مقایسه فوبیا و ترس
ترس از شما در مقابل خطرات محافظت می کند. فوبیا ارتباط کمی با خطر دارد. فوبیا عبارت است از ترس خیلی شدید در رویارویی با برخی موقعیت ها و انجام فعالیت ها. در حالت فوبیا فرد می داند که ترس و اضطراب وی بی دلیل است، اما نمی تواند آنها را کنترل کند. ترس و نگرانی ناشی از فوبیا آنقدر شدید است که فرد را از انجام کارهای خود باز می دارد. در ادامه به برخی از این فوبیاها می پردازیم.
سه نوع فوبیا
صدها نوع فوبیا شناخته شده اند، از جمله فوبوفوبیا یا ترس از فوبیاها. اما در رابطه با فوبیاها که نوعی اختلال اضطراب محسوب می شوند، متخصصان آنها را به سه نوع تقسیم می کنند: ترس از مکان های شلوغ یا اگروفوبیا (agoraphobia)، ترس از اجتماع (social phobia) که ترس شدید از قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی است و فوبیای خاص (specific phobia) که یک ترس غیرمنطقی از یک شی یا شرایط خاص می باشد.
ترس از مکان های شلوغ یا اگروفوبیا
اگورا یک بازار و محل ملاقات در یونان باستان بود. شخص مبتلا به اگروفوبیا از قرار گرفتن در اماکن عمومی مانند صف بانک، وحشت دارد. ترس حقیقی به این دلیل است که فرد نگران است که در صورت شدید شدن اضطراب قادر به فرار از موقعیت نباشد. زن ها دو برابر مردان به اگروفوبیا دچار می شوند. اگر این اختلال در حالت های شدید درمان نشود، منجر به بروز مشکلات بزرگی برای فرد مبتلا خواهد شد.
ترس از اجتماع – بیشتر از خجالت
شخص مبتلا به فوبیای اجتماعی فقط خجالتی نیست. این شخص دچار اضطراب شدید می شود و نگران عملکرد خود در یک موقعیت اجتماعی است که آیا عملکرد وی مناسب است؟ آیا دیگران متوجه اضطراب او می شوند؟ آیا صحبت کردنش مناسب موقعیت است؟ فوبیای اجتماعی درمان نشده منجر به اجتناب فرد از قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی می شود. به علاوه بر روی روابط فرد و زندگی کاری وی تاثیر خواهد گذاشت.
کلاستروفوبیا – فوبیای مکان های بسته
کلاستروفوبیا نوعی ترس غیرطبیعی از قرار گرفتن در مکان های بسته می باشد و نوعی فوبیای خاص محسوب می شود. فرد مبتلا به کلاستروفوبیا نمی تواند در مکان هایی مانند آسانسور یا تونل طاقت بیاورد. در این شرایط فرد ترس از خفگی یا به دام افتادن دارد و اغلب به دنبال راه فرار است یا فعالیت های ایمنی انجام می دهد، مانند باز کردن پنجره یا نشستن نزدیک درب خروج. این اقدامات موقعیت را برای وی قابل تحمل می کنند، اما باعث آرامش او نمی شوند.
فوبیای باغ وحش یا زوفوبیا
رایج ترین نوع فوبیای خاص فوبیای باغ وحش یا ترس از حیوانات می باشد. فوبیای باغ وحش در حقیقت یک عارت کلی است که گروهی از ترس های مختلف از جمله حیوانات خاص را در بر می گیرد. برخی از این ترس ها و حیوانات عبارتند از ترس از مار، ترس از عنکبوت و ترس از زنبور. چنین ترس هایی اغلب در دوران کودکی آغاز می شود و با افزایش سن کودک برطرف می شوند. اما ممکن است در دوران بزرگسالی نیز دوام داشته باشند.
برونتوفوبیا یا فوبیای رعد و برق
افراد مبتلا به این فوبیا می دانند که رعد و برق آسیبی به آنها نخواهد رساند، اما زمان رعد و برق از بیرون رفتن از خانه اجتناب می کنند. حتی برخی آنها در داخل خانه نیز جایی برای پنهان شدن پیدا می کنند تا طوفان و رعد و برق تمام شود.
اکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
فوبیای ارتفاع ترس شدید از ارتفاع می اشد که به شکل اضطراب ظاهر می شود. فرد مبتلا به این فوبیا در هنگام بالا رفتن از پله ممکن است دچار اضطراب شود. گاهی ترس و اضطراب آنقدر زیاد است که حرکت کردن برای فرد سخت می شود. ممکن است اضطراب فرد مانع از خروج وی از وضعیت پیش آمده شود.
فوبیای پرواز
شخص مبتلا به این فوبیا از پرواز کردن وحشت شدید دارد. این نوع فوبیا پس از تجربه یک سانحه هوایی یا مشاهده چنین سانحه ای یا از دست دادن یک عزیز در این سانحه رخ می دهد. حتی پس از اینکه واقعه فراموش می شود، ترس ناشی از آن باقی می ماند و حتی تماشای یک فیلم می تواند آغازگر این ترس باشد.
فوبیای تزریق خون
فوبیای خون و دریافت خون وجود دارد. برخی افراد دارای ترس از آسیب دیدگی و دیگران ترس از روش های تهاجمی پزشکی دارند. این ترس معمولا با غش همراه است.
ترس های ماوراءطبیعی
برخی ترس ها به نظر می رسد متعلق به کانال های تلویزیونی هستند. به عنوان مثال ترس از عدد 13 نوعی ترس غیر طبیعی محسوب می شود که فرد در همه جا نسبت به عدد 13دچار ترس و وحشت می شود. علیرغم اینکه خون آشام یک موجود تخیلی است، بسیاری از افراد از جغد می ترسند. این نوع ترس chiroptophobia نامیده می شود.
فوبیای تهوع (Emetophobia)
فوبیای تهوع نوعی ترس غیرطبیعی از استفراغ کردن است که معمولا پس از یک رویداد وحشتناک شروع می شود. به عنوان مثال شخص پس از مشاهده استفراغ کردن همکلاسی خود در حضور جمع دچار این مشکل خواهد شد. اضطراب با فکر رکدن به استفراغ یا مکانی مانند بیمارستان، جایی که استفراغ کردن رایج است، شروع می شود. در این شرایط هیپنوتیزم به عنوان بخشی از درمان به کار می رود.
فوبیای سرطان (carcinophobia)
افراد مبتلا به فوبیای سرطان با یک ترس غیرمنطقی نسبت به ابتلا به سرطان زندگی می کنند. هر مشکل جسمی یک نشانه از وجود سرطان در بخشی از بدنشان محسوب می شود. به عنوان مثال با یک سردرد معمولی تصور می کنند دچار تومور مغزی شده اند.
فوبیای جدید و قدیم
برخی افراد از هر چیز جدیدی می ترسند (neophobia). برخی دیگر نیز از پیر شدن یا از افراد مسن وحشت دارند (gerontophobia). برخی نیز از رفتن به دندانپزشک وحشت دارند.
تاثیر فوبیا بر زندگی
افرادی که مبتلا به مشکل فوبیا هستند، سعی می کنند از رویارویی با موقعیت هایی که از آنها می ترسند، اجتناب کنند و در نتیجه مجبور به تغییر برخی بخش های زندگی خود هستند. اما زندگی آنها تحت تاثیر تلاش هایشان برای کنار گذاشتن این فوبیاها نیز خواهد بود. برخی افراد به خاطر ترس های خود با خانواده و دوستان دچار مشکل می شوند، در مدرسه عملکرد خوبی ندارند و یا کار خود را از دست می دهند.
افرادی که دچار سوء مصرف الکل هستند، 10 برابر دیگران در معرض خطر ابتلابه فوبیا می باشند. به علاوه فرد دارای فوبیا نیز دو برابر دیگران به مصرف الکل رو می آورد.
گرچه فوبیا تحت تاثیر فرهنگ قرار می گیرد و با رویدادهای زندگی آغاز می شود، اما معمولا در بین اعضای یک خانواده رایج می شود. افرادی که در خانواده خودسابقه ابتلا به فوبیا را دارند، سه برابر دیگران در معرض خطر فوبیا می باشند.
یکی از روش های درمان فوبیا ایجاد شرایطی مشابه آنچه فرد به آن فوبیا دارد می باشد و سپس سعی در حساسیت زدایی این مشکل شود. با این کار ترس به مرور زمان کاهش می یابد و اعتماد به نفس فرد بالا می رود.
