عفونت مجرای ادراری
urinary tract infection
معمولا این بیماری زمانی بوجود می اید که باکتری از طریق مجرای ادراری وارد این سیستم شده و در مثانه تکثیر میشود .اگرچه سیستم مجاری ادراری به گونه ای طراحی شده است تا بتواند با این مهاجمان مقابله کند ,ولی گاهی شکست میخورد
شرح بیماری
عفونت مجرای ادراری میتواند هر کدام از بخش های سیستم ادراری شما را در بر گیرد مانند کلیه ها ,مثانه ,حالب و مجرای ادرار .بیشتر عفونت های این بخش ،کیبسه صفرا و مجاری ادراری را مبتلا میکند
خانمها بیشتر از اقایان در معرض ابتلا به این بیماری هستند و در صورتی که مثانه عفونی شود ,بیمار درد خواهد داشت و با شیوع این بیماری به کلیه ها ،مسئله جدی خواهد شد .
معمولا این بیماری توسط دارو های انتی بیوتیک درمان میشود ولی با راههایی میتوانید از بروز این بیماری پیشگیری نمایید.
نشانه ها
این بیماری همیشه با بروز نشانه های ویژه همراه نیست ولی به طور کلی علائم ان شامل این موارد میشوند :
• تمایل شدید به دفع ادرار
• حس سوزش به هنگام دفع ادرار
• خروج میزان کم و مقطع از ادرار
• تیرگی ادرار
• تغییر رنگ ادرار به قرمز ,صورتی روشن و یا رنگ کولا که نشان دهنده ی وجود خون درد ادرار میباشد .
• بوی شدید ادرار
• درد لگن در خانمها ,به خصوص در مرکز لگن و حول ناحیه تناسلی
ممکن است این بیماری در سالمندان به اشتباه تشخیص داده شود .
انواع عفونت های مجرای ادراری
علائم شما وابسته بر منطقه عفونی شده متفاوت خواهد بود :
علائم عفونت کلیه ها : (پیلونفریت حاد )
• درد قسمت بالایی تخته پشت و پهلو ها
• تب بالا
• لرزش
• تهدع
• استفراغ
علائم عفونت مثانه : (التهاب مثانه )
• فشار تناسلی
• ناراحتی پایین شکم
• دفع ادرار به دفعات زیاد با درد
• وجود خون در ادرار
علائم عفونت مجرای ادراری :
• سوزش با هنگام دفع ادرار
• ترشح
زمان مناسب مراجعه به پزشک
در صورتی که هر یک از این علائم را داشتید ,حتما با پزشکتان تماس بگیرید
علل
معمولا این بیماری زمانی بوجود می اید که باکتری از طریق مجرای ادراری وارد این سیستم شده و در مثانه تکثیر میشود .اگرچه سیستم مجاری ادراری به گونه ای طراحی شده است تا بتواند با این مهاجمان مقابله کند ,ولی گاهی شکست میخورد .و در نهایت باکتری ها باعث بروز یک عفونت بزرگ در سسیتم ادراری شما میشوند .معمول ترین انوع عفونت های ادراری در خانمها رخ میدهد و بر مثانه و مجاری ادراری تاثیر میگذارد :
• عفونت مجرای ادراری :این نوع از عفونت معمولا توسط باکتری اشرشیا کلی بوجود می اید و در دستگاه گوارش یافت میشود وسایر باکتری ها هم میتوانند در بروز این بیماری موثر باشند و روابط جنسی هم باعث بروز این نوع از عفونت میشوند و حتی اگر شما از نظر جنسی فعال هم نباشید ،احتمال گسترش این بیماری در بدنتان وجود دارد .بیشتر خانمها به دلیل نوع اناتومی بدن خود و نزدیکی فاصله مجرای ادراری و مقعد و دهانه این مجرا به مثانه به این بیماری مبتلا میشوند .
• عفونت مجرای ادراری :این نوع از عفونت توسط باکتری های دستگاه گوارش بوجود می اید که از مقعد به مجاری ادراری گسترش می یابند و از انجایی که مجرای ادراری خانمها به مهبل انها نزدیک میباشد ،انواع عفونت های منتقل شده از طریق رابطه جنسی مانند تبخال مهبل (واژن)، سوزاک، کلامیدیا و مایکوپلاسما، می توانیند منجر به اورتریت شوند.
عوامل تشدید
تعداد زیادی از خانمها در عمرشان به این بیماری مبتلا میشوند حتی بیش از یکبار .عوامل تشدید کننده عفونت ادراری شامل این موارد میشوند :
• ساختار بدنی خانمها :طول مجرای ادراری خانمها از اقایان کوتاهتر است و این یعنی باکتری باید فاصله کوتاهتری را تا مثانه طی کند .
• رابطه جنسی :خانمهایی که رابطه جنسی دارند نسبت به بقسه بیشتر به عفونت مجرای ادراری مبتلا میشوند و البته تغییر شریک جنسی هم میتواند باعث بروز این بیماری شود .
• انوع ویژه ای از دارو های ضدبارداری :خانمهایی که از دیافراگم و یا عاملهای اسپرم کش استفاده میکنند ,نسبت به دیگران بیشتر در معرض ابتلا به عفونت مجرای ادراری میباشند .
• یائستگی :پس از یائستگی میزان ترشح هورمون استروژن کاهش یافته و تغییراتی را در مجاری ادراری بوجود می اورد که امکان ابتلا به عفونت را بیشتر خواهد کرد .
سایر عوامل تشدید کننده عفونت مجاری ادراری عبارتند از :
• اختلالات مجرای ادراری : کودکانی که با بیماری های مادرزادی بدنیا می اند مثلا حالتی که در ان ادرار کاملا خارج نمیشود و به مجرای ادراری باز میگردد ،بیشتر در معرض ابتلا به عفونت مجاری ادراری میباشند .
• انسداد مجرای ادراری :سنگ کلیه و یا بزرگ شدن پروستات باعث میشود تا ادرار در مثانه گیر کند و امکان ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد
• استفاده از کاتتر :افرادی که نمیتوانند بع راحتی ادرار را دفع کنند و از کاییتر و یا لوله ی کمکی استفاده میکنند ، به احتمال بیشتری به این بیماری مبتلا میشوند .مانند افرادی که در بیمارستان بستری شده اند و یا اختلالات عصبی دارند و یا اختیار دفع خود را ندارند و حتی افراد فلج .
• جراحی سیستم ادراری :جرای این سیتم و یا ارزیابی ان که با استفاده از وسایل جراحی انجام میگیرد ,باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت ادراری میشود .
پیامدهای مورد نظر
آمادگی برای ملاقات پزشک
معمولا پزشکان میتوانند بیشتر عفونت های مجرای ادراری را درمان نمایند .در صورتی که شما چندین بار به ان مبتلا شده اید و یا عفونت مزمن کلیوی دارید ؛باید به پزشک متخصص مجاری ادراری و یا اورولوژیست و یا متخصص کلیه (نفرولوژیست ) مراجعه نمایید .
• علائم خود را بنویسید
• لیستی از تمام دارو های مصرفیتان را تهیه نمایید
• سوالاتی را که میخواهید از پزشک بپرسید را یادداشت نمایید
• در خصوص کارهایی بپرسید که میتوانید پیش از مراجعه انجام دهید مانند نمونه ادراری
میتوانید این سوالات را از پزشک خود بپرسید
• دلیل ابتلا به این ببماری چیست ؟و علائم ان کدامند ؟
• ایا نیازی به ازمایش وجود دارد ؟
• بهترین روش درمانی چیست ؟
• ایا باید دارو مصرف کرد ؟
• چگونه میتوان علائم را کاهش داد ؟
پزشکتان ممکن است این سوالات را از شما بپرسد
• چه زمانی علائم را مشاهده کردید ؟
• ایا در گذشته هم به عفونت مثانه و یا کلیه مبتلا شده بودید ؟
• شدت درد شما چقدر است ؟
• چند بار در روز دفع ادرار دارید ؟
• ایا علائم شما با دفع ادرار کاهش می یابند ؟
• ایا تا به حال ترشحات واژنی و یا خون در ادرار را مشاهده کردید ؟
• ایا رابطه جنسی دارید ؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
به منظور تشخیص عفونت مجرای ادراری از این روش ها استفاده میشود :
• بررسی نمونه ادرار :در این نمونه گلبولهای قرمز وسفید و باکتری ها دیده میشوند .به منظور پیشگیری از الودگی این نمونه ، ازشما خواسته میشود که ابتدا با یک پد ضد عفونی ناحیه تناسلی را پاک کنید و سپس نمونه را در ظرفی بزیرید .
• رشد باکتری های مجرای ادراری در ازمایشگاه :معمولا ارزیابی ادرار پس از کشت ان صورت میگیرد .در این روش مشخص میشود که کدام باکتری عامل بیماری شما بوده و چگونه باید درمان شود .
• تصویربرداری از مجرای ادراری :در صورتی که شما به عفونت های تکراری مبتلا میشوید و پزشکتان فکر میکند که ممکن است این حالت به دلیل اختلالات مجرای ادراری بوجود امده باشد ،ممکن است از شما بخواهد که سونوگرافی یا ام ار ای و یا سی تی اسکن انجام دهید .همچنین ممکن است پزشکتان از یک رنگ متضاد به منظور مشخص سازی ساختار سیستم ادراری استفاده نماید .
• استفاده از یک دوربین به منظور مشاهده داخل مثانه :در صورتی که شما به طور تکراری مبتلا به عفونت ادراری میشوید ،ممکن است پزشکتان از سیستوسکوپی استفاده نماید که در ان یک لوله نازک یه همراه یک لنز وارد مثانه و یا مجرای ادراری شما میشود .
درمان و دارو
انتی بیوتیک ها اولین درمان عفونت مجرای ادراری میباشند و نوع دارو های تجویز شده و مدت زمان مصرف انها به وضعیت بیماری شما و نوع باکتری عامل بیماری متفاوت میباشد .
عفونت های ساده
معمولا دارو های پیشنهادی برای درمان عفونت های ساده عبارتند از :
• Trimethoprim/sulfamethoxazole (Bactrim, Septra, others)
• Fosfomycin (Monurol)
• Nitrofurantoin (Macrodantin, Macrobid)
• Ciprofloxacin (Cipro)
• Levofloxacin (Levaquin)
• Cephalexin (Keflex)
• Ceftriaxone (Rocephin)
• Azithromycin (Zithromax, Zmax)
• Doxycycline (Monodox, Vibramycin, others)
معمولا نشانه ها چند روز پس از اغاز درمان از بین میروند ولی باید به مدت یک هفته یا بیشتر به مصرف انتی بیوتیک ها ادامه دهید .انتی بیوتیک ها را مطابق با مقدار تجویز شده مصرف کنید .
برای انواع ساده تر این عفونت ,پزشکتان توصیه میکند تا برا ی یک تا سه روز از این دارو های مصرف نمایید و بر اساس علائم شما و تاریخچه پزشکی تان ,ممکن است این درمان موثر باشد .
همچنین ممکن است پزشکتان دارو های مسکن تجویز نماید که مثانه و مجرای ادراری شما را بی حس میکند و دفع ادرار بدون سوزش صورت خواهد گرفت و معمولا درد پس از شروع مصرف انتی بیوتیک ها از بین میرود .و یکی از نشانه های مسکن های سیستم ادراری تغییر رنگ ادرار به بی رنگ و یا قرمز است .
عفونت های متداول
در صورتی که شما چند وقت یکبار به عفونت های مجرای ادراری مبتلا میشوید ،باید از این دارو ها استفاده کنید :
• انتی بیوتیک هایی با دوز پایین تر که در ابتدا برای 6 ماه مصرف میگردد .
• درمانهای شخصی ، در صورتی که شما با پزشکتان در ارتباط هستید
• در صورتی که عفونت شما به دلیل رابطه جنسی است ، باید پس از رابطه جنسی یک قرص انتی بیوتیک بخورید
• درمان استروژن واژنی در صورتی که شما یائسته شده اید .
عفونت های شدید
این نوع از عفونت با دارو های وریدی در بیمارستان درمان میشود .
سبک زندگی و مراقبت در خانه
• مصرف زیاد اب :اب میتواند ادرار شما را رقیق کند و باکتری ها را از بین ببرد
• از مصرف نوشیدنی هایی که مثانه شما را ملتهب میکنند بپرهیزید :از مصرف قهوه ،الکل و یا نوشیدنی های حاوی کافئیمن و یا اب مرکبات بپرهیزید تا زمانی که عفونت شما بهبود یابد این مواد به مثانه شما اسیب زده و تعداد دفعات دفع ادرار شما را افزایش خواهد داد .
داروهای جایگزین
تعداد زیادی از افراد به منظور پیشگیری از ابتلا به این بیماری از عصاره قره قاط مینوشند و بنا بر تحقیقاتی ،انوع عصاره و یا قرص این ماده میتوانند با عفونت مبارزه کنند .در این خصوص به تحقیقات بیشتری نیاز است .
در صورتی که به این عصاره علاقه دارید میتوانید ان را مصرف کنید و لی به میزان کالری ان هم توجه کنید .تعدادی از افراد هم پس از نوشیدن عصاره این ماده علائمی مانند اسهال و یا دل درد دارند .
در صورتی که از دارو های رقیق کننده خون مانند وارفارین ،دارو های موثر بر کبد و یا آسپیرین مصرف میکنید ؛از مصرف قره قاط بپرهیزید .
پیشگیری
شما میتوانید با این روش ها احتمال ابتلا به عفونت مجرای ادراری را کاهش دهید :
• میزان زیادی از مایعات بنوشید ، به خصوص آب :اب باعث رقیق شدن خون شما میشود و تعداد دفعات دفع ادرار شما را افزایش میدهد و باکتری ها را پیش از بروز عفونت از مجرای ادراری شما خارج میکند .
• عصاره قره قاط بنوشید :تحقیقات تاثیر این ماده در پیشگیری از ابتلا به عفونت ادراری را تایید نمی کنند ولی مصرف ان بی ضرر است .
• از جلو به عقب خود را بشویید :در این صورت پس از دفع ادرار و یا مدفوع ، از شیوع باکتری ها از مقعد به واژن و مجرای ادراری جلوگیری میکنید
• پس از رابطه جنسی ،مثانه خود را تخلیه نمایید : همچنین یک لیوان پر آب بنوشید تا باکتری ها را بزدایید
• از مصرف مواد بهداشتی زنانه برای ناحیه تناسلی بپرهیزید :زیرا میتواند باعث ازار مجاری ادراری شود
• روش ضد بارداری خود را تغییر دهید :دیافراگم یا کاندوم های اسپرم کش همه میتوانند باعث افزایش امکان رشد باکتری ها شوند
همراهی و همایت
در این خصوص با پزشک خود مشورت نمایید