سندرم تخمدان پلي كيستيك يا PCOS وضعيتي است كه در آن سطوح هورمون هاي جنسي استروژن و پروژسترون يك زن از حالت تعادل خارج ميشوند و اين امر منجربه رشد كيست هاي تخمدان (توده هاي خوش خيم در تخمدان) ميگردد. بروز سندرم تخمدان پلي كيستيك در چرخه قاعدگي، باروري، عملكرد قلب و شكل ظاهري يك زن ايجاد خلل ميكند.
علت بروز سندرم تخمدان پلي كيستيك (PCOS) چيست؟
در حاليكه عامل اصلي ابتلا به سندرم تخمدان پلي كيستيك بطور دقيق مشخص نميباشد، پزشكان معتقدند عدم تعادل هورموني و عوامل ژنتيكي در بروز اين وضعيت نقش دارند. زناني كه مادر يا خواهر مبتلا به اين وضعيت داشته اند، بيشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
شايد يكي ديگر از عوامل بروز اين وضعيت، توليد بيش از حد هورمون آندروژن باشد. آندروژن، هورمون جنسي مردانه ايست كه بدن زنان نيز آنرا توليد ميكند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلي كيستيك، اغلب اين هورمون را بالاتر از حد طبيعي توليد ميكنند. اين امر ميتواند بر آزاد شدن تخمك و انتشار آن در زمان تخمك گذاري اثرگذار باشد. ممكن است علت افزايش سطح هورمون آندروژن، انسولين (هورموني كه قند و نشاسته را به انرژي تبديل ميكند) مازاد باشد.
علائم سندرم تخمدان پلي كيستيك (PCOS) چيست؟
معمولا علائم و نشانه هاي سندرم تخمدان پلي كيستيك فورا پس از شروع قاعدگي آغاز ميگردد. نوع و شدت علائم در هر فرد متفاوت است. شايعترين نشانه سندرم تخمدان پلي كيستيك، بي نظمي دوره هاي قاعدگي است.
از آنجاييكه مشخصه سندرم تخمدان پلي كيستيك، كاهش هورمون هاي زنانه است، امكان بروز برخي ويژگي هاي مردانه در زنان مبتلا وجود دارد كه عبارتند از:
- رشد موي زائد در نواحي صورت، قفسه سينه، شكم و انگشتان دست و پا
- كاهش سايز سينه
- كلفت شدن صدا
- نازك شدن تارهاي مو
ساير علائم عبارتند از:
- آكنه (جوش)
- افزايش وزن
- درد لگن
- اضطراب يا افسردگي
- ناباروري
علاوه بر علائم سندرم تخمدان پلي كيستيك، همزمان امكان بروز ساير مشكلات از قبيل ديابت، فشار خون و كلسترول بالا نيز وجود دارد. همگي اين بيماري ها با افزايش وزن ناشي از سندرم تخمدان پلي كيستيك مرتبط ميباشند.
درمان سندرم تخمدان پلي كيستيك (PCOS) چگونه است؟
سندرم تخمدان پلي كيستيك قابل درمان نميباشد. درمان اين بيماري، بر كنترل علائم و مديريت بيماري در جهت پيشگيري از بروز پيامدهاي مرتبط تمركز دارد. درمان در هر فردي متفاوت بوده و به علائم موجود در وي بستگي دارد.
به همه زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلي كيستيك، دنبال كردن يك رژيم غذايي سالم و ورزش منظم توصيه ميگردد؛ به ويژه آندسته از مبتلاياني كه اضافه وزن دارند. اين امر چرخه قاعدگي را تنظيم كرده و سطح قند خون را كاهش ميدهد.
براي زناني كه تصميم بارداري ندارند، قرص هاي ضد بارداري تجويز ميگردد. اين قرص ها قادرند آكنه را درمان كنند، چرخه قاعدگي را تنظيم كنند و ميزان هورمون مردانه، مانند تستوسترون را در بدن كاهش دهند. براي زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلي كيستيك كه به ناباروري دچار شده اند نيز داروهاي باروري تجويز ميشود تا به تخمك گذاري شان كمك شود.
آنتي آندروژن ها (ضد آندروژن ها) داروهايي هستند كه ميزان هورمون مردانه را كاهش ميدهند. اين داروها به متوقف ساختن رشد موي زائد و كاهش آكنه كمك ميكنند. در برخي موارد نيز جهت كاهش قند خون و تستوسترون، داروهاي ديابت تجويز ميگردد.
ممكن است در برخي زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلي كيستيك، انجام عمل جراحي ضروري باشد. حفاري تخمدان، يك روش جراحي است كه در آن پزشك توسط يك سوزن كوچك تخمدان را سوراخ ميكند تا به منظور از بين بردن بخشي از تخمدان، جريان الكتريكي از آن عبور كند.
