جفت سر راهي بدين معناست كه جفت در مكان غير منتظره اي در قسمت تحتاني رحم و در كنار دهانه رحم قرار گرفته است و يا آنرا مسدود كرده است. جفت، اندام پنكيك ماننديست كه بطور معمول نزديك به قسمت فوقاني رحم قرار گرفته است و از طريق بند ناف، تغذيه كودك را تامين ميكند.
چنانچه در ابتداي بارداري به اين امر پي برديد كه داراي جفت سر راهي هستيد، مشكل حادي محسوب نخواهد شد. اما چنانچه جفت همچنان در مراحل بعدي بارداري نيز دهانه رحم را مسدود كرده باشد، ميتواند منجربه خونريزي و ساير پيامدها شود. اين بدان معناست كه بايد زايمان زودرس داشته باشيد. در صورتيكه در مراحل پاياني بارداري و نزديك به زايمان به اين مشكل دچار شده ايد، حتما بايد عمل سزارين انجام دهيد.
در موارديكه جفت بطور كامل دهانه رحم را بپوشاند، جفت سر راهي كامل ناميده ميشود. چنانچه جفت دقيقا روي مرز دهانه رحم قرار گيرد، آنرا جفت سر راهي ناقص ميگويند. در اين حالت، جفت تنها بخشي از دهانه رحم را مسدود ميكند. اگر لبه جفت به میزان 2 سانتيمتر داخل دهانه رحم باشد، اما مرزی نباشد، آنرا جفت کم ارتفاع مينامند.
محل جفت در اواسط بارداری (معمولا در هفته های 16 تا 20) و از طريق سونوگرافی تعیین شده و در صورت لزوم مجددا نیز بررسي میشود.
درمان جفت سر راهي
درمان جفت سر راهي به عوامل متعددي بستگي دارد، از جمله:
- ميزان خونريزي
- اينكه خونريزي متوقف شده باشد
- چه مدتي از بارداري باقي مانده باشد
- سلامتي كلي
- سلامت جنين
- موقعيت جفت و جنين
خونريزي كم يا بدون خونريزي
در صورت عدم خونريزي يا خونريزي اندك، ممكن است پزشك برايتان استراحت مطلق تجويز كند. در برخي موارد، به شما توصيه ميشود كه بيشتر وقت خود را در رختخواب دراز بكشيد و تنها در موارد ضروري بنشينيد يا بايستيد.
در اين دوران بايد از برقراري رابطه جنسي پرهيز كنيد، زيرا منجربه تشديد خونريزي ميگردد. معمولا ورزش نيز در اين دوران محدود ميشود. در صورت خونريزي، براي انجام اقدامات اورژانسي هميشه آماده باشيد. چنانچه خونريزي ادامه دار باشد بايد به سرعت خود را به بيمارستان انتقال دهيد.
در صورتيكه جفت بطور كامل دهانه رحم را پوشش نداده باشد، ميتوانيد زايمان طبيعي داشته باشيد. اما چنانچه خونريزي شديد باشد، ممكن است لازم باشد بصورت اورژانسي عمل سزارين انجام دهيد.
خونريزي شديد
در صورت خونريزي شديد، ممكن است لازم باشد در بيمارستان بستري شويد. گاهي در خونريزي شديد، جهت جبران خون از دست رفته از خون اهدايي استفاده ميشود. همچنين ميتوانيد جهت پيشگيري از زايمان زودرس، دارو مصرف نماييد.
در اين شرايط و به منظور تامين امنيت بيشتر براي نوزاد، پزشك معمولا پس از هفته 36 ام بارداري براي عمل سزارين برنامه ريزي خواهد كرد.
در موارديكه كه لازم است زايمان پيش از هفته 36 ام صورت پذيرد، جهت تسريع رشد ريه جنين، داروهاي كورتيكواستروئيد تجويز ميگردد.
خونريزي بي وقفه
چنانچه خونريزي خارج از كنترل باشد و جنين در خطر باشد، حتي در صورتيكه كودك نارس باشد، بايد بصورت اورژانسي عمل سزارين انجام دهيد.
