اختلال وسواس اجباری یا OCD پیش از این نوعی اختلال اضطراب محسوب می شد، اما امروزه به عنوان یک شرایط مجزا شناخته شده است که باعث بروز رفتار و افکار تکراری و پایان ناپذیر در افراد می شود. افراد مبتلا به OCD در محدوده زمانی خاص گرفتار افکار، ترس ها یا تصاویری غیر قابل کنترل می شوند. اضطراب ناشی از این افکار منجر به نیاز فوری برای انجام برخی اقدامات می شود. این اقدامات و فعالیت ها برای جلوگیری و دوری از افکار وسواسی انجام می شوند.
گرچه این فعالیت ها به طور موقت باعث کاهش اضطراب فرد می شوند، اما در صورت بازگشت این افکار فرد مجبور به انجام مجدد آنها خواهد بود. دوره OCD در طول روز و طی ساعت ها پیشروی کرده و به طور قابل توجهی با فعالیت های روزانه فرد تداخل پیدا خواهد کرد. این افراد از بی معنا و غیر واقعی بودن افکار خود آگاه هستند، اما نمی توانند آنها را متوقف کنند.
علائم اختلال وسواس اجباری
علائم وسواس اجباری که شامل وسواس فکری می باشد، متفاوت هستند. برخی از این وسواس های فکری رایج عبارتند از:
• ترس از آلودگی و میکروب
• ترس از آسیب رسیدن به فرد دیگر
• ترس از اشتباه
• ترس از انجام یک رفتار اجتماعی پذیرفته نشده
• ترس از افکار شیطانی و گناهکارانه
• نیاز به نظم، تقارن یا دقت
• شک بیش از حد و نیاز به اطمینان یافتن مداوم
وسواس های عملی عبارتند از:
• حمام گرفتن و دوش گرفتن های مداوم و پی در پی
• امتناع از دست دادن با دیگران یا دست زدن به دستگیره در
• چک کردن مداوم مواردی مانند قفل درها یا اجاق گاز
• شمردن مداوم ذهنی یا با صدای بلند در هنگام انجام فعالیت های روزانه
• منظم کردن مداوم وسایل به یک روش خاص
• خوردن غذا با یک نظم خاص
• گیر دادن به لغات، تصاویر و افکار مختلف که معمولا مختل کننده هستند و ممکن است حتی با خواب فرد نیز اختلال پیدا کنند.
• تکرار برخی کلمات، عبارات و یا دعاها
• نیاز به انجام برخی کارها با تعداد دفعات خاص
• جمع آوری وسایل بی ارزش
علت بروز OCD چیست؟
گرچه علت بروز OCD کاملا مشخص نیست، بررسی ها نشان داده اند که ترکیبی از عوامل محیطی و بیولوژیکی باعث بروز این افکار می شوند.
عوامل بیولوژیک: مغز دارای یک ساختار پیچیده است و دارای میلیون ها سلول عصبی است که نورون نامیده می شوند و باید با یکدیگر در ارتباط باشند تا عملکردهای بدن به طور طبیعی انجام شود. نورون ها از طریق مواد شیمیایی به نام انتقال دهنده های عصبی با یکدیگر در ارتباط هستند که اطلاعات را از یک سلول عصبی بع سلولی دیگر انتقال می دهد.
زمانی تصور می شد که سطح پایین سروتونین باعث بروز OCD می شود. در حال حاضر دانشمندان معتقدند که OCD ناشی از مشکلاتی است که در مرتبط سازی بخش های مختلف مغز رخ می دهد. به علاوه شواهدی وجود دارد که نشان می دهند این اختلال از والدین به کودکان منتقل می شود که به این معناست که اختلال OCD گاهی ممکن است ارثی باشد.
برخی تحقیقات انجام شده نیز ارتباط بین نوع خاصی از عفونت ناشی از باکتری استرپتوکوک و OCD پیدا کرده اند. این عفونت اگر طولانی شده و درمان نشود، ممکن است باعث بروز OCD و دیگر اختلالات در کودکان شود.
عوامل محیطی: تنش های محیطی در برخی افراد باعث بروز این وسواس ها می شوند. برخی عوامل محیطی نیز این لائم را بدتر می سازند. این عوامل عبارتند از:
• تغییر در وضعیت زندگی
• بیماری
• مرگ یکی از عزیزان
• مشکلات یا تغییرات در کار و مدرسه
• نگرانی های رابطه
پیشگیری از بروز اختلال وسواس اجباری
اختلال وسواس اجباری یا OCD قابل پیشگیری نیست. با این حال تشخیص سریع و درمان به موقع آن می تواند باعث بهبود علائم شود.
