نارکولپسی یا حمله خواب یک اختلال عصبی است که بر روی کنترل خواب و بیداری تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به نارکولپسی در طول روز دچار خواب آلودگی های شدید و متناوب می شوند و به طور غیر قابل کنترلی به خواب می روند. این حملات ناگهانی خواب در طول انجام هر گونه فعالیت و در هر زمانی از روز رخ می دهند.
در یک چرخه معمول خواب ابتدا وارد مرحله سبک تر خواب می شویم و پس از آن خواب عمیق تر می شود و در نهایت (پس از حدود 90 دقیقه) مرحله REM یا حرکات سریع چشم می شود. اما در افراد مبتلا به نارکولپسی مرحله REM بلافاصله در همان ابتدا اتفاق می افتد. در مرحله REM در خواب رویا و فلج شدن عضلات اتفاق می افتد – که برخی علائم نارکولپسی می باشند.
نارکولپسی معمولا در سنین 15 و 25 سالگی شروع می شود، اما در هر سنی ممکن است بروز کند. در بسیاری موارد نارکولپسی تشخیص داده نمی شود و درمان نشده می ماند.
چه عاملی باعث بروز نارکولپسی می شود؟
علت بروز نارکولپسی مشخص نیست. با این حال دانشمندان موفق به شناخت ژن هایی شده اند که با این اختلال ارتباط قوی دارد. این ژن ها تولید مواد شیمیایی را در مغز کنترل می کنند که این مواد شیمیایی با چرخه خواب و بیداری در ارتباط است. برخی متخصصان معتقدند نارکولپسی ممکن است به دلیل کم تولید شدن ماده شیمیایی به نام هیپوکرتین (Hypocretin) در مغز باشد. به علاوه محققان دریافته اند که اختلالات در بخش های مختلف مغز بر روی تنظیم مرحله REM در خواب تاثیر می گذارد. این ناهنجاری ها باعث بروز علائم می شوند. به گفته متخصصان این احتمال وجود دارد که عوامل مختلفی باعث اختلال در عملکردهای عصبی و همچنین اختلال در REM می شوند که منجر به بروز نارکولپسی خواهند شد.
نشانه های نارکولپسی
نشانه ها و علائم نارکولپسی عبارتند از:
- خواب آلودگی شدید در طول روز. به طور کل خواب آلودگی در طول روز بر روی فعالیت های معمول و روزانه فرد بیمار تاثیر می گذارند، حتی اگر فرد شب به اندازه کافی خوابیده باشد. فرد در حالت خواب آلودگی دچار کمبود انرژی، اختلال در حافظه، بدخلقی، افسردگی و خستگی شدید می شوند.
- ولو شدن یا cataplexy: این حالت شامل از دست دادن ناگهانی تنعضلانی است که منجر به احساس ضعف و عدم کنترل عضلات می شود. این حالت باعث لکنت زبان و ضعف کل بدن می شود که اغلب با احساسات شدید مانند تعجب، خنده یا خشم آغاز می شود.
- توهم: این توهمات معمولا زنده هستند و اغلب ترسناک می باشند. محتوای این توهمات اغلب بصری است، اما هر یک از حواس دیگر نیز ممکن است درگیر شوند. این ها توهم ها زمانی که با خواب اتفاق می افتند، توهمات خواب نامیده می شوند و اگر در زمان بیداری بروز کنند توهم های بیداری نامیده می شوند.
- فلج خواب: این حالت عدم توانایی حرکت دادن اعضای بدن یا صحبت کردن است که به طور موقت در هنگام خوابیدن یا بیدار شدن بروز می کند. این حالت معمولا کوتاه بوده و تنها چند ثانیه طول می کشد. پس از اتمام هر رویداد شخص توانایی حرکت و تکلم خود را به دست می آورد.
معاینه جسمی و بررسی سابقه پزشکی فرد بیمار برای تشخیص نارکولپسی لازم است. با این حال هیچ یک از علائم منحصر به نارکولپسی نیستند. آزمایش های تخصصی بسیاری لازم است که در کلینیک اختلالات خواب یا آزمایشگاه خواب انجام می شوند. دو آزمایشی که برای تشخیص نارکولپسی ضروری محسوب می شوند عبارتند از پلی سومنوگرام (PSG) و آزمایش سنجش خواب آلودگی در طی روز یا MSLT.
