پزشکان می گویند استفاده از موبایل و تبلت برای کودکان از 18 ماه به بالا مشکلی ندارد، اما لازم است میزان استفاده از این دستگاه ها کمتر از یک ساعت در روز باشد، به علاوه از رسانه هایی با کیفیت بالا استفاده شود؛ از همه مهم تر اینکه زمانی که کودک از موبایل یا تبلت در حضور والدین استفاده کند.
رسانه های دیجیتال فراوانی به سمت کودکان سرازیر شده اند – از بازی های کامپیوتری گرفته تا ابزار آموزشی. این مسئله باعث نگرانی بسیاری از والدین شده که البته بی دلیل هم نیست. متخصصان امروز می گویند چگونگی استفاده از این دستگاه ها توسط کودکان به اندازه میزان استفاده از آنها اهمیت دارد.
تا مدت ها استفاده از موبایل و تبلت قبل از 2 سالگی توصیه نمی شد و پس از آن نیز استفاده از این دستگاه ها کمتر از 2 ساعت در روز مجاز بود. اما در سال 2016 با بررسی دستورالعمل های جدید حق انتخاب بیشتری به والدین داده شد.
چه تعداد از کودکان از رسانه ها و دستگاه های دیجیتال استفاده می کنند؟
بسیاری از آنها. طبق بررسی های انجام شده از هر 5 کودک، 4 کودک به تماشای فیلم های سینمایی، برنامه های تلویزیونی یا برنامه های آنلاین می پردازند و 85 درصد مادران نیز استفاده از تلفن همراه خود را برای کودکشان مجاز می دانند. نیمی از کودکان تا سن 5 سالگی صاحب تبلت خود می شوند. علاوه بر همه این ها از هر 10 کودک یک نفر آنها می تواند بدون کنترل والدین از اینترنت استفاده کند.
منع کامل استفاده از موبایل و تبلت مورد تایید نیست، اما هدف این است که والدین بهترین برخورد را با فرزند خود در این زمینه داشته باشند. در این مسیر ممکن است ابتدا با منع تماشای تلویزیون شروع کنید، اما کودک به سمت iPad و موبایل شما کشیده می شود و به خاطر جذابیت این دستگاه ها استفاده مداوم از آن را ادامه می دهد. و یا ممکن است قوانینی برای کودک خود وضع کرده باشید. به هرحال این وضعیت تا زمان ورود فرزند دوم شما ادامه پیدا خواهد کرد.
استفاده از این دستگاه ها به طور غیر قابل اجتنابی با بالا رفتن سن کودک افزایش می یابد. تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت است و با محصولات جدیدی که برای کودکان طراحی شده، والدین در نهایت احساس گناه یا انزوا می کنند.
چطور زمان استفاده از دستگاه های دیجیتال محاسبه می شود؟
هر زمانی که کودک به یک صفحه الکترونیک نگاه می کند، استفاده از دستگاه دیجیتال محسوب می شود. این صفحه ها عبارتند از تماشای فیلم ها و برنامه های تلویزیونی، بازی های کامپیوتری، استفاده از کامپیوتر، تلفن و تبلت.
گاهی ممکن است زمان استفاده از این دستگاه ها را تنها در خانه محاسبه کنید، اما به یاد داشته باشید فرزند شما ممکن است در مدرسه یا در هنگام بازی با دوستان خود نیز به چنین دستگاه هایی دسترسی داشته باشد.
البته ممکن است مسافر راه دور داشته باشید. در این شرایط استفاده از تماس های ویدئویی علاوه بر استحکام روابط و تبادل محبت، به تقویت مهارت های اجتماعی کودک نیز کمک می کند؛ به یاد داشته باشید تمام این تماس ها در حضور مستقیم شما والدین انجام شود.
استفاده از دستگاه های دیجیتال باعث بروز چه مشکلاتی می شود؟
شواهد زیادی وجود دارند که نشان می دهند استفاده زیاد از دستگاه های دیجیتال برای کودکان ممکن است مضر و آسیب رسان باشند. در ادامه به برخی از مهم ترین این آسیب ها اشاره می کنیم:
- رشد اجتماعی، عاطفی و رفتاری: بزرگترین نگرانی والدین آسیب ناشی از استفاده از دستگاه های دیجیتال به جنبه های مختلف رشد کودکان است که البته نگرانی منطقی است. استفاده زیاد از دستگاه های دیجیتال باعث کاهش توجه، بیش فعالی، ADHD و رفتارهای خشونت آمیز می شود. در پژوهشی که در این زمینه انجام شد، محققان دریافتند پنج روز دوری از تلفن همراه، تبلت و کامپیوتر توانایی کودک را در خواندن و درک نشانه های عاطفی به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
این بررسی بر روی 2700 کودک نوپا و پیش دبستانی انجام شد و مشخص شد کودکانی که بیش از 2 ساعت در روز از دستگاه های دیجیتال استفاده می کنند، بیشتر دچار مشکلات رفتاری و مهارت های اجتماعی ضعیف هستند. همچنین محققان دریافته اند کودکانی که در سنین پایین تماشا کردن تلویزیون را شروع می کنند، در سنین بالا در مدیریت عواطف دچار مشکل می شوند. به علاوه تماشای زیاد تلویزیون بر روی تعاملات بین والدین و کودکان تاثیر می گذارد.
- مشکلات وزن: تماشای تلویزیون به معنای عدم تحرک است. بررسی ها نشان داده اند که تماشای زیاد تلویزیون باعث چاقی در دوران کودکی و بزرگسالی می شود. کاهش زمان آن نیز وزن را به حالت عادی بازمی گرداند.
- اختلالات خواب: هر چه کودک زمان بیشتری را صرف تماشای تلویزیون کند – به ویژه بعد از ظهر به بعد – خواب شبانه کمتری خواهد داشت. متخصصان در مورد وجود هر گونه دستگاه دیجیتال در اتاق خواب کودک هشدار می دهند. نور ناشی از صفحه دستگاه های دیجیتال آزادسازی هورمون ملاتونین را به تعویق می اندازد و خوابیدن را برای کودک سخت می کند. محتوایی که در این صفحه ها تماشا می شود نیز بسیار مهم است؛ کودکانی که خشونت در این دستگاه ها تماشا می کنند، بیشتر دچار کابوس و مشکلات خواب می شوند.
- عادت های ناسالم: استفاده از دستگاه های دیجیتال به شکل یک عادت در می آید که ترک این عادت ناسالم بسیار سخت خواهد بود. بررسی ها نشان داده اند هر چه یک کودک 4 ساله بیشتر تلویزیون تماشا کند، در سن 6 سالگی بیشتر به طرف دستگاه های دیجیتال کشیده می شود و ترک آن برایش سخت تر خواهد بود.
چطور برای کودک خود قوانین منطقی وضع کنم؟
وضع قوانین و محدود کردن یا منع کردن استفاده از دستگاه ها برای بسیاری از والدین دشوار است. اکثر والدین در این زمینه دچار مشکل و سردرگمی هستند. در ادامه به چند نکته مهم در این زمینه دقت داشته باشید:
- محتوا: فرزند من چه چیزی را تماشا می کند یا چه بازی انجام می دهد؟ آیا آنچه را انجام می دهد درک می کند یا می تواند از آن چیزی یاد بگیرد؟
- پیشینه: روز فرزندم چطور بوده است؟ آیا با هم صحبت و تبادل نظر کرده ایم؟ یا اینکه تمام مدت با تبلت خود مشغول بوده است؟
- کودک: کودک چه واکنشی به رسانه دیجیتال نشان می دهد؟ استفاده از دستگاه دیجیتال چه زمانی تمام می شود؟ آیا در نتیجه استفاده از این دستگاه با ایده های جدید آشنا شده و سوالات جدیدی می پرسد؟ یا اینکه تحریک پذیر، مضطرب و یا منزوی شده است؟ چرا کودک به مست دستگاه های دیجیتال کشیده می شود و از آنها چه چیزی به دست می آورد؟
به سوالاتی که در بالا پرسیده شد فکر کنید و سعی کنید بهترین تصمیم را بگیرید.
