ریفلاکس یا برگشت صفرا زمانی اتفاق می افتد که صفرا از کبد به طرف معده و مری (لوله بین دهان و معده) برگردد. صفرا یک مایع گوارشی است که توسط کبد تولید می شود و در کیسه صفرا ذخیره می گردد.
ریفلاکس صفرا ممکن است با برگشت اسید معده همراه باشد ، گرچه ریفلاکس اسید صفراوی و برگشت اسید معده دو بیماری مجزا ازهم هستند .
بر خلاف ریفلاکس اسید معده، معمولا ریفلاکس صفرا با تغییر برنامه غذایی و یا شیوه زندگی به طور کامل قابل کنترل نیست. در عوض ریفلاکس صفرا بیشتر اوقات با مصرف دارو و در موارد شدید با انجام عمل جراحی قابل کنترل است.
.
علائم ریفلاکس صفرا
تشخیص ریفلاکس صفرا از برگشت اسید معده دشوار است، زیرا علائم هر دو یکسان است و ممکن است به طور همزمان رخ دهند. هنوز معلوم نیست صفرا چه نقش در مشکلات ریفلاکسی دارد.
علائم ریفلاکس صفرا عبارتند از:
- درد در ناحیه بالای شکم
- سوزش سر دل مکرر ( احساس سوزش در قفسه سینه که گاهی اوقات به طرف گلو پیش می رود و با احساس مزه اسیدی (ترش کردن ) در دهان همراه است )
- حالت تهوع
- استفراغ یک مایع زرد مایل به سبز (صفرا)
- گاهی اوقات سرفه یا گرفتگی صدا
- کاهش وزن ناخواسته
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
اگر به طور مکرر دچار علائم ریفلاکس می شوید و یا بدون دلیل و بی اختیار وزن کم می کنید، به پزشک مراجعه کنید.
اگر پزشک تشخیص داد که شما به بیماری ریفلاکس اسید معده مبتلا هستید، ولی با مصرف دارو کاملا بهبود نیافتید، مجددا نزد پزشک بروید تا بررسی بیشتری روی شما انجام شود. شاید به ریفلاکس صفرا هم مبتلا باشید. در این صورت این بیماری را هم باید درمان کنید.
علل ریفلاکس صفرا
صفرا یک مایع زرد مایل به سبز است که برای هضم چربی های غذا و حذف گلبول های قرمز فرسوده و برخی سموم از بدن لازم است. صفرا در کبد تولید می شود و در کیسه صفرا ذخیره می گردد.
مصرف غذایی که حتی مقادیر کمی چربی داشته باشد، به کیسه صفرا خبر می دهد که صفرا را آزاد کند. این صفرا از طریق دو مجرای کوچک به نام مجرای سیستیک و مجرای صفراوی مشترک به قسمت ابتدایی روده باریک به نام دئودنوم می ریزد.
برگشت صفرا به معده
همزمان با جریان صفرا به روده باریک، غذا از طریق دریچه پیلور (دریچه بین معده و روده باریک) از معده وارد روده باریک می شود. معمولا دریچه پیلور خیلی کم باز می شود و اجازه نمی دهد شیره های گوارشی از روده باریک به سمت معده برگردند. در تعداد زیادی از مبتلایان به ریفلاکس صفرا، این دریچه به خوبی بسته نمی شود، در نتیجه صفرا از روده به سمت معده بر می گردد.
برگشت صفرا به مری
زمانی دریچه عضلانی (اسفنکتر) پایین مری به درستی کار نکند، صفرا و اسید معده می توانند به سمت مری برگردند. این دریچه بین مری و معده قرار دارد. در حالت عادی این دریچه فقط هنگام ورود غذا از مری به معده باز می شود و در سایر مواقع بسته است. اما اگر این دریچه به خوبی کار نکند و باز بماند، صفرا می تواند از معده به مری برگردد.
چه چیزی منجر به یرگشت یا ریفلاکس صفرا می گردد؟
عوارض بعد از عمل جراحی :
عمل های جراحی معده، از جمله برداشتن کل معده (گاستروکتومی) و جراحی بای پس معده برای کاهش وزن، باعث ریفلاکس صفرا می شود.
زخم های گوارشی :
زخم گوارشی دریچه پیلور را می بندد. در نتیجه این دریچه نمی تواند به مقدار کافی باز شود تا محتویات معده با سرعت لازم وارد روده باریک شوند. لذا غذای باقیمانده و راکد در معده باعث افزایش فشار داخل معده و در نتیجه برگشت صفرا و اسید معده به سمت مری می شوند.
جراحی کیسه صفرا (کوله سیستکتومی):
افرادی که کیسه صفرایشان برداشته می شود بیشتراز افراد دیگر دچار ریفلاکس صفراوی می شوند .
