گیاه بابونه

بابونه ( نام انگلیسی: camomille، نام علمی : Chamaemelum nobile) نوعی گیاه معطر و خود رو است که در طب سنتی، سرگل آن جنبه دارویی دارد.

بابونه برای درمان گاز روده، تهوع ( به دلیل حرکت اتومبیل، قطار، اتوبوس، هواپیما و غیره)، گرفتگی بینی، تب یونجه، اسهال عصبی، اختلال کم توجهی - بیش فعالی (ADHD)، فیبرومیالژیا، بی قراری، اختلال خواب استفاده می شود. برای اختلالات دستگاه گوارش، زخم معده، قولنج، و گرفتگی های قاعدگی نیز مصرف می شود.

برخی افراد بابونه را مستقیم روی پوست خود می مالند تا بواسیر، درد پستان، زخم پا، التهاب پوستی آلرژیک، بیماری های پوستی باکتریایی، از جمله بیماریهای باکتریایی دهان و لثه، آسیب داخلی دهان ناشی از شیمی یا پرتو درمانی و ترک پوست اطراف کولوستومی را از بین ببرند.

استنشاق بابونه می تواند التهاب (تورم) و سوزش دستگاه تنفسی را درمان کند.

به عنوان طعم دهنده در مواد غذایی و نوشیدنی ها استفاده می شود.

در  تهیه صابون، لوازم آرایشی، و دهان شویه استفاده می شود.

برخی خواص بابونه عبارتند از: مقوی معده، باد شکن، اشتها آور، هضم کننده غذا، ضد عفونی کننده، ضد تشنج. پماد و کرم بابونه برای جلوگیری از آلودگی زخمها و بهبود جوشها، سوختگی ها و جراحات بکار می رود.

نحوه ی عملکرد آن چگونه است؟
بابونه دارای ترکیباتی است که آرامش دهنده و کاهنده ی تورم (التهاب) هستند.

محققان با اطمینان نمی توانند بگویند که کدام ماده شیمیایی در بابونه باعث آرامش است. 

بابونه با کاهش تولید مواد شیمیایی به نام پروستاگلاندین ها، لوکوترین ها و هیستامین باعث از بین رفتن التهاب می شود. این مواد شیمیایی معمولا در  پاسخ به تورم ایجاد شده در بدن ترشح می شوند.

موارد مصرف و اثرات بابونه

• اضطراب. تحقیقات نشان می دهند که مصرف روزانه بابونه به مقدار 220 تا 1110 میلی گرم به مدت 8 هفته باعث کاهش اضطراب و افسردگی در بزرگسالان مبتلا به اختلال اضطراب می شود.
• قولنج. تحقیقات نشان می دهند که ترکیبی حاوی 164 میلی گرم رازیانه، 97 میلی گرم بادرنجبویه، و 178 میلی گرم بابونه  دو بار در روز به مدت یک هفته باعث کاهش گریه در نوزادان شیرخوار مبتلا به قولنج می شود.
• اسهال. ترکیبی حاوی پکتین سیب و بابونه به مدت 1 تا 3 روز، برای کاهش اسهال در کودکان مفید است.
• ناراحتی معده (سوء هاضمه). ترکیبی حاوی بابونه، برگ نعناع، گیاه خردل، زیره سیاه، شیرین بیان، خار مریم، مامیران کبیر، گلپر، و بادرنجبویه ناراحتی معده را از بین می برد. مصرف این ترکیب سه بار در روز به مدت 4 هفته شدت رفلکس اسید معده، درد معده، گرفتگی عضلات، تهوع، و استفراغ را کاهش می دهد.
• تورم و زوال پوشش دهان (موکوزیت دهانی). استفاده از دهان شوی حاوی بابونه می تواند تورم و یا زوال پوشش دهان ناشی از پرتو و شیمی درمانی را پیشگیری و یا درمان کند.
• سوزش و ناراحتی پوست (درماتیت). استفاده از کرم بابونه به نظر نمی رسد التهاب پوستی ناشی از پرتو درمانی سرطان را درمان کند.
• التهاب لثه. تحقیقی نشان می دهد که استفاده از خمیر دندان حاوی بابونه به مدت 30 روز التهاب لثه را کاهش می دهد، اما استفاده بیش از حد از این خمیر دندان توصیه نمی شود. تحقیقی دیگر نشان می دهد که دهان شویه حاوی بابونه، باکتری های موجود در دهان را کاهش نمی دهد.
• بیخوابی. تحقیقی نشان می دهد که مصرف 270 میلی گرم بابونه دو بار در روز به مدت 28 روز، زمان و یا کیفیت خواب در افراد مبتلا به بی خوابی را بهبود نمی بخشد.

برای موارد مصرف زیر شواهد علمی کافی موجود نیست و نیاز به تحقیقات بیشتر است:

• سرماخوردگی. تحقیقات اولیه نشان می دهند که بخور بابونه با آب داغ به مدت 10 دقیقه، علایم سرماخوردگی را کاهش می دهد.
• پوست ملتهب یا تحریک شده (اگزما). بعضی تحقیقات نشان می دهند که استفاده از کرم حاوی عصاره بابونه باعث بهبود پوست ملتهب یا تحریک شده می شود. با این حال، تحقیقی دیگر نشان داد که بابونه بی اثر است.
• بواسیر. تحقیقات اولیه نشان می دهند که استفاده از پماد بابونه همراه با درمان استاندارد باعث بهبود خونریزی، خارش، و سوزش در افراد مبتلا به بواسیر می شود.
• ترک پوست اطراف کولوستومی. تحقیقات اولیه نشان می دهند که استفاده از ضماد بابونه بر پوست اطراف کولوستومی، مدت زمان مورد نباز برای بهبود پوست را کاهش می دهد. 
• عفونت واژن (واژینیت). تحقیقات اولیه نشان می دهند که شستن واژن با عصاره بابونه و آب،  گرگرفتگی و علایم عفونت های واژنی را کاهش می دهد.
• التیام زخم. تحقیقات نشان می دهند که استفاده از بابونه به مدت 14 روز  باعث کاهش اندازه زخم  می شود. اما، بهبود زخم پس از برداشتن خال کوبی حدود 3 هفته طول می کشد.
• گاز روده
• تهوع ( به دلیل حرکت اتومبیل، قطار، اتوبوس، هواپیما و غیره) 
• تورم (التهاب) بینی
• تب یونجه
• بی قراری
• اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD)
• فیبرومیالژیا
• اختلالات معده و روده
• گرفتگی های قاعدگی
• سایر شرایط پزشکی

شواهد بیشتری برای اثبات اثربخشی بابونه در موارد بالا مورد نیاز است.

اثرات جانبی و ایمنی بابونه
چنانچه بابونه به مقدار مناسب در مواد غذایی و برای دوره کوتاه جهت درمان استفاده شود، ایمن و بی خطر است. استفاده مستقیم بابونه بر پوست برای دوره کوتاه ایمن است. ایمنی بابونه در مصرف طولانی مدت ناشناخته است.

در برخی افراد بابونه باعث واکنش های آلرژیک می شود، زیرا در گروه گیاهانی همچون ابروسیا، گل های جعفری، گل آفتابگردان و دیگر گیاهان مرتبط قرار دارد.

مالیدن بابونه بر پوست می تواند واکنش های آلرژیک پوستی ایجاد کند. مالیدن آن بر پوست نزدیک به چشم باعث تحریک چشمی می شود.

اقدامات احتیاطی خاص و هشدارها

• بارداری و شیردهی: اطلاعات کافی در مورد بی خطر بودن استفاده از بابونه در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد. بهتر است در این دوران استفاده نشود. 
• آلرژی به ابروسیا و یا گیاهان مشابه: افراد آلرژیک به گلهای سبدی، کاسنیان و مرکبان ممکن است به بابونه نیز حساسیت داشته باشند_ مانند: ابروسیا، گلهای داوودی، گل های جعفری، گل آفتابگردان، و غیره.
• شرایط حساس به هورمون: همچون سرطان پستان، سرطان رحم، سرطان تخمدان، اندومتریوز، فیبروئید رحم. بابونه ممکن است مانند استروژن در بدن عمل کند. چنانچه استروژن باعث بدتر شدن شرایط جسمانی می شود، نباید بابونه مصرف کرد.
• جراحی: بابونه ممکن است باعث تداخل در بیهوشی شود و به این دلیل حداقل 2 هفته قبل از عمل جراحی استفاده نمی شود.

تداخلات بابونه
تداخلات متوسط! در ترکیب با موارد زیر با احتیاط مصرف شود :

• قرص های ضد بارداری (داروهای پیشگیری از بارداری). برخی قرص های ضد بارداری حاوی استروژن هستند و بابونه نیز برخی اثرات استروژن را دارد. اما استروژن موجود در قرص های ضد بارداری قویتر از بابونه است. استفاده همزمان بابونه با قرص های ضد بارداری ممکن است اثرات این قرص ها را کاهش دهد و به این دلیل بهتر است از گزینه اضافی_ مانند کاندوم_ استفاده شود. برخی قرص های ضد بارداری دارای اتینیل استرادیول و لوونورژسترول (Triphasil)، اتینیل استرادیول، نوراتیندرون، و غیره هستند.
• استروژن. مقادیر بالای بابونه ممکن است برخی اثرات استروژن را داشته باشند اما تاثیر آن همانند قرص های استروژن نیست. استفاده بابونه همراه با قرص استروژن ممکن است اثرات این قرص را کاهش دهد. برخی از قرص های استروژن دارای استروژن کونژوگه (کونژوگیتد استروژن)، اتینیل استرادیول، استرادیول، و غیره هستند.
• داروها تجزیه شونده توسط کبد. برخی داروها در کبد تجزیه و شکسته می شوند. بابونه ممکن است سرعت این کار را پایین بیاورد و عوارض جانبی این داروها را بالا ببرد. قبل از مصرف بابونه با پزشک معالج مشورت کنید تا تداخلات بررسی شود. نمونه این داروها عبارتند از لووستاتین (Mevacor)، کتوکونازول (Nizoral)، ایتراکونازول (Sporanox)، فکسوفنادین (Allegra)، تریازولام (Halcion) و غیره. 
• داروهای آرام بخش (بنزودیازپین ها). بابونه ممکن است باعث خواب آلودگی و گیجی شود. مصرف بابونه همراه با داروهای آرام بخش ممکن است باعث خواب آلودگی بیش از حد شود. برخی از این داروهای آرام بخش عبارتند از آلپرازولام (Xanax)، کلونازپام (Klonopin)، دیازپام (Valium)، لورازپام (Ativan)، میدازولام، تمازپام (Restoril)، triazolam (Halcion)، و غیره.
• داروهای آرام بخش و ضد افسردگی (CNS). بابونه ممکن است باعث خواب آلودگی و گیجی شود. مصرف بابونه همراه با داروهای آرام بخش ممکن است باعث خواب آلودگی بیش از حد شود. برخی از این داروهای آرام بخش عبارتند از پنتوباربیتال (Nembutal)، فنوباربیتال (Luminal)، سکوباربیتال (Seconal)، فنتانیل (Duragesic، Sublimaze)، مورفین، زولپیدم (Ambien)، و غیره.
• تاموکسی فن (Nolvadex). برخی از انواع سرطان تحت تاثیر هورمونهای موجود در بدن هستند. سرطان حساس به استروژن، سرطانی است که تحت تاثیر سطوح استروژن موجود در بدن است. تاموکسی فن (Nolvadex) به درمان و پیشگیری از این نوع سرطان کمک می کند. حال اگر همراه با تاموکسی فن، بابونه مصرف شود، اثر بخشی دارو کاهش می یابد_ به دلیل وجود استروژن در بابونه. در صورت مصرف تاموکسی فن (Nolvadex) به هیچ وجهه بابونه استفاده نشود. 
• وارفارین (Coumadin). برای کاهش سرعت لخته شدن خون استفاده می شود. بابونه ممکن است اثرات وارفارین را افزایش دهد و با کندی بیش از حد لخته شدن خون باعث کبودی و خونریزی شود. بنابراین، باید به طور مرتب آزمایش خون انجام گیرد و در صورت نیاز دوز وارفارین تغییر داده شود.  

تداخلات جزیی! در ترکیب با موارد زیر با احتیاط مصرف شود :

• داروها تجزیه شونده توسط کبد. برخی داروها در کبد تجزیه و شکسته می شوند. بابونه ممکن است سرعت این کار را پایین بیاورد و عوارض جانبی این داروها را بالا ببرد. قبل از مصرف بابونه با پزشک معالج مشورت کنید تا تداخلات بررسی شود. نمونه این داروها عبارتند از آمی تریپتیلین (Elavil)، هالوپریدول (Haldol)، اندانسترون (Zofran)، پروپرانولول (Inderal)، تئوفیلین (Theo-Dur، و غیره)، وراپامیل (Calan, Isoptin ، و غیره)، و غیره.

دوز مصرفی بابونه 
بر اساس تحقیقات علمی موارد زیر عنوان شده است.

خوراکی:

• برای درمان ناراحتی معده: ترکیبی حاوی بابونه و چند گیاه دیگر، 1 میلی لیتر سه بار در روز.
• برای درمان آسیب داخلی دهان ناشی از شیمی و یا پرتو درمانی: 10 تا 15 قطره عصاره گل بابونه در 100 میلی لیتر آب گرم سه بار در روز. به صورت دهان شویه مصرف می شود.
• برای درمان قولنج: ترکیبی حاوی 164 میلی گرم رازیانه، 97 میلی گرم بادرنجبویه، و 178 میلی گرم بابونه دو بار در روز به مدت یک هفته.

استفاده مستقیم بر پوست:

• برای درمان ترک پوست اطراف کولوستومی. محلول بابونه به صورت ضماد به مدت 1 ساعت دو بار در روز. 

طرز تهیه محلول : 6 گرم سر گل بابونه خشک را در 150 میلی لیتر آب جوش به مدت 10 دقیقه قرار می دهیم.