سنکوپ وازوواگال

سنکوپ وازوواگال زمانی رخ میدهد که فرد بدلیل واکنش شدید و بیش از حد بدن به محرک های خاص مانند دیدن خون یا فشارهای شدید روحی غش میکند. این وضعیت اصطلاحا سنکوپ نوروکاردیوژنیک یا سنکوپ هوش بر نیز نامیده میشود.
سنکوپ وازوواگال منجر میگردد ضربان قلب و فشار خون بطور ناگهانی افت پیدا کنند و این امر سبب کاهش جریان خون به مغز شده و بطور خلاصه به از دست دادن هوشیاری منتهی میگردد.
بروز سنکوپ وازوواگال معمولا بی ضرر است و نیاز به درمان خاصی ندارد. اما ممکن است حین بروز سنکوپ وازوواگال بدن آسیب ببیند. پزشک جهت رد علل جدی تر مانند مشکلات قلبی، آزمایشاتی را تجویز میکند.
 

پیش از اینکه به دلیل سنکوپ وازوواگال غش کنید، ممکن است برخی علائم زیر را تجربه کنید:
-    رنگ پریدگی پوست
-    سبکی سر
-    دید تونلی (حالتی که در آن دامنه بینایی تنگ شده و فرد تنها قادر به دیدن اشیای مقابل خود میباشد)
-    حالت تهوع
-    احساس گرما
-    عرق سرد
-    خمیازه
-    تاری دید

در طول بروز سنکوپ وازوواگال اطرافیان بیمار شاهد بروز موارد زیر خواهند بود:
-    حرکات غیر عادی و تشنجی
-    کند و ضعیف شدن ضربان
-    اتساع مردمک ها
در اکثر موارد بلافاصله پس از غش، معمولاً در عرض کمتر از یک دقیقه، بیمار هوشیاری خود را بدست می آورد. اما در صورت بلند شدن بسیار زود (15 – 30 دقیقه پس از غش کردن) احتمال بروز سنکوپ مجدد بسیار بالا میباشد.
 

ممکن است غش کردن نشانه ای از یک بیماری جدی تر مانند مشکلات قلبی یا مغزی باشد. بنابراین بهتر است پس از غش کردن با پزشکتان مشورت کنید، به خصوص چنانچه این اتفاق قبلا برایتان نیافتاده باشد.

سنکوپ وازوواگال زمانی رخ میدهد که عملکرد بخشی از دستگاه عصبی که تنظیم کننده ضربان قلب و فشار خون است، در پاسخ به یک محرک مانند دیدن خون دچار اختلال میشود.
در این مرحله، ضربان قلب کند و رگ های خونی پا عریض (متسع) میشوند. این امر به خون اجازه میدهد تا در پاها جریان یابد و همین موضوع سبب افت فشار خون میگردد. ترکیب کاهش فشار خون و کاهش ضربان قلب منجربه کاهش جریان خون به مغز و در نتیجه، غش کردن میشود.
گاهی اوقات، هیچ محرکی در بروز این وضعیت دخیل نمیباشد، اما شایعترین محرک ها عبارتند از:
-    ایستادن برای مدت طولانی
-    قرار گرفتن در معرض گرما
-    دیدن خون
-    خون گیری یا آزمایش خون
-    ترس از آسیب بدنی
-    زور زدن و وارد آمدن فشار به بدن (بطور مثال حین مدفوع کردن)

بهتر است به منظور استفاده حداکثر از جلسات معاینه قبل از ملاقات با پزشک آمادگی های لازم را کسب کنید. 

اقداماتی که میتوان انجام داد
-    یادداشت توصیف دقیقی از علایم، از جمله تمامی محرک هایی که فکر میکنید منجر به بروز غش میشوند
-    تهیه فهرستی از تمامی داروها، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی
-    یادداشت سوالاتی که قصد پرسیدن آنها را از پزشک دارید، از جمله انواع آزمایش های مورد نیاز و درمانهای مؤثر
 
انتظارات شما از پزشک 
احتمالاً پزشک معالج سؤالات زیر را از شما خواهد پرسید:
-    درست قبل از زمان بروز غش، مشغول به انجام چه کاری بودید؟
-    قبل از غش چه علایم و نشانه هایی را تجربه کردید؟
-    آیا پیش از این هم غش کرده بودید؟
-    آیا اخیرا مصرف داروی جدیدی را شروع کرده اید؟
-    آیا سابقه وارد آمدن ضربه یا جراحت به سر را دارید؟
-    آیا در خانواده شما سابقه ای از مرگ ناگهانی در اثر مشکلات قلبی وجود دارد؟
در طول معاینه فیزیکی، پزشک به ضربان قلب بیمار گوش میدهد و فشار خون را اندازه گیری میکند. بعلاوه در برخی از موارد، پزشک به ماساژ شریان های اصلی گردن میپردازد تا این موضوع مشخص گردد که آیا این امر منجر به بروز غش خواهد شد یا خیر.
 

معمولا تشخیص سنکوپ وازوواگال شامل رد سایر علل احتمالی غش، به خصوص مشکلات مربوط به قلب است. آزمایشات لازم عبارتند از:
-    الکتروکاردیوگرام (ECG). این آزمایش به ثبت سیگنالهای الکتریکی قلب میپردازد. با استفاده از این آزمایش میتوان ریتم غیر عادی قلب و سایر مشکلات قلبی که منجر به غش میشوند را شناسایی کرد. در برخی موارد پزشک از یک دستگاه ثبت کننده سیگنالهای الکتریکی که به مدت حداقل یک روز به بدن بیمار وصل میشود استفاده خواهد کرد.
-    اکوکاردیوگرام. در این آزمایش به منظور مشاهده قلب و بررسی مشکلاتی چون اختلالات دریچه که سبب بروز غش میشوند از تصویر برداری به شیوه اولتراسوند استفاده میشود.
-    تست استرس (تست ورزش). در این تست عملکرد و ریتم قلب به هنگام انجام تمرینات ورزشی بررسی میشوند. این تست معمولاً به هنگام راه رفتن بر روی تردمیل و یا دویدن های آهسته انجام میگیرد.
-    آزمایش های خون. انجام این آزمایش ها احتمال وجود شرایطی چون کم خونی، که میتواند منجر به بروز غش شود، را ممکن میسازد.

آزمایش تیلت (Tilt table test)
در مواردی که مشکلات قلبی علت بروز غش نمی باشند، پزشک انجام تست تیلت را توصیه می کند. برای انجام این آزمایش:

-    فرد به پشت بر روی تخت دراز میکشد.
-    موقعیت تخت عوض میشود و فرد در حالت رو به بالا در جهات مختلفی قرار میگیرد.
-    یک تکنسین به منظور آگاهی از تأثیر یا عدم تأثیر تغییر موقعیت تخت بر روی فشار خون و ریتم قلب به بررسی این دو عامل میپردازد.

در اغلب موارد سنکوپ وازوواگال، ضرورتی در درمان وجود ندارد. پزشک محرک های غش را بررسی میکند و در خصوص راه های پیشگیری از آنها با شما مشورت میکند.
با این حال، در صورتیکه تجربه سنکوپ وازوواگال سبب ایجاد تداخل در کیفیت شما شده است، ممکن است پزشک یک یا چند مورد از راه حل های زیر را توصیه نماید.

داروها
دارویی بنام فلودروکورتیزون استات که بطور معمول جهت درمان فشار خون پایین مورد استفاده قرار میگیرد، در پیشگیری از بروز سنکوپ وازوواگال نیز موثر واقع میگردد. مهارکننده های انتخابی سروتونین ( SSRI) نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.

درمان ها
ممکن است پزشک جهت کاهش تجمع خون در پا روش هایی را توصیه کند. این روش ها شامل تمرینات پا، پوشیدن جوراب ساق بلند فشرده سازی و بررسی عضلات پا در حالت ایستاده است.
در صورتیکه به فشار خون بالا مبتلا نیستید، ممکن است لازم باشد میزان نمک را در رژیم عذایی خود افزایش دهید. از ایستادن های طولانی مدت، بویژه در اماکن گرم و شلوغ خودداری کنید و مایعات را به میزان فراوان مصرف نمایید.

جراحی
در موارد نادر، تعبیه دستگاه تنظیم کننده الکتریکی قلب در گروهی از افراد مبتلا به سنکوپ وازوواگال که سایر درمانها در آنها اثربخش نبوده اند، تنها گزینه درمانی مؤثر محسوب میشود.

شاید همیشه نتوان از بروز سنکوپ وازوواگال پیشگیری کرد. چنانچه احساس ضعف و غش کردید، دراز بکشید و پاهای خود را بلند کنید.
این امر منجر میشود گرانش زمین، جریان خود به مغز را حفظ کند. در صورتیکه شرایط برای دراز کشیدن فراهم نبود، بنشینید و تا زمانیکه حالتان بهتر شود سر خود را بین زانوهایتان قرار دهید.