اگر شما یا یکی از عزیزانتان به اختلال دو قطبی مبتلا هستید، کنترل حالت های خلق و خو با داروهای مربوط به اختلال دو قطبی و انتخاب یک سبک زندگی سالم بسیار مهم است. اما آیا می دانید که برخی غذاها و مکمل های غذایی باعث بهبود یا تشدید اختلال دو قطبی در مبتلایان می شوند؟
اختلال دو قطبی چیست؟
افسردگی دو قطبی نوعی اختلال پیچیده است که با تغییرات خلقی عجیب و شدید نشان داده می شود. رویدادهای جنون و افسردگی ممکن است خیلی شدید یا خفیف باشند. در افسردگی دو قطبی تغییرات خلقی ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد. این تغییرات ممکن است به طور ناگهانی بروز کنند و تنها چند روز طول بکشند. برای اینکه تغییرات خلقی به عنوان نشانه های بیماری در نظر گرفته شوند، این تغییرات نه تنها بر روی خلق و خو که بر روی خواب، انرژی، فکر کردن و رفتار هم تاثیر می گذارند و ممکن است چند روز طول بکشد و شخص در حالت معمول خود نیست.
در زمان ابتلا به افسردگی دو قطبی فرد بیمار یا دچار افسردگی شدید می شود یا حالت های جنون و انرژی زیاد از خود نشان می دهد. حالت زیاد شدن انرژی شیدایی نامیده می شود.
زمانی تصور می شد که اختلال دو قطبی حدود یک درصد جمعیت مردم را تحت تاثیر قرار می دهد، اما اکنون دریافته اند که حدود 3 تا 4 درصد مردم تحت تاثیر این اختلال هستند. هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص اختلال دو قطبی وجود ندارد و نشانه های آن با دیگر اختلالات روانی همپوشانی دارد. در نتیجه این بیماری معمولا تشخیص داده نمی شود و درمان نشده باقی می ماند.
آیا رژیم خاصی برای افسردگی دو قطبی وجود دارد؟
هیچ رژیم خاصی برای اختلال دو قطبی وجود ندارد. اما به هرحال انتخاب یک رژیم غذایی سالم و داشتن یک وزن متعادل و سلامت جسمی کلی بسیار مهم هستند. انتخاب های مناسب برای رژیم غذایی عبارتند از:
- اجتناب از رژیم غذایی غربی که حاوی مقدار زیادی گوشت قرمز، چربی های اشباع شده، چربی های ترانس و کربوهیدرات های ساده است. این رژیم غذایی خطر بروز چاقی، ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری قلبی را افزایش می دهد. خوردن کمتر چربی های اشباع شده و کربوهیدات های ساده به سلامت جسمی کمک می کند، اما تاثیر مستقیم بر روی علائم افسردگی دو قطبی نمی گذارد.
- انتخاب یک رزیم غذایی متعادل و محافظ و خوردن غذاهای مقوی. غذاهای مقوی عبارتند از میوه های تازه، سبزیجات، حبوبات، غلات سبوس دار، گوشت بدون چربی، ماهی، تخم مرغ، لبنیات کم چرب، محصولات سویا، آجیل و دانه ها. این غذاها سطح مواد مغذی لازم جهت حفظ سلامتی و جلوگیری از بیماری ها را فراهم می کند.
- دقت داشتن بر میزان کالری مصرفی و ورزش منظم برای داشتن یک وزن متعادل. بعضی یافته های محققان نشان می دهد که افراد مبتلا به بایپولار بیش از دیگران در معرض ابتلا به چاقی و اضافه وزن هستند. زمانی که در حال مصرف داروهای افسردگی دو قطبی هستید، در مورد راه های پیشگیری از اضافه وزن با پزشک خود مشورت کنید.
آیا روغن ماهی باعث بهبود خلق و خو در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی می شود؟
انجمن قلب امریکا (AHA) خوردن روغن ماهی حداقل دو بار در هفته را توصیه می کند. انتخاب های خوب عبارتند از:
- ماهی تن آلباکور
- شاه ماهی
- ماهی خال مخالی
- ماهی سالمون
- ماهی قزل آلا
اگر ماهی دوست ندارید، توصیه می شود 0.5 تا 1.8 گرم روغن ماهی در روز مصرف کنید. به این ترتیب اسیدهای غذایی چرب امگا 3 را به اندازه کافی دریافت می کنید.
روغن ماهی به سلامت قلب نیز کمک می کند. اما برخی متخصصین نیز معتقدند این روغن بر روی عملکرد مغز و رفتار نیز تاثیر می گذارد. گرچه بررسی های مربوط به اسیدهای چرب امگا 3 قطعی نیستند، اما محققان دریافته اند که روغن های چرب امگا 3 برای برخی افراد مبتلا به اختلال دو قطبی موثر هستند، به ویژه اگر در معرض خطر بیماری های قلبی و عروقی ویا تری گلیسرید بالا هستند.
برخی بررسی ها نشان داده اند مصرف بیشتر امگا 3 که در روغن ماهی موجود است، باعث بزرگ شدن حجم بعضی قسمت های مغز می شود، به ویژه اینکه این بخش های مغز با خلق و خو و رفتار در ارتباط هستند. طی یک بررسی که روی 75 بیمار انجام شد، مشخص شد که مزایای اسیدهای چرب امگا 3 باعث کاهش سطح افسردگی در اختلال دو قطبی می شود.
اگر گیاهخوار هستید برای دریافت مزایای روغن ماهی می توانید از آجیل ها مصرف کنید. گردو، بذر کتان و روغن کانولا حاوی اسید آلفا لینولنیک اسید (ALA) هستند که در بدن به اسید چرب امگا 3 تبدیل می شوند.
مبتلایان به اختلال دوقطبی از چه غذاهایی باید اجتناب کنند؟
برخی توصیه های غذایی برای درمان اختلال افسردگی دو قطبی عبارتند از:
- مصرف میزان متعادل از کافئین و متوقف نکردن ناگهانی کافئین
- اجتناب از خوردن غذاهای حاوی چربی زیاد برای کاهش خطر چاق شدن
- مراقبت از میزان مصرف نمک، به ویژه اگر به فشار خون بالا مبتلا هستید؛ اما اگر لیتیوم برایتان تجویز شده مصرف نمک را کاملا قطع نکنید.
دستورات پزشک را دنبال کنید تا غذاهایی که بر روی داروهای این بیماری تاثیر می گذارند، از رژیم شما حذف شوند. به علاوه به مکمل های لبنی متنوع و طبیعی برای جذب داروهای افسردگی نیاز دارید.
اجتناب از مصرف زیاد کافئین موثر است، زیرا کافئین بر روی خواب تاثیر می گذارد و خواب برای افراد مبتلا به افسردگی و اختلال دو قطبی بسیار مهم است. زمانی که فرد مبتلا به اختلال دو قطبی احساس افسردگی می کند، کافئین اضافه به طور موقت باعث افزایش انرژی و احتمالا بهبود خلق و خو می شود. مشکل این است که کافئین منجر به اختلال در خواب، افزایش ضربان قلب و سردرد نیز می شود، فشار خون را بالا برده و باعث تحریک معده یا مری در افرادی می شود که مبتلا به ریفلاکس اسید معده هستند.
علاوه بر تعادل در مصرف کافئین، اجتناب از خوردن غذاهای حاوی چربی بالا با برخی داروهای افسردگی تداخل دارند. چربی بالا جذب داروهای افسردگی را کاهش می دهد. اگر مبتلا به این اختلال روحی هستید، در مورد داروها و رژیم غذایی مناسب با پزشک خود مشورت کنید.
