بسیاری از مردم علت اعتیاد یا چگونگی تغییر مغز بر اثز مصرف مواد مخدر را نمی دانند. اکثرا به طور اشتباه مصرف مواد مخدر و اعتیاد را نوعی مشکل اجتماعی تلقی می کنند و معتادان را افرادی ضعیف افرادی ضعیف می پندارند. یکی از باورهای بسیار رایج این است که مصرف کنندگان مواد مخدر اگر تمایل به تغییر رفتار و شرایط خود هستند، باید قادر به ترک مواد باشند.
مصرف مواد امر پیچیده ای است که پیچیده در نظر گرفته نمی شود – اعتیاد نوعی بیماری است که بر روی مغز تاثیر می گذارد و بر اثر آن قطع مصرف مواد کار ساده ای نیست. به لطف پیشرفت های علمی ما امروزه در مورد تاثیر دقیق مواد بر روی مغز اطلاعات بیشتری داریم و همچنین می دانیم که اعتیاد به مواد مخدر با موفقیت قابل درمان است.
اعتیاد به مواد مخدر چیست؟
اعتیاد به مواد مخدر نوعی بیماری مزمن مغز محسوب می شود که با وجود عواقب مضر مواد مخدر برای فرد مصرف کننده و اطرافیان، برخی مصر به مصرف این مواد هستند. اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری مغزی است، زیرا سوء مصرف مواد منجر به تغییر در ساختار و عملکرد مغز می شود. گرچه در اکثر افراد مصرف مواد مخدر برای اولین بار کاملا اختیاری است، اما تغییراتی که بر اثر مصرف مواد به مرور زمان در مغز رخ داده است، بر روی قدرت کنترل و تصمیم گیری فرد تاثیر می گذارد و نوعی اجبار شدید برای مصرف مواد در فرد به وجود می آورد.
به دلیل تغییرات ایجاد شده در مغز است که ترک مواد مخدر برای معتادان چالش برانگیز است. خوشبختانه روش های برای درمان اعتیاد وجود دارد که به افرا معتاد کمک می کند به زندگی عادی خود بازگردند. محققان معتقدند ترکیب روش های درمانی و مصرف دارو با رفتار درمانی بهترین راه برای درمان افراد معتاد است.
مانند دیگر بیماری های مزمن از قبیل دیابت، آسم یا بیماری قلبی، اعتیاد به مصرف مواد مخدر نیز به طور موثر قابل کنترل می باشد. با این حال باز گشت به مصرف مواد مخدر و عود بیماری نیز رایج است. عود کردن اعتیاد به معنای شکست روش درمانی نیست، بلکه نشان می دهد که درمان باید تداوم پیدا کرده و نظم بیشتری داشته باشد یا روش جایگزینی پیدا شود.
چرا برخی افراد معتاد می شوند و برخی دیگر به اعتیاد رو نمی آورند؟
هیچ عامل خاصی را نمی توان عاملی برای پیش بینی معتاد شدن یا نشدن یک فرد در نظر گرفت. عواملی که خطر معتاد شدن افراد را افزایش می دهند عبارتند از بیولوژی شخص، محیط اجتماعی و سن و سال یا مراحل رشد فرد. هر چه عوامل خطر ساز در فرد بیشتر باشند، احتمال معتاد شدن وی بیشتر خواهد بود. توضیحات بیشتر این عوامل در ادامه ارائه می شوند:
- بیولوژی. ژن هایی که افراد با آنها به دنیا می آیند – در ترکیب با تاثیرات محیطی – تقریبا نیمی از آسیب پذیری فرد را تشکیل می دهند. به علاوه جنسیت، قومیت و وجود سایر اختلالات روانی خطر ابتلا به مواد مخدر را تحت تاثیر قرار می دهد.
- محیط. محیط زندگی یک شخص دارای تاثیرات متعددی است – این محیط شامل دوستان، خانواده، وضعیت اجتماعی و اقتصادی و کیفیت زندگی وی می شود. عواملی مانند فشار همسن و سالان، سوء رفتارهای جسمی و جنسی، اضطراب و اعتیاد والدین به شدت بر روی میزان روی اوردن فرد به مواد مخدر تاثیر می گذارند.
- رشد فرد. عوامل ژنتیکی و محیطی با مراحل بحرانی رشد فرد تعامل پیدا کرده و بر روی میزان آسیب پذیری فرد در معتاد شدن تاثیر می گذارند. گرچه مصرف مواد در هر سنی منجر به اعتیاد می شود، اما شروع مصرف مواد در سنین پایین تر منجر به بروز مشکلات جدی تری خواهد شد. مغز نوجوانان در سن بلوع در حال رشد در مناطقی مربوط به تصمیم گیری، قضاوت و کنترل خود می باشد، بنابراین افراد در این سن در معرض انجام رفتار پر خطر و مصرف مواد مخدر هستند.
.jpg "مصرف مواد مخدرتوسط جوانان معضل جوامع امروزی (یک)")
