سل (TB) نوعی بیماری عفونی خطرناک است که عمدتا بر روی ریه ها اثر می گذارد و باکتری عامل این بیماری از فردی به فرد دیگر از طریق قطرات کوچک سرفه و عطسه که در هوا پراکنده می شوند ، منتقل می شود .
بسیاری از سویه های سل در برابر داروهای درمانی مقاوم هستند . افراد مبتلا به سل فعال باید چندین نوع دارو را در طی چندین ماه مصرف کنند تا عفونت برطرف شود و از بروز مقاومت در برابر آنتی بیوتیک پیشگیری شود .
علائم سل چیست ؟
اگر چه بدن تان به باکتری عامل سل پناه می دهد ، اما سیستم ایمنی بدنتان معمولا از بروز بیماری جلوگیری می کند. به همین دلیل، پزشکان تفاوتی میان این دو مورد قائلند :
سل نهفته : در این حالت ، فرد به عفونت سل مبتلا می شود ، اما باکتری در بدنش در حالت غیر فعال باقی می ماند و هیچ علائمی ندارد . سل نهفته، سل غیر فعال و یا عفونت سل نیز نامیده می شود و مسری نیست ولی می تواند به سل فعال تبدیل شود ، بنابراین فرد مبتلا به سل نهفته باید تحت درمان قرار گیرد تا شیوع سل کنترل شود . حدود 2 میلیارد نفر به سل نهفته مبتلا هستند .
سل فعال : سل فعال باعث بیماری می شود و به دیگران هم منتقل می شود . این بیماری می تواند در طی چندین هفته پس از عفونت با ویروس سل آغاز شود ، یا ممکن است چندین سال بعد بروز کند.
علائم سل فعال عبارتند از:
- سرفه ای که سه یا چندین هفته به طول بیانجامد
- سرفه خونی
- درد قفسه سینه یا درد بهنگام تنفس یا سرفه
- کاهش وزن غیر ارادی
- خستگی
- تب
- تعریق شبانه
- لرز
- کاهش اشتها
سل همچنین می تواند سایر قسمت های بدن از جمله کلیه ها، ستون فقرات و یا مغز را درگیر کند . هنگامی که سل در خارج از ریه ها بروز کند ، علائم با توجه به ارگان مورد نظر متفاوت خواهند بود . به عنوان مثال، سل ستون فقرات ممکن است باعث بروز نشانه هایی مانند درد پشت و سل کلیه ممکن است باعث بروز خون در ادرار شود.
علل بروز سل چیست ؟
باکتری عامل این بیماری از فردی به فرد دیگر از طریق قطرات کوچک پراکنده در هوا منتقل می شود . انتقال از طریق عدم درمان سل ، سرفه ، عطسه، تف، خنده ، صحبت کردن یا آواز خواندن نیز صورت می گیرد .
اگرچه سل مسری است، اما به راحتی انتقال نمی یابد . احتمال ابتلا به بیماری سل از طریق ارتباط نزدیک با فردی که با او زندگی و یا کار می کنید ، بسیار زیاد است . اغلب افراد مبتلا به سل فعالی که حداقل دو هفته تحت درمان دارویی مناسب قرار می گیرند ، دیگر ویروس عامل این بیماری را منتقل نمی کنند .
سل و ایدز:
میزان ابتلا به این بیماری از دهه 80 و به دلیل شیوع ویروس HIV به عنوان عامل ایدز ،افزایش یافته است .عفونت با این ویروس سیستم ایمنی را سرکوب کرده و مبارزه با باکتری عامل سل را برای بدن دشوار می سازد . در نتیجه افراد مبتلا به ایدز در مقایسه با سایر افراد بیشتر در معرض ابتلا به سل و یا تبدیل نوع نهفته سل به نوع فعال ان میباشند .
سل مقاوم در برابر دارو:
سل هنوز به عنوان نوعی بیماری کشنده شناخته میشود و این به دلیل افزایش تعداد انواع مقاوم این بیماری در برابر دارو هاست .اولین انتی بیویتک های مصرفی برای درمان این بیماری حدود 60 سال پیش به کاربرده شده اند و از آن زمان تعدادی از میکروب های سل توانسته اند جان سالم به در برند و این توانایی را به نسل های خود هم داده اند .
زمانی که یک ماده آنتی بیوتیک نمیتواند تمام باکتری های مورد نظر را از بین ببرد ،انواع مقاوم در برابردارو ها به وجود می آیند .تعدادی از باکتری های عامل این بیماری در برابر داروهای درمانی پر مصرف مانند ایزونیازید و ریفامپین مقاوم هستند .
تعدادی از انواع این میکروب ها نیز در برابر دارو های درمانی کم مصرف سل مقاوم هستند مانند آنتی بیوتیکی به نام فلوروکوئینولونز و دارو های تزریقی مانند امیکاسین ،کانامایسین و کاپرئومایسین .در بیشتر موارد از این داروها به منظور درمان عفونت هایی استفاده میشود که در برابر داروهای پر مصرف مقاومت زیادی دارند .