کمک میکند
• بیوفیدبک : استفاده از ذهن برای کنترل دمای بدن و یا بیوفیدبک میتواند به کاهش شدت و تعداد دفعات بروز این حملات کمک نماید .بیوفیدبک از تصاویر هدفمندی استفاده میکند تا دمای دست و پا ،تنفس عمیق و سایر تمارین ارام سازی را افزایش دهد .پزشکتان میتواند یک تراپیست را به شما معرفی نماید تا تکنیک های بیوفیدبک را بیاموزید .همجننی کتاب های و دی وی دی هایی در این زمینه وجود دارد .
• طب سوزنی : به نظر میرسد که این روش میتواند جریان خون را بهبود بخشد و در نتیجه در بهبود حملات بیماری رینود موثر خواهد بود .
پیش از مصرف مکمل ها حتما با پزشکتان مشورت نمایید زیرا امکان بروز تداخلات دارویی و یا عوارض جانبی ناشی از مصرف این مواد وجود دارد .
سازگاری با بیماری رینود به صبر و تلاش نیاز مند است . به منظور مدیریت بیماری تان و حفظ ایده ای مثبت با پزشکتان مشورت نمایید .بیشتر افراد مبتلا به این بیماری نتیجه خوبی از این روش ها میگیرند .
پیشگیری
به منظور پیشگیری از ابتلا به بیماری رینود میتوانید این اقدامات را انجام دهید :
• در محیط های باز به خوبی خود را بپوشانید : در هوای سرد حتما از کلاه ،روسری و جوراب و چکمه و دو لایه از دستکش استفاده کنید .از کتی استفاده کنید که سر استین های ان نسبتا گرم است و میتواند دور دستهایتان را به خوبی بپوشاند .از گرم کننده های شیمیایی دست استفاده کنید .همچنین گوش پوش و ماسک صورت میتوانند بینی و لبه های گوشتان را از سرما حفاظت نمایند
• ماشینتان را گرم کنید :پیش از انکه در هوای گرم را نندگی کنید ،به مدت چندین دقیقه بخاری ماشینتان را روشن نمایید
• در محیط خانه اقادامان احتیاطی را انجام دهید : جوراب بپوشید . به هنگام برداشتن غذا از یخچال و یا فریزر از دستکش و یا دستگیره اجاق گار استفاده نمایید .همچنین استفاد از جوراب و دستکش در هنگام خواب برای تعدادی از افراد موثر است .از انجایی که تهویه هوا میتواند موجب بروز این حملات شود ،دمای تهویه ی خود را بروی درجات بالاتر تنظیم نمایید .از لیوانهای در دار استفاده نمایید .
• تغییر مکان بدهید :جابجایی به محیطی گرم میتاند به افراد مبتلا به انواع شدید بیماری رینود کمک نماید .ولی این بیماری ممکن است پس از کاهش دما در هوای گرم هم بروز نماید
همراهی و حمایت
در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید