ترومبوفلبیت (فلبیت )

ترومبوفلبیت زمانی بروز میکند که یک لخته ی خونی یک و یا چندین ورید   در پا را مسدود میکند.این بیماری با نام فلبیت هم شناخته شده و ممکن است ورید های های بازو و گردن را دچار کند .
رگهای اسیب دیده معمولا  در سطح پوست قرار دارند و موجب بروز ترومبوفلبیت سطحی میشوند  (DVT) .این بیماری میتواند بر اثر اسیب دیدگی ،جراحی یا  عدم فعالیت  به مدتی طولانی  بروز کند .نوع سطحی این بیماری میتواند افراد مبتلا به واریس را دچار کند .
لخته ای در یک ورید عمیق احتمال بروز بیماری  های جدی را افزایش میدهد  مانند امکان  بروز  لخته های خونی   که به سمت  شش ها حرکت میکنند و شریانهای ان ناحیه را مسدود می سازند (آمبولی ریوی ) .معمولا ترومبوفلبیت رگهای عمیق هم توسط دارو های رقیق کننده ی خون درمان میشود .نوع سطحی این بیماری هم گاهی اوقات با دارو های رقیق کننده ی خون درمان میشود .

 نشانه های نوع سطحی این بیماری عبارتند از :
•    گرما ،حساسیت به درد  و درد در ناحیه مورد نظر
•    قرمزی و تورم
نشانه های نوع عمیق این بیماری عبارتند از :
•    درد
•    تورم
زمانی که یک ورید نزدیک به پوست به این حالت دچار میشود ،ممکن است شما یک رشته ی قرمز رنگ و سخت و حسای را زیر سطح پوستان مشاهده نمایید .زمانی که عروق عمیق پای شما  اسیب میبینند ،ممکن است پایتان متورم شده و  با علائمی همانند درد و حساسیت به درد همراه باشد .

در صورتی که  علائمی همانند تورم و حساسیت به درد و  ، قرمزی دارید ،به پزشکتان مراجعه نمایید به خصوص اگر شما به میزان بیشتری در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارید .درصورتی که علائمی همانند تورم پا و درد به همراه کمبود نفس و درد قفسه سینه  به هنگام تنفس عمیق دارید ،به اورژانس  مراجعه نمایید زیرا این حالت میتواند نشان دهنده ی ترومبوز عروق عمیق باشد و شما در معرض ابتلا به  لخته های خونی قرار میدهد که از طریق ورید هایتان به شش های شما حرکت میکنند .

این بیماری توسط لخته های خونی بوجود می اید و خود این لخته ها هم بنا بر دلایل متفاوتی بروز میکنند مانند  تمام مواردی که از گردش مناسب و صحیح خون جلوگیری میکنند .معمولا ترومبوفلبیت های ناشی از لخته های خونی  بدین دلایل بروز میکنند :
•    اسیب دیدگی ورید
•    اختلالات  ارثی لخته های خونی
•    عدم تحرک به مدتی طولانی مانند بستری شدن در بیمارستان

احتمال ابتلا به ترومبوفلبیت در این موارد افزایش می یابد :
•    شما به مدتی طولانی  در رختخواب و بی حرکت هستید مانند دوران پس از جراحی ،پس از حمله قلبی یا اسیب دیدگی  مانند شکستگی  پا
•    ابتلا به سکته مغزی که موجب فلج بازو و پا میشود
•    زمانی که یک کاتتر ( لوله انعطاف پذیرو نرم  ) و یا یک ضربان سازبه دلیل درمان نوعی بیماری  در ورید مرکز ی قرار دارد  که میتواند دیواره ی  رگهای خونی شما را  حساس کرده و جریان خونتان را کاهش دهد
•    باردار هستید و یا به تازگی وضع حمل کرده اید ،که به معنای افزایش فشار وارد بر رگهای مثانه و پاها میباشد
•    از قرص های ضدبارداری  و یا روش های درمانی جاگزین هورمون استفاده میکنید که احتمال بروز لخته های خونی را افزایش میدهد
•    سابقه خانوادگی ابتلا به اختلالات لخته های خونی و یا گرایش بیشتر  به ایجاد لخته های خونی
•    شما به مدتی طولانی بی حرکت هستید مانند زمان نشستن در اتومبیل و یا هواپیما
•    بیش از 60 سال سن دارید
•    به واریس مبتلا هستید که دلیل معمول ترومبوفلبیت سطحی میباشد
هر چه میزان ابتلا به موارد یاد شده بیشتر باشد ،فرد  به احتمال بیشتر به  ترومبوفلبیت  دچار میشود .در صورتی که یک یا دو مورد از این عوامل را دارید ،حتما  در خصوص استراتژی های پیشگیری  پیش از بی حرکتی  به مدتی طولانی مشورت نمایید مانند دوران پس از جراحی های گزینشی یا در طی یک  سفر هوایی و یا زمینی با اتومبیل

در صورتی که شما به نوع سطحی این بیماری دچار شوید ،پیامد های ان نادر میباشند .اگرچه ،در صورتی که لخته های خونی در رگهای عمیق بروز کنند ،احتمال بروز مشکلات جدی  مانند ترومبوز ورید های عمیق وجود دارد .در این صورت  هم  ،خطر بروز پیامدهای جدی بالا   خواهد بود .پیامدهای این بیماری عبارتند از :
•    آمبولی ریوی : در صورتی که بخشی از لخته های خونی رگهای عمیق به بیرون رانده شود ،ان لخته به سمت شش حرکت میکند و یک شریان را مسدود میکند (آمبولی )  و موجب بروز شرایط وخیمی میشود
•    سندروم پس از فلبیت  :این بیماری با نام سندروم پس از ترومبوتیک هم شناخته میشود  و ممکن است چندین ماه  تا چندین سال پس از ترومبوز وریدی بروز کند .این بیماری موجب بروز درد های  طولانی مدت و ناتوان کننده ،تورم  و حس سنگینی در  پای اسیب دیده میشود .استفاده از جوراب واریس به مدت دو سال و یا بیشتر پس از ترومبوز ورید های عمقی میتواند به پیشگیری و درمان  این بیماری کمک نماید .
ترمبوز ورید های  عمقی میتواند به دریچه وریدها   در پا اسیب رساند.وریدها  دارای دریچه ای میباشند که از برگشت خون پیشگیری میکند  زیرا  خون به  صورت تدریجی به سمت قلب حرکت داده میشود .در صورتی که این دریچه ها به درستی  عمل نکنند ،مشکلات عدیده ای میتواند بروز کند مانند :
•    واریس :انباشتگی خون در ورید ها منجر به تورم انها و واریس میشود
•    تورم :در بعضی موارد ،این انباشتگی تا اندازه ای وخیم میشود که پای شما متورم میشود
•    تغییر رنگ پوست : در صورتی که تورم مزمن باشد و فشار وارد بر پسوت شما افزایش یابد ،ممکن است پوستتان تغییر رنگ بدهد .گاهی اوقات هم زخم های پوستی بوجود می ایند .در صورتی که تصور میکنید یک زخم  در حال شکل گیری بروی پوست شماست ، با پزشکتان تماس بگیرید .

در صورتی که  علائمی همانند تورم و حساسیت به درد و  ، قرمزی دارید ، بلافاصله به پزشکتان مراجعه نمایید و اگر توذم و درد رگهای شما شدید است  و یا علائم دیگری مانند  کمبود نفس ، سرفه همراه با خون ( نشانه های حرکت لخته خونی به شش ها ) دارید ،با  اورژانس  تماس بگیرید .
در صورتی که پیش از ملاقات زمان دارید ،میتوانید با استفاده از این  اطلاعات خود را برای ملاقات اماده کنید و توقعات  خود از پزشکتان را ارزیابی نمایید .
انچه که خودتان میتوانید انجام دهید
•    علائم خود  را بنویسید حتی موارد غیر مرتبط  با بیماری
•    لیستی از تمام دارو های مصرفیتان  را  تهیه نمایید مانند دارو های تجویز ی و غیر تجویزی  و دوز انها
•    سوالاتی را که میخواهید از پزشک بپرسید را یادداشت نمایید
•    اطلاعات شخصی تان را بنویسید مانند  سابقه ابتلا به  اختلالات لخته های خونی  و یا بی حرکتی برای مدتی طولانی و یا سفر با اتومبیل و هواپیما .همچنین در صورتی که میخواهید سفر کنید و در خصوص ریسک این بیماری نگران هستید ،حتما با پزشکتان مشورت نمایید .
•    از یکی از اعضای خانواده را با خود ببرید : رانندگی برای شما دشوار خواهد بود و  در صورت امکان بهتر است فردی شما را تا مطب پزشک همراهی کند و در ان جا نیز مطالب مورد نیاز را به شما یاداوری نماید .در صورتی که نشانه های آمبولی ریوی را دارید  مانند درد قفسه سینه و کمبود نفس ،به اورژانس مراجعه نمایید .
میتوانید این سوالات را از پزشک خود بپرسید
از انجایی که وقت پزشکتان کوتاه است ،میتوانید لیستی از تمام سوالات خود از مهم ترین تا بی اهمیت ترین تهیه نمایید. میتوانید در زمینه ترومبوفلبیت   این سوالات را از پزشکتان بپرسید :
•    یا یک بروشور اموزشی در خصوص این بیماری وجود دارد ؟
•     دلایل اصلی  بروز این بیماری  کدامند ؟ و ایا دلایل دیگری هم وجود دارند ؟
•    به چه ازمایشاتی نیاز است ؟
•    عوارض جانبی روش های درمانی کدامند ؟
•    بهترین راه درمانی و روش های جایگزین کدامند ؟
•    چگونه میتوانم سایر بیماری ها را در کنار این بیماری مدیریت کنم ؟
•    با توجه به ابتلا به این بیماری ،چه میزان از فعالیت فیزیکی برای من  مناسب است و پس از رفع لخته خونی به چه مقدار میتواتم ورزش کنم ؟
•    ایا باید رژیم غذایی ویژه ای را رعایت نمایم ؟
•    ایا روش های درمانی  جایگزین کلی برای این بیماری وجود دارد ؟
میتوانید سوالات دیگری را هم در طی ملاقات از  پزشکتان بپرسید
پزشکتان نیز احتمالا این سوالات را از شما میپرسد که بهتر است پیش از ملاقات برای پاسخ گویی به انها اماده باشید تا در زمان شما صرفه جویی شود و بتوانید وقت بیشتری برای موارد مهم تر صرف کنید . پزشکتان ممکن است این سوالات را از شما بپرسد :
•    چه زمانی علائم  شما اغاز شد ؟
•    ایا علائم شما ممتد بوده اند و یا مقطعی  ؟
•    شدت علائمتان چقدر است ؟
•    ایا روشی وجود دارد که علائمتان را بهبود بخشد و یا وخیم کند ؟
•    به کدام بیماری ها مبتلا هستید ؟
•    ایا  سابقه اسیب دیدگی و یا جراحی  در طی  سه ماه گذشته را داشته اید ؟
•    ایا تا به حال جنین سقط کرده اید ؟
•    از چه داروهایی مصرف میکنید ؟
•    ایا سابقه خانوادکی ابتلا به مشکلات مرتبط با لخته های خونی را دارید ؟
انچه که خودتان میتوانید انجام دهید
پیش از ملاقات با پزشک ،میتوانید روش های مراقبت شخصی را اغاز کنید .از یک پارچه ی گرم به عنوان کامپرس ناحیه اسیب دیده استفاده نمایید و به منظور کاهش درد ،پای مربوطه را بالا ببرید .در صورتی که میخواهید از یک مسکن همانند ایپوبروفن مصرف کنید ،حتما به پزشکتان اطلاع دهید .این دارو ها ممکن است با سایر دارو های رفع لخته های خونی تداخل داشته باشند .

پزشکتان به منظور تشخیص این بیماری ؛سوالاتی در خصوص ناراحتی و دردتان میپرسد و به دنبال رگهای اسیب دیده در سطح پوست شما میگردد . از  تستهای زیر برای تعیین نوع سطحی و یا عمقی این بیماری استفاده میشود :
•    ازمایش خون : بیشتر افراد مبتلا به  لخته های خونی ،به نوعی از ماده های طبیعی  ضد لخته  خون به نام  دی دایمر  دچار میشوند ولی سطح این ماده ممکن است در سایر شرایط هم افزایش یابد .بنابراین ازمایش میزان این ماده در بدن قطعی نبوده ولی میتواند نشان دهنده ی نیاز برای ازمایشات بیشتر باشد .همچنین میتوان با این روش ، ترومبوز  ورید های عمقی را تعیین کرد و افراد  در معرض ابتلا به ترومبوز های مکرر را شناسایی نماید .
•    سونوگرافی : یک دستگاه  میله  مانند و یا مبدل  از ناحیه اسیب دیده در پای شما عبور کرده و امواج صوتی را بروی  پای شما ارسال میکند .زمانی که این امواج در داخل بافتهای پا حرکت میکند و منعکی  میشوند ،یک  کامپیوتر امواج را به تصاویر متحرک بروی صفحه مانیتور تبدیل میکند .یک لخته خونی در این تصاویر مشخص خواهد شد .
•    سی تی اسکن :  توموگرافی کامپیوتری  میتواند تصاویر بصری را از شش ها تهیه نماید و لخته های خونی را هم نشان میدهد .

 این بیماری  عروق زیرپوستی را دچار میکند و ممکن است پزشکتان از شما بخواهد تا روش های درمانی شخصی را امتحان کنید مانند حرارت دهی  ناحیه مورد نظر ،بالابردن پای مورد نظر و استفاده از داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی و غیر تجویزی .معمولا روند درمان این بیماری با بستری نیازی ندارد و پس از چندین ماه بهبود می یابد .
همچنین پزشکتان این روش های درمانی را  برای ترومبوفلبیت و ترومبوز عمقی پیشنهاد میکند :
•    دارو های رقیق کننده ی خون : در صورتی که شما به ترومبوز عمقی وریدی  مبتلا باشید ،از داروهای رقیق کننده ی خون و یا ضد انعقتد خون استفاده میشود مانند هپارین با مولکولهای کوچک یا فونداپارینوکس  که از بزرگی لخته ها پیشگیری میکنند .پس از درمانهای اولیه ،مصرف داروی ضد انعقاد  وارفارین به مدت چندین ماه به پیشگیری از بزرگی لخته های خونی کمک میکند .در صورتی که پزشکتان وارفارین تجویز نماید ،باید ان را مطابق با دستورات پزشک مصرف نمایید .مهم ترین عوارض جانبی وارفارین عبارت است از خونریزی شدید.ریواروکسابان هم نوعی جدیدی از رقیق کننده  های خون است که به صورت خوراکی مصرف شده و احتمال بروز خونریزی در اثر مصرف ان خیلی کمتر است .
•    دارو های   حلال لخته های خونی :به این نوع درمان ترومبولیز میگویند .داروهای قرار گرفته در این دسته همانند التپلاس لخته های خونی را حل کرده و به منظور درمان ترمبوز وریدی عمقی و گسترده و یا  انواعی از ترومبوز وریدی عمقی استفاده میشوند . که با لخته های خونی درشش و یا آمبولی ریوی همراه است
•    جورابهای واریس :جورابهای واریسی تجویزی و تقویت کننده از بروز تورم های مکرر پیشگیری میکنند و امکان بروز پیامدهای ناشی از ترمبوز عمقی وریدی را کاهش میدهند .پزشکتان پیشنهاد میکند که از این جورابها به سمدت دو سال و یا بیشتر استفاده نمایید .
•    فیلتر : در بعضی موارد  و به خصوص زمانی که شما نمیتوانید از داروهای رقیق کننده ی خون استفاده نمایید ،فیلتری در ورید  اصلی در شکم  قرار داده میشود  (ورید اجوف )  تا از بروز لخته های  خونی در پاها و حرکت انها به سمت ششها پیشگیری نمایند .در صورت عدم نیاز این فیلتر برداشته میش.د .در خصوص زمان برداشت این فیلتر و امکان ان با پزشکتان مشورت نمایید
•    برش رگهای واریسی : پزشکتان میتواند رگهای واریسی عامل درد و یا ترومبوفلبیت مکرر را با استفادع از پروسیجری به نام برش رگهای واریسی بردارد .در این روش ،یک ورید بزورید  از طریق برش های کوچک برداشته میشود .برداشت این ورید تاثیری در جریان خون در پا ندارد زیرا عروق عمقی پا از حجم بالای خون پشتیبانی می کنند .از این پروسیجر با اهداف زیبایی هم استفاده میشود  و پس از ان ممکن  است پزشکتان از شما بخواهد تا از جورابهای واریسی هم مصرف کنید .

شما میتوانید علاوه بر روش های درمانی پزشکی ،با اقدامان شخصی هم به بهبود این بیماری کمک نمایید  مانند :
در صورتی که به ترمبوفلبیت سطحی مبتلا شده اید :
•    با استفاده از یک پارچه ی گرم ،چندین لار در روز ناحیه مربوطه را گرم کنید
•    پایتان را بالا ببرید
•    از دارو های غیر استروئیدی و ضد التهاب همانند ایپوبروفن  یا ناپروکسن سدیم استفاده کنید و این در حالی است  که پزشکتان ان ها  را تجویز کرده باشد  
در صورتی که به ترومبوفلبیت عمقی دچار شده اید :

•    از دارو های تجویزی ضد انعاد خون مطابق با دستور پزشک استفاده نمایید تا از بروز پیامدها پیشگیر ی شود
•    در صورتی که پایتان متورم شده است ،ان را بالا ببرید
•    مطابق با دستور پزشک از جوراب واریس استفاده نمایید
در صورتی که از وارفارین استفاده میکنید ،در خصوص  نیاز به  ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی با پزشکتان مشورت نمایید .غذاهای سرشار از ویتامین کا مانند سبزیجات با برگهای سبز و   روغن کانولا میتوانند بر نحوه عملکرد این دارو اثر گذارند .
همچنین مصرف همزما ن آسپیرین و وارفارین هم توصیه نمیشود زیرا میتواند خون را بیش از اندازه رقیق کند .در صورتی که در طی درمان از اسپرین به دلایل دیگری مصرف میکنید ،به پزشکتان اطلاع دهید .

در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید

 نشستن طولانی مدت در طی سفرهای هوایی و یا زمینی با اتومبیل میتواند باعث تورم قوزک پا و ماهیچه ساق  پا شود .همچنی عدم تحرک خود احتمال بروز ترومبوفلبیت را در عروق پایتان افزایش میدهد .به منظور پیشگیری از بروز لخته های خونی این روش ها را امتحان کنید :
•    قدم بزنید :در صورتی که با هواپیما سفر میکنید ، هر یک ساعت یکبار و یا بیشتر در کابین قدم بزنید  ودر صورتی که رانندگی میکنید ،هر یک ساعت یکبار و یا بیشتر ایستاده و کمی قدم بزنید
•    در صورتی که مجبورید بنشینید ،پاهایتان را به صورت منظم حرکت دهید :هر ساعت  حداقل 10 بار قوزک پایتان را خم کنید  و یا با دقت پاهایتان را بر زمین  و یا محل باز واقع  در جلوی پایتان بفشارید .
در صورتی که سفر هوایی و یا زمینی شما بیش از 4 ساعت ادامه پیدا میکند ،از این روش ها به منظور کاهش امکان بروز ترومبوز وریدی استفاده نمایید :
•    از پوشیدن لباس های تنگ اجتناب کنید
•    میزان زیادی از نوشیدنی های غیر الکلی بنوشید تا از بروز کم ابی جلوگیری شود
•    حداقل یک بار در ساعت ماهیچه ی ساق پای خود را با قدم زدن کشیده کنید
در صورتی که در معرض  ابتلا به ترومبوز وریدی عمقی هستید ،پیش از سفر هوایی با پزشکتان مشورت نمایید .ممکن است پزشکتان این روش ها را پیشنهاد نماید :
•    جوراب واریس
•    مصرف دارو های تجویزی رقیق کننده خون مطابق با دستور پزشک

در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید