راه ها و داروهاي پيشگيري از بارداري به اشكال مختلفي موجود ميباشند كه به شكل قرص، آمپول، قراردادن شيء اي در بدن و غيره رايج است. هر كدام از اين داروها و وسايل به تنهايي داراي مزايا و خطراتي است. استفاده از داروها و وسايل پيشگيري از بارداري بايد بطور مداوم و پيوسته باشد و حتي يك روز استفاده نكردن آنها موجبات بارداري را فراهم مي آورد.
طبق تحقيقات صورت گرفته حدود 8% زنان در سال اول مصرف قرص پيشگيري از بارداري، باردار ميشوند و چنانچه در مصرف قرص دقت شود، اين آمار به 1% تنازل ميابد. بنابراين ميتوان گفت قرص هاي پيشگيري از بارداري تنها براي زنان دقيق روش قابل اعتمادي است.
اما متاسفانه هيچيك از اينها مانع از سرايت بيماري ها و مشكلات جنسي نميشوند.
اثرات داروهاي پيشگيري از بارداري بر روی دستگاه تناسلي
بطور طبيعي تخمدانها مسئول توليد هورمون هاي استروژن و پروژسترون در زنان است. ترشح بيش از حد اين دو هورمون سبب متوقف كردن تخمدان از تخمك گذاري ميگردد و بدون تخمك، اسپرم قادر به بارور شدن نيست. پروژسترون همچنين قادر به تغيير ترشحات رحم است كه آنرا غليظ و چسبده ميكند و كار را براي ورود اسپرم به داخل رحم مشكل ميسازد.
برخي از زناني كه قرص پيشگيري از بارداري مصرف ميكنند داراي قاعدگي بلندتر و برخي كوتاهتر و دردهاي قاعدگي كمتري هستند. مصرف اين داروها خطر ابتلا به سرطان تخمدان و آندومتر را كاهش ميدهد.
عوارض اين داروها شامل قاعده نشدن يا خونريزي بيش از حد است. ممكن است شخص بين قاعدگي ها دچار لكه بيني شود. در برخي سوزش مهبل، بزرگ و حساس شدن سينه ديده شده. اين داروها ممكن است بر روي رابطه جنسي نيز اثرگذار باشد.
اثرات داروهاي پيشگيري از بارداري بر روی سيستم قلبي-عروقي و عصبي
در بسياري مصرف داروهاي پيشگيري از بارداري با افزايش فشار خون همراه است و احتمال لخته شدن خون را بالا ميبرد بخصوص در موارديكه فرد مصرف كننده سيگاري و يا بالاي 35 سال سن داشته باشد. اين خطر در افراديكه مشكل فشار خون بالا، سابقه بيماري قلبي و ديابت داشته باشد بشدت افزايش ميابد.
اين خطرات در همه زنان شايع نميباشد اما بسيار حائز اهميت است. به همين علت است كه مصرف داروهاي پيشگيري از بارداري به تجويز و نظارت مداوم پزشك نيازمند است. در زنان بالاي 35 سال و سيگاري خطر سكته قلبي افزايش ميابد.
اثرات داروهاي پيشگيري از بارداري بر روی دستگاه گوارش
برخي از زنان حين مصرف داروهاي پيشگيري از بارداري شاهد تغييراتي در وزن و ميزان اشتهاي خود هستند. از ديگر عوارض مصرف اين داروها تهوع و نفخ، افزايش خطر ابتلا به سرطان كبد يا بروز غده هاي خوش خيم در كبد ميباشد. چنانچه سابقه مشكل كبد و يا سنگ صفرا داشتيد حتما به پزشك مراجعه كنيد، چراكه مصرف اين داروها سبب تسريع رشد سنگ در بدن ميگردد. در برخي موارد مصرف اين داروها با درد شديد، استفراغ، زردي چشم و صورت (يرقان)، ادرار تيره يا كمرنگ همراه است.
اثرات داروهاي پيشگيري از بارداري بر روی سيستم جلدي (پوست، مو، ناخن)
در بسياري از زنان، مصرف داروهاي پيشگيري از بارداري با ازدياد جوش همراه است، در برخي نيز جوشها بطور كل از بين ميرود كه علت آن بسته به رنگدانه هاي قهوه اي پوست متغير است. گاهي اين داروها سبب رشد غيرعادي مو ميگردد و در برخي موارد نيز براي درمان پرمويي از آن استفاده ميگردد.