ریفلاکس مثانه به حالب

به بازگشت ادرار از مثانه به حالب (لوله ایی که کلیه را به مثانه متصل میسازد)، ریفلاکس گفته میشود. بطور معمول، ادرار تنها از کلیه ها به مثانه سرازیر میشود.
ریفلاکس مثانه به حالب معمولا در دوران نوزادی و کودکی قابل تشخیص است. این اختلال، خطر ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری را افزایش میدهد و در صورت عدم درمان میتواند به کلیه ها صدمه زند.
ریفلاکس مثانه به حالب در دو نوع اولیه و ثانویه میباشد. کودکان مبتلا به ریفلاکس مثانه به حالب اولیه با نقص در دریچه ای بطور معمول مانع از بازگشت ادرار به عقب مثانه میشود، متولد میشوند. ریفلاکس مثانه به حالب ثانویه به دلیل نقص در عملکرد دستگاه ادراری است که اغلب در اثر عفونت ایجاد میگردد.
ممکن است ریفلاکس مثانه به حالب اولیه در کودکان پیشرفت کند. درمان این بیماری که شامل دارو یا عمل جراحیست، بر پیشگیری از وارد آمدن آسیب به کلیه ها تمرکز دارد.
 

عفونت های دستگاه ادراری معمولا در افراد مبتلا به ریفلاکس مثانه به حالب رخ میدهد. عفونت دستگاه ادراری (UTI) همیشه منجربه بروز علائم و نشانه هاي قابل توجهی نمیشود اما بیشتر افراد دارای برخی از آنها هستند. این علائم و نشانه ها عبارتند از:
-    نیاز شدید و مکرر به ادرار کردن
-    احساس سوزش حین دفع ادرار 
-    عبور مکرر مقدار کمی از ادرار
-    وجود خون در ادرار (هماچوری) یا ادرار کدر با بوی تند
-    تب
-    درد پهلو یا شکم
-    تردید برای ادرار کردن یا نگه داشتن آن جهت جلوگیری از احساس سوزش
ممکن است تشخیص عفونت دستگاه ادراری در کودکانی که تنها دارای علائم و نشانه های غیر اختصاصی هستند، دشوار باشد. علائم و نشانه های در نوزادان مبتلا به عفونت دستگاه ادراری عبارتند از:
-    تب با علتی ناشناخته
-    اسهال
-    عدم اشتها
-    کج خلقی
مادامیکه فرزندتان بزرگ تر میشود، در صورتیکه ریفلاکس مثانه به حالب درمان نشود، میتواند منجربه سایر علائم شود که عبارتند از:
-    فشار خون بالا
-    وجود پروتئین در ادرار
-    نارسایی کلیه
نشانه دیگر ریفلاکس مثانه به حالب که پیش از تولد از طریق سونوگرافی قابل تشخیص است، تورم کلیه ها یا ساختارهای کنترل ادرار یک یا هر دو کلیه (هیدرونفروز) جنین میباشد.
 

در صورت بروز علائم و نشانه های عفونت ادراری زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:
-    نیاز شدید و مکرر به ادرار کردن
-    احساس سوزش حین دفع ادرار 
-    درد پهلو یا شکم
-    تردید برای ادرار کردن 
در خصوص تب، در موارد زیر با پزشک تماس حاصل نمایید:
-    نوزاد زیر 3 ماه باشد و دمای رکتال او 38 درجه سانتی گراد به بالا باشد.
-    نوزاد بالای 3 ماه باشد و تب 38.5 درجه سانتی گراد به بالا داشته باشد، بدون دخالت هیچگونه عامل توجیه کننده ای مانند واکسیناسیون اخیر.
علاوه بر این، در صورت بروز علائم و نشانه های زیر در کودکتان، فورا به پزشک مراجعه کنید:
-    تغییر در اشتها. اگر کودکتان بطور مکرر از خوردن شیر امتناع میکند یا به سختی تغذیه میکند، فورا به پزشک مراجعه کنید.
-    تغییرات خلق و خو. چنانچه کودک بیحال است یا بطور غیر منتظره ای از خواب به سختی بیدار میشود، به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت کج خلقی و تحریک پذیری کودک و گریه های تسلی ناپذیر، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
-    اسهال. در صورت رویت مدفوع شل و آبکی برای چندین بار، به پزشک مراجعه کنید.
-    استفراغ. برخی اوقات، تف کردن طبیعی است. اما در صورتیکه کودک بطور مکرر بخش اعظمی از تغذیه را تف یا استفراغ میکند، با پزشک مشورت نمایید.
 

دستگاه ادراری شامل کلیه ها، حالب، مثانه و مرای ادراریست. همگی این اعضا نقش مهمی را در از بین بردن مواد زائد بدن ایفا میکنند.
کلیه ها، یک جفت اندام لوبیا شکل در پشت قسمت فوقانی شکم هستند که وظیفه فیلتر کردن زباله ها، آب و الکترولیت ها (مواد معدنی مانند سدیم، کلسیم و پتاسیم که به حفظ تعادل مایعات در بدن کمک میکنند) را از خون دارند. لوله هایی بنام میزنای، ادرار را از کلیه به مثانه عبور میدهند و تا وقتی که از طریق لوله دیگری (مجرای ادرار) از بدن خارج شوند در آنجا باقی میماند.
ریفلاکس مثانه به حالب به دو صورت اولیه و ثانویه میباشد:

-    ریفلاکس مثانه به حالب اولیه. علت این نوع شایع، وجود یک نقص مادرزادیست. این نقص در دریچه های کاربردی بین مثانه و حالب است که بطور معمول جهت جلوگیری از برگشت ادرار به عقب، بسته هستند. با رشد کودک، حالب کشیده و راست میشود که ممکن است منجربه بهبود عملکرد دریچه و در نهایت برطرف شدن کامل ریفلاکس شود. این شکل از ریفلاکس مثانه به حالب ممکن است در یک خانواده ژنتیکی باشد، اما علت دقیق این نقص همچنان ناشناخته است.
-    ریفلاکس مثانه به حالب ثانویه. علت این نوع، انسداد یا نقص دستگاه ادراریست. بیشتر اوقات این انسداد از عفونت های ادراری مکرر نشات میگیرد که ممکن است سبب تورم حالب شود.
 

عواملي كه ابتلا به ریفلاکس مثانه به حالب را افزايش ميدهند، عبارتند از:
-    نژاد. بنظر میرسد کودکان سفید پوست بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
-    جنسیت. بطور کلی دختران دو برابر پسران به این بیماری مبتلا میشوند. اما ریفلاکس مثانه به حالب مادرزادی در پسران شایع تر است.
-    سن. کودکان و نوزادان زیر یکسال به نسبت کودکان بزرگتر بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
-    سابقه خانوادگی. ریفلاکس مثانه به حالب اولیه در برخی خانواده ها رواج دارد. کودکانی که والدین آنها به این وضعیت مبتلا بوده اند، بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند. 
 

اصلی ترین پیامد ریفلاکس مثانه به حالب، آسیب به کلیه ها محسوب میگردد. هرچه ریفلاکس شدیدتر باشد، عوارض و پیامدها آن بیشتر است.
این عوارض و پیامدها عبارتند از:
-    زخم کلیه
-    فشار خون بالا
-    نارسایی کلیه
 

پزشکان معمولا ریفلاکس مثانه به حالب را حین آزمایشات پیگیری نوزاد یا کودک مبتلا به عفونت ادراری تشخیص میدهند. چنانچه کودک دارای علائمی چون درد یا سوزش حین دفع ادرار یا تب با علتی ناشناخته باشد، به پزشک مراجعه کنید.
پزشک پس از معاینه کودک، ممکن است شما را به یک متخصص در بیماری های دستگاه ادراری (اورولوژیست) ارجاع دهد.
در اینجا برخی اطلاعات جهت کمک به شما آمده است.

آنچه میتوان انجام داد
ازآنجا که ممکن است مدت ملاقات کوتاه باشد و به دلیل آنکه موضوعات زیادی وجود دارد که باید در مورد آن صحبت شود، بهتر است که از پیش خود را آماده كرده باشيد. سعی کنید موارد زير را در نظر بگيريد:
-    یادداشت کردن تمامی علائم
-    یادداشت کردن سوابق پزشکی کودک
-    یادداشت کردن سوابق پزشکی خانوادگی
-    یادداشت کردن تمامی داروهای مصرفی به همران میزان مصرفشان
-    تهیه یک لیست از سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید
سوالاتی که می توانید در مورد ریفلاکس مثانه به حالب بپرسید، عبارتند از:
-    چه عاملی باعث ابتلای کودکم به ریفلاکس مثانه به حالب شده است؟
-    آیا این مشکل عفونت کلیه است یا مثانه؟
-    کودکم به انجام چه آزمایشاتی نیاز دارد؟
-    چقدر احتمال دارد که کودکم بدون درمان بهبود یابد؟
-    فواید و خطرات درمان توصیه شده چیست؟
-    آیا فرزندم در معرض عوارض و پیامدهای این بیماری قرار دارد؟
-    چگونه بر سلامت فرزندم نظارت خواهید کرد؟
-    چه اقداماتی میتوانم انجام دهم تا فرزندم در آینده در معرض عفونت دستگاه ادراری قرار نگیرد؟
-    آیا سایر فرزندانم هم در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند؟
-    آیا توصیه میکنید فرزندم را نزد یک متخصص ببرم؟

انتظارات شما از پزشك
ممکن است پزشک این سوالات را از شما بپرسد:
-    چه زمانی برای اولین بار متوجه این علائم شدید؟
-    علائم همیشگی است یا گاهی بروز میکند؟
-    شدت علائم چه قدر است؟
-    چه چیزی باعث بهتر شدن علائم میشود؟
-    چه چیزی باعث بدتر شدن علائم میشود؟
-    آیا کسی در خانواده تان سابقه ابتلا به ریفلاکس مثانه به حالب دارد؟
-    آیا فرزندتان مشکلا رشدی داشته است؟
-    چه نوع آنتی بیوتیک هایی را جهت درمان سایر عفونت ها مانند عفونت گوش به کودکتان ارائه داده اید؟
 

آزمایش ادرار میتواند وجود عفونت دستگاه ادراری در کودکان را نشان دهد. ممكن است پزشك انجام آزمايشات زير را نیز توصيه نمايد:
-    سونوگرافی کلیه و مثانه
-    سیستو یورتروگرافی حین ادرار (VCUG)
-    اسکن هسته ای

گزینه های درمانی ریفلاکس مثانه به حالب به شدت بیماری بستگی دارد. کودکان مبتلا به موارد خفیف نوع اولیه ممکن است با بزرگ شدن درمان شوند.
گزینه های درمانی برای ریفلاکس مثانه به حالب شدید، عبارتند از:

داروها
عفونت ادراری به درمان فوری با آنتی بیوتیک نیاز دارد تا از پیشروی عفونت به کلیه ها پیشگیری شود. جهت جلوگیری از بروز عفونت ادراری پزشک آنتی بیوتیک را در دوزهای پایین تجویز خواهد کرد.
کودکی که با دارو درمان میشود باید حین مصرف آنتی بیوتیک مورد نظارت قرار گیرذد. این نظارت شامل معاینات فیزیکی و آزمایشات دوره ای است. 

جراحی
جراحی ریفلاکس مثانه به حالب، نقص در عملکرد دریچه بین حالب و مثانه را ترمیم میکند.
روش های جراحی عبارتند از:
-    عمل جراحی باز
-    جراحی لاپاروسکوپی رباتیک
-    جراحی اندوسکوپیک