هورمون کورتیزول (Cortisol) یا "هورمون استرس" نقش مهمی در بسیاری از بیماری ها و شرایط پزشکی دارد.
کورتیزول نوعی هورمون استروئیدی است که به پاسخ بدن به استرس کمک می کند. همچنین، نقش مهمی در سوخت و ساز بدن دارد.
کورتیزول به بدن جهت مقابله با التهاب و کنترل میزان آب، به تحریک کبد جهت تولید قند خون کمک می کند.
هورمون کوتیزول توسط غدد آدرنال_ دو غده کوچک در بالای هر کلیه_ تولید می شود.
سطح کورتیزول: معنای تغییرات سطح این هورمون
سطح هورمون کورتیزول به طور طبیعی در طول روز بالا و پایین می رود.
بالاترین سطح کورتیزول در بدن صبح زود است. سپس، در طول روز کاهش می یابد تا به پایین ترین سطح خود در شب برسد.
این الگو به دلیل شیفت کاری نامنظم و یا خواب زیادی در طول روز می تواند تغییر کند.
سطح کورتیزول در هنگام استرس بالا افزایش می یابد. به این دلیل به این هورمون "هورمون استرس" نیز گفته می شود.
اختلالات غده آدرنال ممکن است نتیجه تولید بیش از حد یا خیلی کم کورتیزول باشد. برای مثال در سندرم کوشینگ تولید بیش از حد و در بیماری آدیسون تولید خیلی کم کورتیزول باعث این اختلالات است.
افراد مبتلا به سندرم کوشینگ اغلب دچار اضافه وزن، فشار خون بالا و قند خون بالا هستند.
افراد مبتلا به بیماری آدیسون معمولا خستگی و ضعف شدید، کاهش وزن، ضعف، و فشار خون پایین را تجربه می کنند.
سطح کورتیزول ممکن است در خون، ادرار، بزاق اندازه گیری شود.
نمونه خون ممکن است از سیاهرگ دست در هنگام صبح_ زمانی که کورتیزول در بالاترین سطح خود است_ گرفته شود. نمونه ممکن است حوالی 04:00 بعد از ظهر نیز گرفته شود_ زمانی که سطح کورتیزول بطور قابل توجهی پایین تر است.
نمونه ادرار ممکن است از ادرار اول صبح و یا کل ادرار تولید شده در طول 24 ساعت شبانه روز گرفته شود.
کورتیزول و افزایش وزن
بالا بودن میزان کورتیزول با ناهنجاری های متابولیک و افزایش وزن همراه است.
با این حال، بررسی جامع مطالعات علمی و پزشکی انتشار یافته در مجله " Obesity " در سال 2013 نشان می دهد که هیچ رابطه سازگاری بین سطح کورتیزول و چربی شکم وجود ندارد.
.jpg "بهداشت مردان - ارتباط هورمون تستوترون با ورزش")
