طی روزهای گذشته، خبری بسیار ناراحت کننده و ناگوار در مورد مرگ یکی از اعضای برنامه نوستالژی و دوست داشتنی کلاه قرمزی شنیدیم. خبری ناراحت کننده از مرگ دنیا فنی زاده، عروسک گردان شخصیت کلاه قرمزی. بیماری خانم فنی زاده که منجربه مرگ ایشان شد، سارکوم بافت نرم نام دارد که در عضله دست ایشان شکل گرفت. در این مطلب سعی کرده ایم شما را با این نوع سرطان آشنا کنیم و آگاهیتان را در این خصوص افزایش دهیم.
سارکوم بافت نرم چیست؟
سارکوم، نوعی سرطان است که از بافت های خاص مانند استخوان یا عضله شروع میشود. دو نوع اصلی سارکوم، سارکوم بافت نرم و سارکوم استخوان میباشد. سارکوم بافت نرم در بافت های نرمی مانند چربی، عضله، عصب، بافت فیبری، عروق خونی و بافت های عمیق پوست شکل میگیرد. این بافت ها در تمام نقاط بدن یافت میشوند. اغلب اوقات، این نوع سرطان در دست یا پا ایجاد میشود؛ اما میتواند تنه، سر و گردن، اندام های داخلی و ناحیه پشت حفره شکمی (خلف صفاق) را نیز درگیر میکند. سارکوم، نوع شایعی از تومور نیست و بسیاری از سرطان ها جزء دسته تومورهایی بنام کارسینوم میباشند.
سارکومی که اغلب در استخوان ها ایجاد میشود، استئو سارکوم و سارکومی که اغلب در کودکان بروز میابد، تومورهای خانواده اوینگ و رابدومیوسارکوم نام دارد که بطور جداگانه مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت.
تومورهای بافت نرم دارای انواع مختلفی است که همگی سرطانی هستند. هنگامیکه نام سارکوم به یکی از اعضای بدن نسبت داده میشود، بدین معناست که این تومور، بدخیم (سرطانی) است. برخی از تومورهای بافت نرم، نیمه سرطانی و نیمه غیر سرطانی هستند. این گونه تومورها را متوسط مینامند.
سارکوم بافت نرم دارای بیش از 50 نوع مختلف است که همگی در اینجا ذکر نشده اند. برخی از آنها عبارتند از:
- فیبروسارکوم (بزرگسالان)
- سارکوم آلوئولار بافت نرم
- آنژیوسارکوم
- سارکوم سلول روشن
- تومور با سلول گرد کوچک دسموپلاستیک
- سارکوم اپیتلیویید
- سارکوم فیبرو میکسویید درجه پایین
- تومور استرومال گوارشی (GIST)
- کاپوزی سارکوما (نوعی سارکوم که در سلول های جداره لنف یا عروق خونی گسترش میابد)
- لیپوسارکوم
- لیومیوسارکوم
- مزانشیمال بدخیم
- تومورهای بدخیم غلاف عصب محیطی
- میکسوفیبروسارکوم
- رابدومیوسارکوم
- سارکوم سینوویال
- سارکوم پلئومورف نامشخص
بسیاری از این انواع به ورود در جزئیات بیشتری نیاز دارد که در اینجا بدان نمیپردازیم. بسیاری دیگر از انواع تومورها وجود دارند که با نام سارکوم بافت نرم شناخته میشوند، اما همگی نادر هستند.
تومورهای بافت نرم متوسط عبارتند از:
- درماتوفیبروسارکوم
- فیبروماتوز
- همانژیواندوتلیومای
- فیبروسارکوم (اطفال)
- تومور لیفی انفرادی
انواع سارکوم بافت نرم
- فیبروسارکوم بزرگسالان. معمولا بر بافت فیبروز دست، پا یا تنه اثر میگذارد. بروز این نوع سارکوم در سنین 20 تا 60 سالگی شایع است، اما میتواند هر فردی را در هر سنی، حتی نوزادی درگیر کند.
- سارکوم آلوئولار بافت نرم. سرطان نادریست که اغلب در جوانان بروز پیدا میکند. بیشترین نقطه ای که درگیر این سارکوم میشود، پا میباشد.
- آنژیوسارکوم. این نوع سارکوم در عروق خونی یا عروق لنفاوی شکل میگیرد. این تومورها گاهی در قسمتی از بدن که با پرتو درمانی مورد معالجه قرار گرفته، بروز میابند. گاهی اوقات آنژیوسارکوم پس از پرتو درمانی در پستان بوجود می آید.
- سارکوم سلول روشن. این نوع سرطان، سارکوم نادریست که اغلب در تاندون های دست و پا گسترش میابد.
- تومور با سلول گرد کوچک دسموپلاستیک. سارکوم نادریست که در نوجوانی و جوانی بروز میابد و بیشتر ناحیه شکم را درگیر میکند.
- سارکوم اپیتلیویید. اغلب در بافت زیر پوست دست، ساعد و پا ایجاد میشود و اغلب نوجوانان و جوانان را تحت تاثیر قرار میدهد.
- سارکوم فیبرومیکسویید درجه پایین. سرطانیست که به آهستگی رشد کرده و بشکلی بدون درد در تنه، دست یا پا (بخصوص ران) بوجود می آید. این نوع، اغلب در سنین جوانی تا میانسالی شایع بوده و گاهی اوقات "تومور ایوانز" نیز نامیده میشود.
- لیپوسارکوم. تومورهای بدخیم در بافت چربی هستند. این تومورها میتوانند در هر نقطه از بدن گسترش یابند، اما اغلب در ران، پشت زانو و خلف صفاق شکل گرفته و افراد بین 50 تا 65 سال را درگیر میکنند.
- مزانشیمال بدخیم. نوع نادری از سارکوم است که بیانگر ویژگی های فیبروسارکوم و دست کم دو نوع دیگر سارکوم است.
- تومورهای بدخیم غلاف عصب محیطی. این نوع شامل سارکوم بافت عصبی، شوانوم بدخیم و سارکوم نوروژنیک میشود. این سارکوم ها در سلول هایی ایجاد میشوند که عصب را احاطه کرده اند.
- سارکوم سینوویال. نوعی تومور بدخیم در بافت اطراف مفاصل میباشد. نقاطی که احتمال درگیری در آن بیشتر است شامل ران، زانو، مچ پا و شانه است. این تومور اغلب در کودکان و جوانان شایعتر است، اما بروز آن در افراد مسن نیز احتمال میرود.
- میکسوفیبروسارکوم درجه پایین. اغلب در دست و پای سالمندان بروز میابد. بروز آن بیشتر در پوست و زیر پوست شایع است و ممکن است بیش از یک گره تومور باشد.
- سارکوم پلئومورف نامشخص. اغلب در دست و پا یافت میشود و کمتر در خلف صفاق بروز میابد.این سارکوم، شایعترین نوع در افراد سالخورده محسوب میشود.
تومورهای بافت نرم متوسط
- درماتوفیبروسارکوم. سرطانیست در بافت فیبروز زیر پوست که به آهستگی رشد میکند و معمولا در ناحیه تنه یا اندام ها شکل میگیرد. این سرطان تا داخل بافت های مجاور رشد کرده، اما به ندرت به نقاط دور سرایت میکند.
- فیبروماتوز. نامیست که به تومور بافت فیبروز با ویژگی فیبروسارکوم و تومورهای خوش خیمی چون فیبروم اطلاق داده میشود. این نوع به ندرت به نقاط دور سرایت میکند، اما با رشد بافت های مجاور، منجربه بروز مشکلاتی خواهد شد. برخی از پزشکان فیبروماتوز را درجه پایین تلقی میکنند؛ اما برخی دیگر معتقدند این تومور، نوع خاصی از تومور بافت فیبروز است. هورمون های خاصی، بویژه استروژن منجربه رشد برخی تومورها میشوند. گاهی اوقات، داروهای ضد استروژن در درمان این تومورها که نمیتوان با جراحی آنها را کاملا از بین برد، کاربرد دارند.
- همانژیواندوتلیومای. تومور عروقی خونیست که بعنوان یک سرطان درجه پایین (به آهستگی رشد کرده و به آهستگی گسترش میابد) در نظر گرفته میشود. این سرطان به داخل بافت های مجاور نفوذ کرده و گاهی اوقات میتواند به نقاط دور سرایت کند (متاستاز). این سرطان در بافت های نرم یا اندام های داخلی مانند کبد یا ریه شکل میگیرد.
- فیبروسارکوم اطفال. شایعترین سارکوم بافت نرم در کودکان زیر 1 سال است. این سارکوم به آهستگی رشد میکند و احتمال سرایت آن به سایر اندام ها بسیار کمتر از فیبروسارکوم بزرگسالان است.
- تومور لیفی انفرادی. در اغلب اوقات سرطانی نبوده اما میتواند بدخیم شود. این تومور اغلب در ران، زیر بغل و لگن شکل میگیرد. همچنین میتواند در اطراف بافت ریه (پرده جنب) نیز بوجود آید. بسیاری از تومورهای همانژیواندوتلیومای جزء تومورهای لیفی انفرادی در نظر گرفته میشوند.
تومورهای خوش خیم بافت نرم
در بافت های نرم، بسیاری تومورهای خوش خیم (غیر سرطانی) نیز شکل میگیرند. این تومورها عبارتند از:
- الاستوفیبروم، تومور خوش خیم بافت فیبروز
- فیبروم، تومور خوش خیم بافت فیبروز
- فیبروز هیستوسیتوما، تومور خوش خیم بافت فیبروز
- تومورهای گلوموس، تومور خوش خیم همجوار رگ های خونی
- تومورهای سلوا گرانول، تورموهای خوش خیمی هستند که در بزرگسالی رخ داده و اغلب در زبان بوجود می آید. اما میتواند در هر نقطه ای بدن بروز یابد.
- همانژیوم، تومورهای خوش خیم عروق خونی
- لیپوماز، تومورهای خوش خیم و بسیار شایع در بافت چربی
- لیومیوم، تومورهای خوش خیم عضله صاف که در هر نقطه از بدن یافت میشود، اما در دیواره رحم بسیار شایعتر است و به آن فیبروئید گویند.
- لیپوبلاستوما، تومورهای خوش خیم بافت چربی که اغلب در کودکان دیده میشود.
- لنفاژیوم، تومورهای خوش خیم عروق لنفاوی
- میکسوما، تومور خوش خیمی که اغلب در عضلات ایجاد شده، اما از سلول های عضلانی آغاز نشده است.
- نوروفیبروما، تومورهای خوش خیم بافت عصبی هستند.
- نوروما، تومورهای خوش خیم اعصاب که دردناک هستند.
- تومور PEComa که از خانواده تومورهایی است که از تجمع سلول های غیر طبیعی شکل گرفته و سلول های اپیتلیال دور عروقی نام دارند.
- شوانوم، تومورهای خوش خیم سلول های پوشاننده اعصاب
- تومور سلول ژانت تنوسینوویال (یا تنوسینوویت ندولر)، تومور خوش خیمی در بافت مفاصل
بیماری های شبه تومور بافت نرم
برخی از بیماری های بافت های نرم توسط التهاب یا آسیب بوجود آمده و میتوانند تشکیل یک توده را دهند که شبیه تومور بافت نرم به نظر میرسند. برخلاف یک تومور واقعی، این توده ها در اثر سلول های غیر طبیعی شکل نگرفته اند. آنها از لحاظ رشد یا گسترش به بافت های مجاور، دارای محدودیت هستند و هیچگاه به جریان خون یا دستگاه لنف هجوم نمیبرند.
چرا دنیا فنی زاده به این بیماری مبتلا شد؟
تاکنون هیچ علت یا عامل مشخصی برای ابتلا به این بیماری شناخته نشده است. گاهی اوقات این نوع سرطان را به کار یا حرکت زیاد دست‌ها ارتباط میدهند که باید بگوییم که هیچ منبع علمی برای این قضیه وجود ندارد. ممکن است به دلیل برخی مشکلات یا سندروم‌های ژنتیکی، برخی سرطان‌ها احتمال ابتلای بیشتری در فرد ایجاد کنند، اما اینکه بخواهیم این سارکوم را به کار زیاد یا عوامل دیگری ارتباط بدهیم صحیح نیست.
در مجموع، میتوان گفت این بیماری چندان شایع نیست و احتمال بروز سارکوم عضله دست نیز معمولا در بزرگسالان بیشتر از کودکان است.
روحشان شاد...
