شوک کاردیوژنیک
Cardiogenic shock
شوک کاردیوژنیک عارضه ای است که به طور ناگهانی قلب شما قادر به پمپاژ خون کافی جهت تغذیه نیازهای بدن نمی باشد.این عارضه معمولا توسط حمله قلبی وخیم ایجاد میشود اما همه افرادی که حمله قلبی داشته اند،به شوک کاردیوژنیک مبتلا نمیشوند.
شرح بیماری
شوک کاردیوژنیک عارضه ای است که به طور ناگهانی قلب شما قادر به پمپاژ خون کافی جهت تغذیه نیازهای بدن نمی باشد.این عارضه معمولا توسط حمله قلبی وخیم ایجاد میشود اما همه افرادی که حمله قلبی داشته اند،به شوک کاردیوژنیک مبتلا نمیشوند.
شوک کاردیوژنیک نادر است اما در صورت عدم درمان فوری ،غالبا کشنده خواهد بود.در صورتی که فورا درمان بشود،نیمی از افرادی که به آن مبتلا میشوند،زنده خواهند ماند
نشانه ها
علائم و نشانه های شوک کاردیوژنیک:
• تنفس سریع و شدید
• تنگی نفس وخیم
• ضربان قلب سریع و ناگهانی(tachycardia)
• بی هوش شدن
• نبض ضعیف
• فشار خون پایین(hypotension)
• تعرق
• پوست رنگ پریده
• دستان و پاهای سرد شده
• کمتر از مواقع عادی ادرار کردن یا عدم ادرار
علائم حمله قلبی
به علت اینکه اغلب مواقع شوک کاردیوژنیک در افرادی اتفاق می افتد که حمله قلبی داشته اند،دانستن علائم و نشانه های حمله قلبی لازم و ضروری است.که این علائم شامل موارد زیر می شوند:
• درد پرفشار و مچاله کننده در مرکز قفسه سینه که بیش از چند دقیقه ادامه پیدا کند.
• دردی که به شانه ها،یک یا هر دو بازو،کمر،یا حتی دندان ها و فک نیز سرایت کند.
• افزایش درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• تعرق
• سبک شدن سر یا سرگیجه ناگهانی
• حالت تهوع یا استفراغ
هنگامی که این علائم و نشانه ها را در خود مشاهده کردید فورا با اورژانس تماس بگیرید تا احتمال ابتلا به شوک کاردیوژنیک در شما کاهش یابد.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
درمان سریع و به موقع حمله قلبی احتمال زنده ماندن شما را بیشتر کرده و آسیب های قلبی را کاهش می دهد.اگر علائم حمله قلبی داشتید،با اورژانس تماس بگیرید.در صورتی که به اورژانس یا تلفن دسترسی ندارید،از شخصی بخواهید که شما را به نزدیکترین بیمارستان برساند.به هیچ وجه خودتان رانندگی نکنید.
علل
در بیشتر موارد،کمبود اکسیژن رسیده به قلب (معمولا در اثر حمله قلبی) موجب نابودی دهلیز پمپاژ اصلی میگردد.بدون رسیدن اکسیژن به جریان خون آن قسمت از قلب،عضلات قلب ممکن است ضعیفتر شده و در نهایت منجر به شوک کاردیوژنیک میگردد.
به شکل نادری،آسیب رسیدن به بطن راست قلب که خون را به شش ها(جهت اکسیژن) میفرستد موجب شوک کاردیوژنیک میشود.
دیگر دلایل احتمالی شوک کاردیوژنیک:
• التهاب عضلات قلب(myocarditis)
• عفونت دریچه های قلب(endocarditis)
• ضعیف شدن قلب در اثر هر علتی
• مصرف بیش از حد مواد یا مسمومیت در اثر اعتیاد که میتواند روی پمپاژ قلب تاثیر بگذارد.
عوامل تشدید
در صورتی که حمله قلبی داشته اید،احتمال ابتلا شما به شوک کاردیوژنیک افزایش می یابد.چنانچه :
• پیر باشید
• سابقه ایست قلبی یا حمله قلبی داشته اید
• در چندین شاهرگ های اصلی قلب خود انسداد داشته اید.
• دیابت یا فشار خون بالا دارید.
• زن هستید.
پیامدهای مورد نظر
در صورتی که فورا درمان نشوید،شوک کاردیوژنیک میتواند خطرناک باشد.آسیب خطرناک دیگری که ممکن است رخ دهد آسیب رسیدن به کبد،کلیه ها یا دیگر اندام ها در اثر نرسیدن اکسیژن خواهد بود
آزمایشات و تشخیص بیماری
شوک کاردیوژنیک معمولا در اورژانس تشخیص داده میشود.پزشک شما برای یافتن علائم و شنانه های شوک شما را معاینه کرده و سپس برای یافتن علت،آزمایشاتی خواهد گرفت.این آزمایشات ممکن است شامل:
• اندازه گیری فشار خون. افرادی که دچار این شوک شده اند،فشار خون بسیار پایینی خواهند داشت.
• نوارقلب(ECG). این آزمایش از طریق الکترودهایی که به پوست شما وصل شده اند،فعالیت های الکتریکی قلب شما را ضبط خواهد کرد.در صورتی که آسیب های عضلات قلب،مشکلات الکتریکی،یا مایعات اطراف قلب دارید،سیگنال های الکتریکی شما عادی نخواهد بود.
• X-ray قفسه سینه. این آزمایش به پزشک شما کمک میکند تا شکل و اندازه قلب و عروق خونی شما را بررسی کرده و ببیند که آیا مایعاتی در شش های شما وجود دارد یا خیر.
• آزمایش خون. برای یررسی آسیب های اندامی،عفونت و حمله قلبی از شما آزمایش خون گرفته میشود.نوع دیگری از آزمایش خون که گاز عروق خونی نیز ممکن است برای اندازه گیری اکسیژن موجود در خون گرفته شود.
• اکوکاردیوگرام. امواج صوتی تصاویری از قلب ایجاد میکنند که میتواند به تشخیص آسیب های ناشی از حمله قلبی کمک کند.
• آنژیوگرام. یک مایع رنگی از طریق یک لوله نازک بلند به رگ های قلب شما تزریق میشود.این مایع رنگ رگ های شما را در X-ray, مشخص کرده و نواحی مسدود شده را قابل تشخیص میکند.
درمان و دارو
درمان شوک کاردیوژنیک بر روی کاهش آسیب های ناشی از نرسیدن اکسیژن به اندام های قلب و دیگر اندام ها تمرکز دارد.
دستگاه های اورژانسی
بیشتر افرادی که دچار شوک کاردیوژنیک شده اند به اکسیژن اضافه احتیاج دارند.در صورت لزوم،شما به یک دستگاه تنفسی متصل خواهید شد.داروها و مایعات از طریق یک رگ در بازو به شما تزریق خواهد شد.
دارو
مایعات و پلاسما و داروهایی از طریق IV،برای درمان شوک کاردیوژنیک به شما داده خواهد شد تا توانایی قلب شما راب رای پمپاژ افزایش دهند.
• عامل های اینوتروپیک. برای بهبود عملکرد قلب،داروهایی مانند نوراپینفرین و دوپامین به شما داده خواهد شد تا هنگامی که دیگر درمان ها آغاز به کار کنند.
• آسپرین. درمانگران اورژانس ممکن است برای کاهش لخته سازی خون و عدم جریان گرفتن خون از رگ های باریک به شما آسپرین تزریق کنند.در صورتی که پزشک به شما گفته باشد که برای علائم حمله قلبی آسپرین مصرف کنید،خود آن را مصرف کرده و منتظر اورژانس بمانید.
• ترومبولیتیکس. این دارو ها که خورد کننده لخته ها یا فیبرونیلیتیکس نیز نامیده میشوند،به حل کردن لخته های خونی که جریان خون به سمت قلب را مسذوذ کرده اند کمک میکند.هرچه سریعتر پس از حمله قلبی این اروها را مصرف کنید،احتمال زنده ماندن شما بیشتر میشود.احتمالا شما ترومبولیتیکس مانند آلتپلاس،یا رتپلاس دریافت کنید فقط در صورتی که دسته بندی داروهای قلبی در دسترس نباشد.
• داروهای ضد پلاکت. در اورژانس ممکن است داروهایی شبیه به اسپرین به شما داده شود تا از ایجاد لخته های جدید جلوگیری شود.این داروها شامل کلوپیدوگرل خوراکی و پلاکت گلیکوپروتئین داده شود.
• دیگر داروهای رقیق کننده خون. ممکن است داروهای دیگری نظیر هپارین،به شما داده شود تا از ایجاد لخته در خون شما جلوگیری شود.هپارین تزریقی معمولا در اولین روزهای پس از حمله قلبی به بیمار داده میشود.
جراحی های پزشکی
جراحی های پزشکی برای درمان شوک کاردیوژنیک معمولا بر روی بازگرداندن خون ا قلب شما تمرکز دارد:
• آنژیوپلاستی. در صورتی که حین معاینه انسدادی پیدا شد،پزشک شما میتواند یک لوله ی نازک و بلند را در رگ پای شما تزریق کرده تا انسداد رگ قلبی شما را باز کند.
یک استند سوراخ فلزی ممکن است درون شاهرگ شما جای گذاشته شده تا در طول زمان آن را باز نگاه دارد.در بیشتر موارد،این استنت را با یک دارو پوشانده تا شاهرگ رت باز نگه دارد.
• پمپ بالون. پزشک شما یک پمپ بالون را در رگ اصلی قلب شما جایگزاری میکند.این بالون در آئورت پرباد و کم باد شده و به جریان خون کمک میکند و برخی از حجم کاری قلب را به عهده میگیرد.
• گردش خون مکانیکال. روش هایی که از پمپ بالون جدیدتر هستند،برای بهبود جریان خون و رساندن اکسیژن به بدن استفاده میشوند.مانند ECMO
جراحی
در صورتی که داروها و عملیات ها مفید واقع نشدند،ممکن است پزشک شما جراحی را توصیه کند:
• جراحی ایجاد میانبر در شریان. این جراحی شامل دوختن رگ ها و شریان هایی میشود که پشت وریدها را مسدود کرده اند.ممکن است پزشک شما مدتی پس از حمله قلبی این جراحی را پیشنهاد دهد.گاهی جراحی ایجاد میانبر به صورت اورژانسی نیز انجام میشود.
• جراحی ترمیم آسیب های قلبی. برخی مواقع یک جراحت و آسیب،مانند یک پارگی در یکی از دهلیزهای قلب یا دریچه های آن میتواند موجب شوک کاردیوژنیک گردد.ممکن است جراحی بتواند این مشکل را حل کند.
• یک ابزار کمکی بطن چپ. یک ابزار مکانیکی میتواند درون بطن کاشته شده و به قلب متصل گردد تا به پمپاژ کمک کند.ممکن است این ابزار بتواند به افرادی که بیماری قلبی مرحله آخر دارند و منتطر پیوند قلب هستند و یا قادر به پیوند قلب نیستند کمک کند.
• پیوند قلب. چنانچه قلب شما جوری آسیب دیده باشد که هیچ درمانی مناسب نباشد،ممکن است پیوند قلب آخرین راه درمان باشد.
پیشگیری
بهترین راه پیشگیری از شوک کاردیوژنیک ایجاد تغییراتی در سبک زندگی است تا قلب شما را سالم نگه داشته و فشار خون شما را عادی نگه دارد
• از سیگار کشیدن مستقیم یا غیرمستقیم اجتناب کنید. چندین سال پس از ترک سیگار،احتمال سکته قلبی شما به اندازه افراد غیر سیگاری خواهد بود.
• وزن خود را سالم نگه دارید. اضافه وزن داشتن،باعث تشدید احتمال حمله قلبی و شوک کاردیوژنیک میشود که این عوامل تشدید شامل فشار خون بالا،بیماری قلبی و دیابت میشود.کم کردن تنها 10 پوند(4.5 کیلوگرم) میتواند فشار خون شما را پایین آورده و سطح کلسترول شما را بهبود بخشد.
• کلسترول و چربی اشباع شده کمتری مصرف کنید.محدود کردن این عوامل،مخصوصا چربی اشباع شده،میتواند احتمال بیماری قلبی را کاهش دهد.
• شکر اضافه و الکل را محدود کند. این امر به شما کمک میکند که از مواد غیرمغذی اجتناب کرده و وزن شما را سالم نگه می دارد.
• به طور منظم ورزش کنید. ورزش میتواند فشار خون شما را پایین بیاورد،سطح کلسترول های مغذی شما را بالا آورده و سلامت رگ های خونی و قلب شما را تضمین کند.روزانه 30 دقیقه انجام فعالیت هایی مانند پیاده روی،دویدن،شنا کردن و دوچرخه راندن،میتواند بسیار مفید باشد.
در صورتی که حمله قلبی داشته اید،توجه و مراقبت فوری میتواند از شوک کاردیوژنیک پیشگیری کند.چنانچه فکر میکنید که دچار حمله قلبی شده اید فورا با اورژانس تماس بگیرید.