فیستول رکتوواژینال (فیستول راست روده ای -مهبلی )
فیستول رکتوواژینال (فیستول راست روده ای -مهبلی )
فیستول رکتوواژینال نوعی ارتباط غیر طبیعی بین بخش انتهایی روده بزرگ -مقعد - و مهبل استدر صورتی که هر یک از علایم فیستول رکتوواژینال را داشتید ،به پزشکتان مراجعه نمایید
شرح بیماری
فیستول رکتوواژینال نوعی ارتباط غیر طبیعی بین بخش انتهایی روده بزرگ -مقعد - و مهبل است .ممکن است محتویات موجود در روده به فیستول راه پیدا کنند و باعث شوند تا
گاز یا مدفوع وارد مهبل شود .
ممکن است فیستول رکتوواژینال در اثر موارد زیر بوجود اید :
· آسیب دیدگی در طی دوران کودکی
· بیماری کرون و یا سایر بیماری‌های التهابی روده ای
· پرتودرمان یا سرطان ناحیه لگنی
· پیامدهای ناشی از جراحی ناحیه لگنی
این بیماری میتواند باعث بروز استرس و ناراحتی‌های روحی و فیزیکی شود که بر اعتماد بنفس و ارتباط فرد با دیگران اثر می‌گذارد .
در صورتی که نشانه‌های این بیماری را دارید ،با پزشکتان مشورت کنید حتی اگر وضعیت شما شرم‌آور است .در بعضی موارد این بیماری خود بخود بهبود می‌یابد ولی در بیشتر موارد به جراحی نیاز دارد .
نشانه ها
ممکن است شما با توجه به محل قرار گیری و اندازه فیستول ،علائمی خفیف و یا مشکلاتی جدی در رابطه با بهداشت و خویشتن داری داشته باشید .نشانه های فیستول رکتوواژینال عبارتند از :
· خروج گاز یا مدفوع یا چرک از مهبل
· ترشحات واژنی با بوی شدید
· عفونت های مکرر مجاری ادراری و یا واژنی
· درد و ناراحتی مهبل و فرج و ناحیه میان مهبل و مقعد
· درد در طی رابطه جنسی
زمان مناسب مراجعه به پزشک
در صورتی که هر یک از علایم فیستول رکتوواژینال را داشتید ،به پزشکتان مراجعه نمایید .فیستول میتواند نشان دهنده ی مشکلات اولیه ناشی از بیماری جدی‌تر باشد مانند ناحیه چرکی و عفونی(ورم چرکی ) و یا سرطان .تعیین علت فیستول میتواند به پزشکتان کمک کند تا نوعی برنامه درمانی را ترتیب دهد .
علل
فیستول رکتوواژینال ممکن است به دلایل زیر بروز کند :
· آسیب دیدگی در طی تولد کودک :اسیب دیدگی های مرتبط به زایمان اصلی‌ترین دلیل بروز این بیماری هستند و شامل این موارد می‌شوند :پارگی پرینه که به روده ها کشیده می‌شود و یا عفونت یک اپی زیاتومی -یک برش جراحی به منظور بزرگ سازی پرینه در طی وضع حمل .ممکن است این موارد پس از یک زایمانی طولانی و دشوار بوجود اید .این انواع از فیستولها شامل اسفنکتر مقعدی هم می‌شوند -حلقه ای از عضلات که در بخش انتهایی راست روده قرار گرفته‌اند و به دفع مدفوع کمک میکنند
· بیماری کرون :این بیماری دومین دلیل عمده ی فیستول رکتوواژینال است .بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده ای است که در آن پوشش مسیر گوارشی ملتهب می‌شود .بیشتر خانمهای مبتلا به بیماری کرون هیچ وقت به فیستول رکتوواژینال دچار نمیشوند ولی به میزان بیشتری در معرض آن قرار دارند
· سرطان و یا پرتودرمانی ناحیه لگنی :توموری سرطانی در ناحیه ی راست روده ،مهبل ،کانال مقعد ،دهانه رحم و رحم میتواند منجر به فیستول رکتوواژینال شود .پرتودرمانی این ناحیه هم میتواند احتمال ابتلا به بیماری یاد شده را افزایش دهد .معمولا فیستولهای ناشی از جراحی ،در طی 6 ماه تا دو سال پس از درمان بروز میکنند
· جراحی که شامل مهبل ،پرینه ،راست روده و مقعد می‌شود :در صورتی که فرد قبلاً ناحیه ی تحتانی لگنی را جراحی کرده باشد مانند برداشت رحم (هیسترکتومی ) در مواردی نادر این امکان وجود دارد که فیستول بوجود اید ..ممکن است فیستول در طی آسیب دیدگی ناشی از جراحی و یا نشت و یا عفونتی بوجود اید که در مراحل بعد گسترش می‌یابد .
· سایر دلایل :در مواردی نادر این بیمار ی به دلیل عفونت مقعد یا رکتوم،عفونت کیسه های کوچک محدب در مجرای گوارشی (دیورتیکولیت ) ،التهاب بلند مدت کولون و راست روده (کولیت اولسراتیو ) ،مدفوع خشک و سخت که در راست روده گیر میکند (گیر افتادگی مدفوع ) یا آسیب دیدگی های واژنی که ارتباطی با تولد کودک ندارد .
عوامل تشدید
در این زمینه با پزشکتان مشورت نمایید
پیامدهای مورد نظر
فیستول رکتوواژینال ممکن است به دلایل زیر بروز کند :
· آسیب دیدگی در طی تولد کودک :اسیب دیدگی های مرتبط به زایمان اصلی‌ترین دلیل بروز این بیماری هستند و شامل این موارد می‌شوند :پارگی پرینه که به روده ها کشیده می‌شود و یا عفونت یک اپی زیاتومی -یک برش جراحی به منظور بزرگ سازی پرینه در طی وضع حمل .ممکن است این موارد پس از یک زایمانی طولانی و دشوار بوجود اید .این انواع از فیستولها شامل اسفنکتر مقعدی هم می‌شوند -حلقه ای از عضلات که در بخش انتهایی راست روده قرار گرفته‌اند و به دفع مدفوع کمک میکنند
· بیماری کرون :این بیماری دومین دلیل عمده ی فیستول رکتوواژینال است .بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده ای است که در آن پوشش مسیر گوارشی ملتهب می‌شود .بیشتر خانمهای مبتلا به بیماری کرون هیچ وقت به فیستول رکتوواژینال دچار نمیشوند ولی به میزان بیشتری در معرض آن قرار دارند
· سرطان و یا پرتودرمانی ناحیه لگنی :توموری سرطانی در ناحیه ی راست روده ،مهبل ،کانال مقعد ،دهانه رحم و رحم میتواند منجر به فیستول رکتوواژینال شود .پرتودرمانی این ناحیه هم میتواند احتمال ابتلا به بیماری یاد شده را افزایش دهد .معمولا فیستولهای ناشی از جراحی ،در طی 6 ماه تا دو سال پس از درمان بروز میکنند
· جراحی که شامل مهبل ،پرینه ،راست روده و مقعد می‌شود :در صورتی که فرد قبلاً ناحیه ی تحتانی لگنی را جراحی کرده باشد مانند برداشت رحم (هیسترکتومی ) در مواردی نادر این امکان وجود دارد که فیستول بوجود اید ..ممکن است فیستول در طی آسیب دیدگی ناشی از جراحی و یا نشت و یا عفونتی بوجود اید که در مراحل بعد گسترش می‌یابد .
· سایر دلایل :در مواردی نادر این بیمار ی به دلیل عفونت مقعد یا رکتوم،عفونت کیسه های کوچک محدب در مجرای گوارشی (دیورتیکولیت ) ،التهاب بلند مدت کولون و راست روده (کولیت اولسراتیو ) ،مدفوع خشک و سخت که در راست روده گیر میکند (گیر افتادگی مدفوع ) یا آسیب دیدگی های واژنی که ارتباطی با تولد کودک ندارد
آمادگی برای ملاقات پزشک
شما میتوانید به پزشک خانوادکی و یا عمومی مراجعه کنید.ممکن است پس از ارزیابی های اولیه به متخصص زنان و زایمان و یا متخصص کلورکتال (راست روده و روده بزرگ ) ارجاع داده شوید .
با این روش‌ها میتوانید برای ملاقات با پزشکتان آماده شوید :
-علائم خود را بنویسید حتی موارد غیر مرتبط
-لیستی از سابقه پزشکی خود تهیه کنید مانند سایر بیماری‌ها ،جراحی های پیشین ،نام تمام داروهای مصرفی
-سوالاتی را که میخواهید از پزشکتان بپرسید را یادداشت نمایید و لیستی از آن تهیه کنید .این لیست را با خود ببرید و در طی جلسه یادداشت‌هایی از سخنان پزشکتان بردارید
میتوانید در زمینه فیستول رکتوواژینال این سؤالات را از پزشکتان بپرسید :
· دلیل اصلی بروز علایم چیست ؟ و سایر دلایل کدامند ؟
· به چه ازمایشاتی نیاز است و بهترین اقدام کدام است ؟
· آیا این بیماری موقتی است یا مزمن ؟
· روش‌های درمانی موجود کدامند و شما کدامکی را پیشنهاد میکنید ؟
· روش‌های درمانی جایگزین کدامند ؟
· آیا بروشور و یا وب سایتی در خصوص قارچ ناخن وجود دارد ؟
در صورتی که سؤال دیگری هم داشتید میتوانید با پزشکتان مشورت کنید .
چه توقعاتی از پزشکمان داشته باشیم ؟
احتمالاً پزشکتان نیز این سؤالات را از شما می‌پرسد :
· چه زمانی علائم شما اغاز شد ؟
· ایا علائم شما ممتد بوده اند و یا مقطعی ؟
· شدت علائمتان چقدر است ؟
· ایا روشی وجود دارد که علائمتان را بهبود بخشد و یا وخیم کند ؟
· آیا اجابت مزاج منظمی داشته‌اید ؟
· آیا عدم کنترل در مدفوع داشته‌اید ؟
· آیا به اندازه‌ای دچار یبوست شده‌اید که مجبور شوید در طی اجابت مزاج فشار زیادی به خود وارد کنید ؟
· آیا زایمان طبیعی داشته‌اید و پیامدهای آن کدامند ؟
· آیا تا به حال جراحی لگنی داشته‌اید ؟
· آیا به دلیل ابتلا به سرطان زنان مورد درمان قرار گرفته‌اید ؟
· آیا پرتودرمانی ناحیه لگنی داشته‌اید ؟
· آیا به سایر بیماری‌ها مانند بیماری کرون مبتلا هستید ؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
پزشکتان با توجه به وضعیت شما از ازمایشات فیزیکی و تعدادی از آزمایش های ویژه استفاده میکند .
ارزیابی فیزیکی
پزشکتان با استفاده از معاینه سعی میکند تا محل فیستول رکتواژینال و حجم تومور احتمالی ،عفونت یا ورم چرکی را تعیین نماید .پزشکتان در معاینه ناحیه مهبل ،مقعد و ناحیه میان آن‌ها با نام پرینه را با دستکش بررسی میکند .
اگرچه وجود فیستول در مهبل خیلی کم است و به راحتی میتوان آن را دید ،ممکن است پزشکتان از وسیله‌ای مشابه اسپکولوم به نام پروکتوسکوپ استفاده کند و آن را داخل مقعد و راست روده برده تا اختلالات را تشخیص دهد .
همچنین ممکن است پزشکتان در طی این پروسیجر ،نمونه ای از بافت محل را برای تستهای ازمایشگاهی بردارد .
تستهای موجود به منظور تشخیص فیستول
ممکن است پزشکتان در طی معاینه فیزیکی نتواند فیستول را بیابد و از سایر روش‌ها به منظور مکان یابی و ارزیابی فیستول رکتوواژینال استفاده نماید .این ازمایشات به تیم پزشکی کمک میکنند تا برنامه‌ریزی برای جراحی داشته باشند .
• تستهای کنتراست :واژینوگرام یا تنقیه باریوم به تشخیص فیستولهای موجود در راست روده فوقانی کمک میکند .این تست از ماده کنتراست به منظور مشخص سازی مهبل یا روده در عکس برداری با اشعه ایکس استفاده میکند .
• آزمایش رنگ آبی :در این تست تامپونی در مهبل قرار داده می‌شود و سپس ماده‌ای آبی رنگ در راست روده تزریق میشد .بروز لکه های آبی بروی تامپون نشان دهنده ی فیستول میباشد .
• سی تی اسکن :سی تی اسکن لگن خاصه و شکم میتواند به نسبت اشعه ایکس تصاویر دقیق‌تری بوجود آورد .این روش میتواند دلیل بروز فیستول و محل آن را تعیین کند .
• ام ار ای :این تست تصاویری از بافتای نرم بدن تهیه میکند و میتواند محل فیستوا و امکان درگیری سایر اعضای لگنی و یا بروز تمور را تعیین نماید
• سونوگرافی انورکتال :این پروسیجر از امواج صوتی به منظور تولید تصویر های ویدیویی از راست روده و مقعد استفاده میکند .پزشکتان وسیله‌ای نازک و چوب مانند را در داخل سوراخ مقعد و راست روده می‌برد .این آزمایش میتواند ساختار ماهیچه باسطه مقعدی و آسیب های ناشی از تولد کودک را مشخص نماید
• مانومتری انورکتال :این تست میزان حساسیت و عمل‌کرد راست روده را سنجیده و میتواند اطلاعاتی در خصوص اسفنکتر راست روده ای و توانایی فرد در کنترل مدفوع بدهد .این تست نمیتواند محل دقیق فیستول را تعیین کند ولی میتواند به برنامه‌ریزی برای بهبود و ترمیم آن کمک کند .
• سایر ازمایشات :در صورتی که پزشکتان احتمال دهد شما به بیماری‌های التهابی روده ای مبتلا شده‌اید ،از کولونوسکوپی به منظور مشاهده ی روده بزرگ استفاده میکند .پزشکتان میتواند در طی این پروسیجر نمونه‌ای از بافت را برای ازمایشات ازمایشکاهی بردارد که خود ممکن است نشان دهنده ی بیماری کرون باشند .
درمان و دارو
نشانه‌های فیستول رکتوواژینال میتوانند ناراحت‌کننده باشند ولی در بیشتر موارد روش‌های درمانی مؤثر هستند .درمان این بیماری با توجه به دلیل ،اندازه و موقعیت و تأثیر فیستول بر بافتهای مجاور صورت میگیرد .
دارودرمانی
ممکن است پزشکتان از دارو به منظور کمک به درمان فیستول و یا آمادگی برای فیستول استفاده نماید :
• انتی بیوتیک ها :در صورتی که ناحیه اطراف فیستول عفونی شده باشد ،به شما پیش از جراحی انتی بیوتیک داده می‌شود .از انتی بیوتیک ها برای خانمهای مبتلا به بیماری کرون که به فیستول دچار می‌شوند هم استفاده می‌شود
• اینفلکسی ماب :این فلکسی ماب (Remicade) میتواند به کاهش التهاب و بهبود فیستول در خانمهای مبتلا به بیماری کرون کمک نماید
جراحی
بیشتر افراد برای درمان و یا بستن فسیتول به جراحی نیاز می یابند .پیش از آغاز جراحی ،پوست و بافتهای اطراف فیستول باید سالم باشند و عفونت یا التهاب نداشته باشند .ممکن است پزشکتان توصیه کند که سه تا شش ماه پیش از جراحی صبر کنید تا مطمئن شوید بافتهای اطراف سالم هستند و احتمال بسته شدن فیستول به صورت خود بخود هم مشخص شود
معمولاً جراح زنان و زایمان یا جراح کلورکتال یا هر دو با هم در یک تیم فیستول را می‌بندند.هدف برداشت مجرای فیستول و انسداد دهانه با دوخت بافتهای سالم است .گزینه های جراحی عبارتند از :
• دوختن سر و یا تکه‌ای از بافت بیولوژیکی فیستول مقعدی به فیستول :تا بافتها در داخل این تکه رشد نمایند و فیستل بهبود یابد
• استفاده از بافتهای اطراف :برداشت بخشی از بافتهای سالم اطراف یا تا زدن قسمتی از بافتهای سالم بروی دهانه فیستول
• ترمیم عضلات اسفنکتر مقعدی :در صورتی از این روش استفاده می‌شود که این بخش‌ها توسط فیستول و یا زخم و یا آسیب دیدگی بافتی ناشی از پرتودرمانی و یا بیماری کرون اختلالاتی پیدا کرده باشند
• در موارد پیچیده و یا عود کننده از کولوستومی پیش از ترمیم فیستول استفاده می‌شود :تا مدفوع به جای راست روده به سمت دریچه ی شکمی هدایت شود .در بیشتر موارد نیازی به این جراحی نیست ولی در صورتی که بافتهای شما آسیب دیده باشند و یا جراحاتی به دلیل جراحی های پیشین و یا پرتو درمانی داشته باشند و یا بدنتان عفونتی داشته باشد و یا به الودگی مدفوعی ،تومور سرطانی یا ورم چرکی دچار شده باشید از این روش استفاده می‌شود .در این موارد پزشکتان هشت تا دوازده هفته صبر میکند تا به ترمیم فیستول بپردازد .معمولا پس از سه تا شش هفته و تأیید بهبود فیستول ،کولوستومی انجام نمی‌گیرد و عمل‌کرد نرمال شکمی باز می‌گردد .
سبک زندگی و مراقبت در خانه
نشانه‌های فیستول رکتوواژینال میتوانند ناراحت‌کننده باشند ولی در بیشتر موارد روش‌های درمانی مؤثر هستند .درمان این بیماری با توجه به دلیل ،اندازه و موقعیت و تأثیر فیستول بر بافتهای مجاور صورت میگیرد .
دارودرمانی
ممکن است پزشکتان از دارو به منظور کمک به درمان فیستول و یا آمادگی برای فیستول استفاده نماید :
• انتی بیوتیک ها :در صورتی که ناحیه اطراف فیستول عفونی شده باشد ،به شما پیش از جراحی انتی بیوتیک داده می‌شود .از انتی بیوتیک ها برای خانمهای مبتلا به بیماری کرون که به فیستول دچار می‌شوند هم استفاده می‌شود
• اینفلکسی ماب :این فلکسی ماب (Remicade) میتواند به کاهش التهاب و بهبود فیستول در خانمهای مبتلا به بیماری کرون کمک نماید
جراحی
بیشتر افراد برای درمان و یا بستن فسیتول به جراحی نیاز می یابند .پیش از آغاز جراحی ،پوست و بافتهای اطراف فیستول باید سالم باشند و عفونت یا التهاب نداشته باشند .ممکن است پزشکتان توصیه کند که سه تا شش ماه پیش از جراحی صبر کنید تا مطمئن شوید بافتهای اطراف سالم هستند و احتمال بسته شدن فیستول به صورت خود بخود هم مشخص شود
معمولاً جراح زنان و زایمان یا جراح کلورکتال یا هر دو با هم در یک تیم فیستول را می‌بندند.هدف برداشت مجرای فیستول و انسداد دهانه با دوخت بافتهای سالم است .گزینه های جراحی عبارتند از :
• دوختن سر و یا تکه‌ای از بافت بیولوژیکی فیستول مقعدی به فیستول :تا بافتها در داخل این تکه رشد نمایند و فیستل بهبود یابد
• استفاده از بافتهای اطراف :برداشت بخشی از بافتهای سالم اطراف یا تا زدن قسمتی از بافتهای سالم بروی دهانه فیستول
• ترمیم عضلات اسفنکتر مقعدی :در صورتی از این روش استفاده می‌شود که این بخش‌ها توسط فیستول و یا زخم و یا آسیب دیدگی بافتی ناشی از پرتودرمانی و یا بیماری کرون اختلالاتی پیدا کرده باشند
• در موارد پیچیده و یا عود کننده از کولوستومی پیش از ترمیم فیستول استفاده می‌شود :تا مدفوع به جای راست روده به سمت دریچه ی شکمی هدایت شود .در بیشتر موارد نیازی به این جراحی نیست ولی در صورتی که بافتهای شما آسیب دیده باشند و یا جراحاتی به دلیل جراحی های پیشین و یا پرتو درمانی داشته باشند و یا بدنتان عفونتی داشته باشد و یا به الودگی مدفوعی ،تومور سرطانی یا ورم چرکی دچار شده باشید از این روش استفاده می‌شود .در این موارد پزشکتان هشت تا دوازده هفته صبر میکند تا به ترمیم فیستول بپردازد .معمولا پس از سه تا شش هفته و تأیید بهبود فیستول ،کولوستومی انجام نمی‌گیرد و عمل‌کرد نرمال شکمی باز می‌گردد .
داروهای جایگزین
در این زمینه با پزشکتان مشورت نمایید
پیشگیری
در این زمینه با پزشکتان مشورت نمایید
همراهی و حمایت
در این زمینه با پزشکتان مشورت نمایید
