سیاه سرفه
whooping cough
عامل بیماری سیاه سرفه باکتری است. هنگامی که فرد آلوده به این بیماری سرفه یا عطسه می کند ذرات درهوا پخش شده و هرکسی درآن نزدیکی باشد ممکن است به این بیماری مبتلا بشود.
شرح بیماری
سیاه سرفه نوعی عفونت بسیارمسری دستگاه تنفسی است. علامت مشخصه این بیماری سرفه شدید و تنفس سخت است که هنگام دم گرفتن صدایی شبیه هوووپ می دهد.
پیش ازکشف واکسن سیاه سرفه ، این بیماری ازبیماریهای خاص کودکان محسوب می شد. درحال حاضرکودکان درسنین بسیارپایین و همچنین نوجوانان و بزرگسالان علیه این بیماری واکسینه می شوند.
مرگ و میردرارتباط با سیاه سرفه نادراست و معمولاً فقط درنوزادان اتفاق می افتد به همین دلیل زنان باردارو افرادی که درکنارنوزاد هستند باید علیه این بیماری واکسینه شده باشند.
نشانه ها
بروزعلائم و نشانه های بیماری سیاه سرفه 10 روز طول می کشد. این علائم درابتدا خفیف و شبیه به علائم سرماخوردگی می باشد:
• آبریزش بینی
• گرفتگی بینی
• چشم قرمزو مرطوب
• تب
• سرفه
پس از یک یا دو هفته، علائم و نشانه ها بدتر می شود. تجمع زیاد مخاط درراه تنفسی باعث سرفه غیرقابل کنترل و موجب حملات شدید و طولانی سرفه می شود که ممکن است:
• تحریک به استفراغ
• پوست صورت قرمزیا آبی در نتیجه تهوع
• خستگی شدید
• پایان سرفه با صدای بلند درتنفس بعدی
گاهی اوقات فقط سرفه مداوم نشانه ای ازسیاه سرفه است. این بیماری درنوزادان که همراه با تلاش زیاد آنها برای نفس کشیدن می باشد، ممکن است باعث قطع موقتی تنفس بشود.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
اگرسرفه های فرد بیماربا موارد زیرهمراه بود، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
• استفراغ
• قرمز یا آبی شدن بیمار
• تلاش برای نفس کشیدن و یا وقفه قابل توجه در تنفس
• تنفس با صدا
علل
عامل بیماری سیاه سرفه باکتری است. هنگامی که فرد آلوده به این بیماری سرفه یا عطسه می کند ذرات درهوا پخش شده و هرکسی درآن نزدیکی باشد ممکن است به این بیماری مبتلا بشود.
عوامل تشدید
دو دلیل اصلی برای ابتلا به سیاه سرفه وجود دارد: یکی به اتمام رسیدن اثرواکسن که موجب می شود نوجوانان و بزرگسالان مستعد ابتلا به عفونت بشوند و دیگراینکه کودکان تا قبل ازدریافت کامل سه نوبت واکسن هنوزایمنی کافی درمقابل این بیماری ندارند و به همین علت بیشتردرمعرض ابتلا به سیاه سرفه هستند.
پیامدهای مورد نظر
نوجوانان و بزرگسالانی که به سیاه سرفه مبتلا می شوند اغلب بدون هیچ مشکلی بهبود پیدا می کنند اما تا قبل ازبهبودی عوارض زیردرنتیجه سرفه کردن شدید ممکن است اتفاق بیافتد:
• ضرب دیدگی و یا ترک خوردگی دنده
• فتق شکمی
• پاره شدن رگ های خونی روی پوست یا سفیدی چشم
نوزادان
در نوزادان به ویژه نوزادان زیر6 ماه عوارض سیاه سرفه شدید تر است :
• ذات الریه
• تنفس آهسته و یا متوقف شدن تنفس
• کم شدن آب بدن و یا از دست دادن وزن به دلیل مشکلات تغذیه
• تشنج
• ضربه مغزی
نوزادان و کودکان نوپا بیش ازسایرین درمعرض خطرعوارض سیاه سرفه هستند و احتمال بستری شدن آنها دربیمارستان زیاد است.
آمادگی برای ملاقات پزشک
ابتدا به پزشک خانوادگی خود یا متخصص اطفال مراجعه کنید. دربعضی موارد او شما را به بخش اورژانس بیمارستان می فرستد.
دراینجا اطلاعات لازم برای داشتن آمادگی قبل ازمراجعه به پزشک به شما داده می شود.
آنچه شما می توانید انجام دهید
• نوشتن هرنشانه ای که مشاهده کرده اید
• تاریخ آخرین تزریق واکسن
• سابقه پزشکی بیمار
• سوابق پزشکی خانوادگی
• نوشتن سؤالاتی که می خواهید ازپزشک بپرسید.
چه انتظاری ازپزشک دارید
ممکن است پزشک چنین سؤالاتی ازشما بپرسد:
• سرفه ها ازچه وقت شروع شده؟
• سرفه ها چقدرطول می کشد؟
• علت سرفه چیست؟
• آیا بیمارهنگام سرفه کردن قرمز یا آبی می شود؟
• آیا بیمارهنگام سرفه کردن عق می زند یا استفراغ می کند؟
• آیا کسی ازنزدیکان بتازگی به سیاه سرفه مبتلا شده است؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
تشخیص سیاه سفره درمراحل اولیه مشکل است چون علائم آن درابتدا شبیه به علائم سایربیماریهای تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و برونشیت می باشد.
گاهی پزشکان سیاه سرفه را با انجام معاینات بالینی تشخیص می دهند و گاهی نیازبه اقدامات بیشتری برای تشخیص هست ازجمله:
• آزمایش کشت بینی و گلو که پزشک با مکش نمونه ای ازبینی یا گلو برداشته و به آزمایشگاه می فرستد.
• آزمایش خون برای اندازه گیری تعداد گلبولهای سفید. بالا بودن شمارش گلبولهای سفید خون وجود عفونت یا التهاب درخون را نشان می دهد.
• عکسبرداری ازقفسه سینه برای بررسی وجود مایع درریه ها که درپنومونی ساده و سیاه سرفه اتفاق می افتد.
درمان و دارو
نوزادان معمولاً برای درمان سیاه سرفه دربیمارستان بستری می شوند زیرا ممکن است تزریق مایعات داخل وریدی برای آنها لازم باشد. همچنین این افراد باید بصورت ایزوله و جداگانه بستری بشوند.
دارو
تجویزآنتی بیوتیک دوره بهبود را سرعت می بخشد. بهتراست سایرافراد خانواده نیزدرمانهای پیشگیرانه را انجام بدهند.
سبک زندگی و مراقبت در خانه
راهنماییهای زیربرای مراقبت ازافراد مبتلا به سیاه سرفه درخانه می باشد:
• استراحت به میزان کافی دریک اتاق خنک، آرام و تاریک
• نوشیدن مایعات به مقدارزیاد مانند سوپ، آب میوه. نشانه های کم آبی کودکان عبارت است از لبهای خشک، گریه بدون اشک و پایین بودن حجم ادرار
• مصرف غذا بصورت وعده های کوچک برای جلوگیری ازاستفراغ بعد ازسرفه
• تمیزنگاه داشتن هوای خانه و اجتناب ازسیگارکشیدن
• جلوگیری ازسرایت بیماری با شستن مرتب دستها و ماسک زدن
داروهای جایگزین
دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری ازسیاه سرفه تزریق واکسن آن بهمراه دو بیماری خطرناک دیفتری و کزاز است. آغازواکسیناسیون ازدوره شیرخوارگی است.
سن تزریق واکسنها درزیرآمده است:
• 2 ماهگی
• 4 ماهگی
• 6 ماهگی
• 15 تا 18 ماهگی
• 4 تا 6 سالگی
عوارض جانبی واکسن
عوارض جانبی این واکسنها معمولا خفیف است و شامل تب، سردرد، خستگی و یا درد در محل تزریق می باشد .
واکسن تقویت کننده
• نوجوانان پزشکان یک تزریق تقویت کننده در سن 11 سالگی را برای ایمنی بدن در برابر سیاه سرفه (سیاه سرفه)، دیفتری و کزاز توصیه می کنند.
• بزرگسالان تزریق واکسن کزاز و دیفتری و سیاه سرفه هر 10 سال برای بزرگسالان خطرانتقال سیاه سرفه به نوزادان را کاهش می دهد.
• زنان باردار کارشناسان بهداشت به زنان باردارتوصیه می کنند که واکسن سیاه سرفه را بین هفته 27 و 36 بارداری برای محفاظت از نوزاد خود در طول چند ماه اول زندگی تزریق کنند.
همراهی و حمایت
دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.