در زمان مصرف مواد مخدر چه اتفاقی برای مغز می افتد؟
مواد مخدر در حقیقت مواد شیمیایی هستند که بر روی سیستم ارتباطی مغز تاثیر می گذارند و چگونگی ارسال، دریافت و پردازش اطلاعات توسط سلول های عصبی را در مغز مختل می سازد. مواد مخدر حداقل به دو روش این تاثیر را بر روی سلول های عصبی مغز می گذارند: با تقلید از پیام رسان های شیمیایی طبیعی مغز یا با تحریک بیش از حد مدار پاداش مغز.
برخی داروها مانند ماری جوانا و هروئین دارای ساختاری مشابه پیام رسان های شیمیایی هستند و انتقال دهنده های عصبی نامیده می شوند و به طور طبیعی نیز در مغز تولید می شوند. به دلیل این شباهت، مواد مخدر قادرند گیرنده های مغز را فریب دهند و سلول های عصبی را برای ارسال پیام های غیر طبیعی فعال کنند.
دیگر مواد مخدر مانند کوکائین و متامفتامین نیز ممکن است باعث انتشار مقادیر زیادی از انتقال دهنده های عصبی طبیعی شوند یا از بازیافت طبیعی این مواد شیمیایی در مغز جلوگیری کنند، این بازیافت برای قطع سیگنال بین سلول های عصبی لازم است. این اختلال پیغام های تقویت شده ای تولید می کند که در نهایت منجر به مختل شدن الگوهای ارتباطی می شوند.
تقریبا تمام مواد مخدر به طور مستقیم یا غیر مستقیم با مقادر زیاد دوپامین سیستم پاداش مغز را هدف قرار می دهند. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که در بخش هایی از مغز موجود است که حرکت، عواطف، انگیزه و احساس لذت را کنترل می کند. تحریک بیش از اندازه این سیستم که اساسا به رفتارهای طبیعی پاسخ می دهد، در واکنش به مواد مخدر باعث سرخوشی می شود. این واکنش باعث می شود فرد مصرف کننده مصرف مواد مخدر را تکرار کند.
همچنان که فرد به مصرف مواد مخدر ادامه می دهد، مغز خود را به دوپامین ناشی از ماده مخدر سازگار می کند و دوپامین کمتری تولید می کند یا گیرنده های دوپامین را کاهش می دهد. بنابراین فرد معتاد باید به مصرف مواد مخدر ادامه دهد تا عملکرد دوپامین را به حالت عادی بازگرداند یا برای رسیدن به دوپامین بالا مواد بیشتری مصرف می کند.
مصرف طولانی مدت ماده مخدر باعث تغییر در دیگر سیستم های شیمیایی و مدارهای مغز می شود. بررسی تصویری مغز افراد معتاد تغییراتی در بخش هایی از مغز آنها نشان داد که برای تصمیم گیری، قضاوت، یادگیری، حافظه و کنترل رفتار حیاتی هستند.
تمام این تغییرات با هم باعث می شوند فرد میزان مصرف خود از مواد مخدر را بالا ببرد. این تغییرات در مغز به شدت بر روی رفتار تاثیر می گذارند و فرد را تحریک به مصرف مواد می کند. فرد در نیمه راه اعتیاد به طور کامل توانایی خود برای تصمیم گیری و قضاوت را از دست نمی دهد. در این شرایط فرد همچنان تمایل به ترک مواد و بازگشت به زندگی طبیعی خود را دارد. مانند بسیاری از بیماری های مزمن عود کننده، بهبود از اعتیاد یک فرایند مادام العمر می شود.
پیشگیری از اعتیاد اهمیت بسیاری دارد. تحقیقات نشان داده اند که اجرای برنامه های پیشگیری در خانواده، مدرسه، جامعه و رسانه برای کاهش مصرف مواد مخدر مفید می باشند. رویدادها و عوامل فرهنگی زیادی بر روی تمایل به مصرف مواد تاثیر می گذارند. زمانی که افراد جوان خطرات مصرف مواد مخدر را مشاهده کنند، مصرف خود از مواد را کاهش می دهند. بنابراین آموزش خطرات مصرف مواد مخدر در جامعه اهمیت زیادی دارد.
